Jak wybrać optymalną formę działalności?

Przy zakładaniu firmy musimy podjąć decyzję o tym, w jakiej formie będziemy prowadzić działalność. Warto dobrze się zastanowić nad tym wyborem, by ustrzec się przed wysokimi podatkami i wyeliminować potencjalne bariery naszego przyszłego rozwoju.

Często podejmuje się tę decyzję zbyt szybko i nierozważnie, nie zastanawiając się nad jej skutkami. W efekcie dotykają nas przykre konsekwencje objawiające się zazwyczaj w postaci wysokich podatków lub chociażby problemów z rozliczeniem się ze wspólnikami. Można uchronić się przed tym już na etapie wyboru formy działalności. Wczesna, dobrze przemyślana decyzja pomoże nam zoptymalizować efektywność naszych działań i oszczędzi wielu nieprzyjemnych sytuacji.

• W Polsce istnieje szereg prawnie uwarunkowanych form działalności gospodarczych, ale zasadniczo możemy je podzielić na dwie kategorie: indywidualną działalność gospodarczą i przedsiębiorstwa – spółki.

To, jaką formę działalności powinniśmy wybrać, zależy od wielu istotnych czynników. Jakie należy wziąć pod uwagę?

Czynniki decydujące o formie działalności

Do najważniejszych czynników wpływających na wybór formy działalności zaliczamy:

• rodzaj działalności,
• skalę działalności,
• liczbę wspólników,
• zakres odpowiedzialności majątkowej za zobowiązania firmy i ryzyka kapitałowego,
• formę opodatkowania,
• rodzaj prowadzonej księgowości,
• zakres kierowania,
• sposoby pozyskiwania kapitału,
• wymagania założycielskie,
• możliwości finansowania działalności,
• zakres kontroli firmy.

Oczywiście, w przypadku prowadzenia samodzielnego mikroprzedsiębiorstwa wybierzemy najprawdopodobniej jednoosobową działalność gospodarczą. Jest to forma najlepsza zwłaszcza dla tych osób, które chcą mieć pełną kontrolę nad swoim biznesem oraz nie chcą tworzyć rozbudowanych struktur. Również wtedy jednak należy dogłębnie rozważyć formę opodatkowania, która może w istotny sposób wpłynąć na poziom rentowności naszego biznesu.

Tak jak każda forma działalności, tak i jednoosobowa działalność gospodarcza posiada szereg wad. Do głównych należą pełna odpowiedzialność właściciela za zobowiązania firmy i małe pole manewru w zakresie optymalizacji podatkowej. Dlatego planując założenie firmy o relatywnie dużej skali działania, warto zastanowić się nad powołaniem spółki.

Działalność gospodarcza w formie spółki

W polskim prawie zdefiniowo kilka typów spółek. Dzieli się je na dwa główne rodzaje: spółki kapitałowe i osobowe.

Spółka to zrzeszenie osób lub kapitału w celu prowadzenia działalności gospodarczej. Powołuje się ją, gdy nowo zakładana działalność wiąże się ze ścisłą współpracą dwóch lub więcej osób, które chcą podejmować razem wysiłki mające za zadanie rozwijanie danego biznesu.

Jeśli spółka ma opierać się przede wszystkim na działalności wykonywanej osobiście przez wspólników, to powołują oni do życia spółkę osobową. Wadą tego rozwiązania jest to, że wspólnicy wraz ze spółką ponoszą pełną odpowiedzialność majątkową za jej zobowiązania (podobnie jak w przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej). Wyróżnia się trzy typy spółek osobowych:

• spółki cywilne,
• spółki jawne,
• spółki komandytowe.

W przypadku, gdy działalność spółki nie zależy bezpośrednio od pracy wykonywanej osobiście przez wspólników, zakłada się spółkę kapitałową. Wiąże się ona z istotnym atutem – partnerzy biznesowi nie odpowiadają za zobowiązania swoim (wydzielonym od majątku wspólników) kapitałem. Istnieją dwa rodzaje spółek kapitałowych:

• spółka z ograniczoną odpowiedzialnością,
• spółka akcyjna.

Konsekwencje wyboru formy działalności

• To, w jaki formalny sposób poprowadzimy swój biznes, wpłynie znacząco na naszą działalność. Każda forma posiada osobne uregulowania prawne, które narzucają nam różne obowiążki i otwierają przed nami różne możliwości.

Przede wszystkim od wybranej formy działalności zależy wysokość podatku i okres jego regulowania, a także zakres osobistej odpowiedzialności za zobowiązania zaciągane przez firmę. Dobrze wybrana forma biznesu uchroni nas przed nadmiernymi kosztami podatkowymi i przyczyni się do zwiększenia zysku firmy. Pozwoli nam również zabezpieczyć rodzinny majątek w sytuacji, gdyby przedsiębiorstwo zaczęło ponosić spore straty finansowe.

Forma działalności narzuci nam też określone obowiązki, przykładowo te związane z zakresem sprawozdawczości i rachunkowości. Lecz w prosty sposób przełoży się to także na efektywny rozwój firmy, gdy zacznie ona zwiększać skalę swojego działania. Wreszcie odpowiedni wybór formy działalności unormuje też nasze stosunki ze wspólnikami. Dzięki temu, gdy nasze wizje biznesowe zaczną się rozmijać, kwestie formalne i finansowe nie będą budzić dodatkowych wątpliwości i niepotrzebnych animozji.

Tomasz Filipiak
Redakcja CI