Dlaczego i jak mikroprzedsiębiorcy powinni oszczędzać na przyszłą emeryturę?

Sektor mikroprzedsiębiorstw przeważnie opłaca najniższe składki emerytalne do ZUS. To z kolei wpływa na wysokość przyszłych świadczeń emerytalnych ich właścicieli, które, przy uwzględnieniu niskich składek, nie będą zadowalające. Co mogą zrobić mikroprzedsiebiorcy, aby po latach mieć wyższą oraz pewną emeryturę? Które rozwiązania są bezpieczne i dostosowują się do aktualnej sytuacji właścicieli firm? Na ten temat rozmawiamy z Małgorzatą Jabłońską, menedżerem Zespołu Rynku Pierwotnego w Domu Maklerskim PKO Banku Polskiego.

Dlaczego mikroprzedsiębiorcy powinni oszczędzać na przyszłą emeryturę?

Małgorzata Jabłońska, Dom Maklerski PKO Banku Polskiego: Właściciele mikrofirm najczęściej płacą najniższe składki na ubezpieczenie społeczne, co oznacza, że w przyszłości otrzymają niskie świadczenia emerytalne. Jest to więc ważny problem, biorąc pod uwagę, że mikroprzedsiębiorcy stanowią w Polsce liczną grupę społeczną. Według raportu Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości, pod koniec 2013 r. było ich 1,71 mln. Warto zatem już teraz zwrócić uwagę na potrzebę zapewnienia emerytury z dodatkowego źródła.

Co więc powinni zrobić mali i mikroprzedsiębiorcy, aby w przyszłości mieć wyższą emeryturę?

MJ: Przede wszystkim muszą zacząć oszczędzać samodzielnie. Na rynku jest wiele rozwiązań finansowych pozwalających na gromadzenie pieniędzy na emeryturę, jednak specjalnie dedykowane do tego celu jest IKE, czyli Indywidualne Konto Emerytalne, dostępne w ramach III filaru. Dzięki IKE co miesiąc systematycznie można odkładać nawet niewielkie kwoty, by w momencie przejścia na emeryturę mieć dodatkowe źródło finansowania. Należy jednak pamiętać, że rocznie nie można wpłacić więcej niż określoną kwotę - w 2014 r. wynosi ona 11 238 zł. 

• Podstawową zaletą IKE jest możliwość osiągania zysku bez odliczania 19-proc. podatku dochodowego.

Warto jednak mieć na uwadze, że brak opodatkowania możliwy jest po spełnieniu przez oszczędzającego warunków ustawowych: należy mieć ukończonych 60 lat, a w przypadku nabycia wcześniejszych uprawnień emerytalnych - ukończony 55 rok życia. Kolejnym warunkiem jest dokonywanie wpłat na IKE, przez osoby urodzone po 1948 roku co najmniej w 5 dowolnych latach kalendarzowych albo wpłacenie ponad połowy wartości wszystkich składek na IKE, nie później niż na 5 lat przed dniem złożenia wniosku o dokonanie wypłat. Dla osób urodzonych przed 1948 rokiem, minimalny okres oszczędzania jest krótszy.

IKE jest produktem, który motywuje do systematycznego oszczędzania. A co w sytuacji, gdy mikroprzedsiębiorąca nie ma pieniędzy na płacenie co miesiąc składki, bo np. firma przynosi mniejsze zyski albo właściciel ma większe wydatki związane z rozwojem biznesu?

MJ: Rzeczywiście w biznesie bywa różnie i każdy przedsiębiorca musi być przygotowany na to, że firma w pewnym momencie będzie przynosiła mniejszy zysk. Dlatego mikroprzedsiębiorcy powinni wybierać rozwiązania elastyczne, które można dostosować do aktualnej sytuacji. W przypadku IKE-Obligacje nie trzeba się martwić, co się stanie gdy będziemy mieli mniej środków do odłożenia na przyszłość - wysokość składki możemy dowolnie regulować lub wręcz zawiesić wpłaty na pewien czas. Dodatkowo warto zauważyć, że jeżeli mikroprzedsiębiorca popadnie w tarapaty i będzie potrzebował pilnie skorzystać ze zgromadzonych oszczędności, to będzie mógł je wypłacić w całości lub części. W takim wypadku trzeba jednak się liczyć z koniecznością uiszczenia podatku od dochodów kapitałowych. Z naszych obserwacji wynika, że jedną z barier w korzystaniu z rozwiązań finansowych IKE jest obawa przed koniecznością comiesięcznego opłacania składki, nawet w sytuacji gdy oszczędzającego nie będzie na nią stać. Niewątpliwą zaletą IKE-Obligacje jest elastyczność również i w tej kwestii.

