Szansa na zmianę podejścia do edukacji szkolnej

Narzekamy na dzisiejszą szkołę, że program nie kształtuje kompetencji poznawczych, zajęcia są nudne, a nauczyciele nie mają czasu na indywidualne rozmowy z uczniami. Dzieci uczą się nie dla wiedzy, a dla ocen. I wciąż brakuje pieniędzy na pomoce naukowe. Czy i jak można to zmienić?

System edukacji nie nadąża za rzeczywistością. Obecny powstał w oparciu o wymagania epoki industrialnej, w której potrzebni byli pracownicy wykonujący polecenia mechanicznie. Natomiast w erze społeczeństwa informacyjnego od pracowników wymaga się sprawnego pozyskiwania i przetwarzania informacji. Oczekuje umiejętności pracy zespołowej i kreatywnego podejścia do zadań. Miejsce ludzi przy taśmie produkcyjnej zajęły roboty, a system edukacji wciąż kształci tak, jakby nie zaszły tak znaczące zmiany społeczno-gospodarcze.

Co sprawi, że szkoła przestanie kojarzyć się z pamięciowym przyswajaniem wiadomości, przekazywaniem gotowych rozwiązań, uczeniem wszystkich tego samego? Jak spowodować, że zamiast tego będzie kojarzona z rozwijaniem umiejętności rozstrzygania problemów, uczeniem i wspieraniem indywidualnych talentów? Zmianę w podejściu do edukacji zainicjował Salman Khan, twórca Khan Academy, którą na polskie realia przenosi partner Fundacji PKO Banku Polskiego - Fundacja Edukacja Przyszłości.

Nowe podejście do nauczania

Khan Academy to organizacja non-profit. Jej misją jest udostępnienie kształcenia na najwyższym poziomie za pośrednictwem internetu jako alternatywy dla tradycyjnej szkoły. Uczniowie mają spędzać w niej 20 proc. czasu na oglądaniu filmów edukacyjnych i robieniu ćwiczeń, a resztę poświęcać zajęciom kreatywnym, rozwijającym pasje sportowe, plastyczne, muzyczne itp.

Tym, co odróżnia Khan Academy od standardowych programów edukacyjnych jest kompleksowe podejście do procesu nauczania w oparciu o nowoczesne koncepcje „uczenia się do skutku” (Mastery Learning) i „edukacji hybrydowej” (Blended Learning), łączącej nowoczesną technologię z tradycyjnym podejściem.

Projekt wykorzystuje także metodę tak zwanej odwróconej szkoły, której idea opiera się na zmianie sposobu myślenia o rolach uczniów i nauczycieli. Zgodnie z nim nauczyciel nie musi poświęcać całej lekcji na omawianie tematu, ponieważ wychowankowie przyswajają podstawową wiedzę w ramach pracy domowej, oglądając krótkie filmy edukacyjne.

• Khan Academy stworzyła bazę darmowych filmów edukacyjnych m.in. z: matematyki, historii, fizyki, chemii, biologii, astronomii, ekonomii, informatyki. Mini wykłady udostępniane są na ogólnodostępnej platformie www.khanacademy.org. Ich podstawowym celem jest pomoc odbiorcy w poznaniu i zrozumieniu wybranych zagadnień, w tempie i momencie dogodnym dla odbiorcy.

W czasie lekcji, kiedy uczniowie samodzielnie rozwiązują zadania online, pedagog w panelu administracyjnym widzi, kto ma trudność z przyswojeniem materiału (również rodzice mogą obserwować postępy swoich pociech). Tak skonstruowany system pozwala zidentyfikować problemy uczniów i rozwiązywać je, jeszcze w czasie opanowywania zagadnienia. Nauczyciele, widząc na co dzień wyniki pracy wychowanków, nie muszą sprawdzać ich wiedzy na testach. Za poprawne wykonanie zadań uczniowie otrzymują punkty oraz odznaczenia. Ten sposób gratyfikacji pobudza zaangażowanie w naukę i eliminuje stygmatyzację tych, którzy nie od razu radzą sobie z materiałem.

Khan Academy w Polsce

Nowoczesną edukację proponowaną przez Salmana Khana na polski grunt, przy wsparciu Fundacji PKO Banku Polskiego, przenosi Fundacja Edukacja Przyszłości. Od początku tego roku, dla polskiego odbiorcy, powstało prawie 400 kilkuminutowych filmów z matematyki. Są one dostępne na kanale YouTube KhanAcademyPolski. Przygotowywane są kolejne, m.in. z: matematyki, makroekonomii i finansów. Znaczący postęp prac umożliwił uruchomienie, kilka dni temu, polskiej wersji językowej portalu Khan Academy. Można tam znaleźć łącznie około 850 filmów i 3000 ćwiczeń z różnych dziedzin nauki.

• W tłumaczenie zasobów Khan Academy zaangażowało się także Centrum Fizyki Teoretycznej PAN. Jego przedstawicielem jest dr hab. Lech Mankiewicz, który tak ocenia całe przedsięwzięcie: „Dzięki projektom takim jak Khan Academy, możesz nauczyć się matematyki czy podstaw przedsiębiorczości niezależnie od tego czy chodzisz do tzw. dobrej, czy złej szkoły, czy Twoim kolegom z klasy chce się uczyć, czy chcą tylko przeszkadzać, czy Ministerstwo Edukacji opracowało mądry program nauczania, czy kompletny idiotyzm¹”.

Zarówno do przekładu treści z języka angielskiego, jak i do organizacji projektu nieustannie poszukiwani są wolontariusze. Osoby zainteresowane rozwijaniem polskiej wersji Khan Academy powinny odwiedzić stronę www.edukacjaprzyszłosci.pl.