• Na IKE-Obligacje można wpłacać dowolne kwoty w ramach rocznego limitu i w dowolnych terminach.

Każdy mikroprzedsiębiorca wie, że w biznesie ważne jest bezpieczeństwo. Czy oszczędzanie poprzez IKE gwarantuje, że środki nie znikną?

MJ: W ramach IKE możemy oszczędzać poprzez inwestowanie w różne instrumenty finansowe o różnym stopniu ryzyka. Przykładowo IKE oparte na akcjach nie gwarantuje osiągnięcia określonego zysku. Inaczej jest w przypadku IKE-Obligacje, które jako jedyne pozwala oszczędzać środki z wykorzystaniem obligacji Skarbu Państwa. Są one w pełni bezpieczne, ponieważ gwarantem ich wykupu jest Skarb Państwa. Oszczędzający może dowolnie kształtować swój portfel IKE, wykorzystując wszystkie rodzaje papierów dłużnych, dostępne na rynku detalicznym. W zależności od preferencji może wybrać więc obligacje dwu-, trzy-, cztero- czy też dziesięcioletnie. Osiągnięcie zysku wynikającego z oszczędzania z wykorzystaniem dowolnego rodzaju obligacji jest pewne i zawsze przekroczy on poziom inflacji. Różnorodność oferty pozwala jednak oszczędzającemu dopasować aktualną strategię zarządzania kapitałem do sytuacji rynkowej czy też planów na przyszłość.

Jakiego zysku może spodziewać się mikroprzedsiębiorca oszczędzający w ramach IKE-Obligacje?

MJ: Zysk, wynikający z zainwestowania w IKE-Obligacje, będzie różny w zależności od okresu, na który mikroprzedsiębiorca zdecyduje się ulokować kapitał. Będzie zależał też od tego, w jaki sposób zostanie skonstruowany portfel oszczędnościowy. Dla przykładu 58-letni właściciel niewielkiej firmy, posiadający 10 000 zł oszczędności, decyduje się w całości ulokować je w ramach IKE-Obligacje. Wybiera obligacje 10-letnie, których konstrukcja opiera się na corocznej kapitalizacji odsetek i wypracowany zysk jest co roku dopisywany do zainwestowanej sumy. Po 5 latach oszczędzający może już dokonać wypłaty z IKE, bez odliczania podatku, wówczas zainwestowany pierwotnie kapitał daje mu zarobić 2 109,53 zł (po odliczeniu opłat za prowadzenie IKE-Obligacje w wysokości 57 zł). Natomiast ta sama kwota, tj. 10.000 zł, zainwestowana w obligacje 10-letnie, również na okres 5 lat, ale poza kontem IKE pozwala osiągnąć zysk w kwocie 1 592,89 zł.

Wracając jednak do pierwszego przykładu - oszczędzając na IKE-Obligacje na opisanych wyżej warunkach, po 10 latach zysk wyniesie 4 691,44 zł. Kwota ta została już pomniejszona o opłatę za prowadzenie IKE-Obligacje przez 10 lat o wartości 111 zł. Rozwiązanie to pozwala uzyskać zatem satysfakcjonujący poziom zysku.

• Oszczędzając poprzez IKE warto pamiętać o systematyczności, która, tworząc efekt skali, pozwala uzyskać oszczędzającemu jeszcze wyższy poziom zysku.

Czytaj także:

Obligacje skarbowe - z myślą o pewnej przyszłości

Spełniaj marzenia na emeryturze

Zmiany w OFE i IKZE od 2014 roku