Akredytywa dokumentowa: bezpieczne rozliczenia między kontrahentami

Rozliczenia między kontrahentami bywają obarczone dość wysokim ryzykiem, zwłaszcza jeśli chodzi o transakcje w handlu międzynarodowym. Przedsiębiorcy, którzy chcą je zminimalizować, mają do dyspozycji instrumenty bankowe, pozwalające zrealizować ten cel, np. poprzez wybór akredytywy dokumentowej jako formy rozliczenia transakcji handlowej. Warto dowiedzieć się o niej czegoś więcej.

Przy rozliczeniach między firmami kontrahenci nie zawsze mogą pozwolić sobie na kredyt zaufania. Na szczęście partnerzy biznesowi mogą zabezpieczyć się przed niewłaściwą realizacją kontraktu, niedostarczeniem lub nieodpowiednią jakością dostarczonych towarów i usług, opóźnieniami albo nieuregulowaniem należności. Dobrym sposobem na uniknięcie problemów w rozliczeniach handlowych jest skorzystanie z jednego z instrumentów powstałych z myślą o zabezpieczaniu wspomnianych transakcji. Jednym z najpopularniejszych instrumentów rozliczenia transakcji, w szczególności w handlu międzynarodowym, jest akredytywa dokumentowa.

Jak działa akredytywa?

Istotą akredytywy jest to, że bank, który ją otworzył ze zlecenia importera, podejmuje decyzję o zapłacie na rzecz jej beneficjenta (eksportera) wyłącznie w oparciu o dokumenty przedstawione w ramach jej realizacji. Według definicji to pisemne zobowiązanie banku otwierającego akredytywę, podejmowane ze zlecenia importera do wypłacenia beneficjentowi (eksporterowi) kwoty wskazanej w akredytywie, w terminie ustalonym zgodnie z warunkami akredytywy, pod warunkiem przedłożenia przez beneficjenta dokumentów, zgodnych z warunkami akredytywy. 

• W praktyce - otwarcie akredytywy przez bank o dobrej kondycji finansowej oznacza dla eksportera (dostawcy towarów/usług) ograniczenie do minimum ryzyka nieotrzymania zapłaty po przedstawieniu przez niego dokumentów zgodnych z warunkami akredytywy.

Z punktu widzenia importera odpowiedni dobór w akredytywie dokumentów, które świadczyłyby o odpowiedniej jakości i ilości zamówionego wcześniej towaru, zwłaszcza takich, w których wystawcą jest niezależna instytucja, jest dla importera ważnym elementem minimalizowania ryzyka otrzymania towaru o jakości i ilości niezgodnej z wcześniejszymi ustaleniami.

Dla kogo?

Akredytywa dokumentowa to produkt, z którego chętnie korzystają podmioty dążące do minimalizowania ryzyk, na które narażeni są uczestnicy rozliczeń w handlu międzynarodowym. Jak mówi Monika Pobudkiewicz, ekspert PKO Banku Polskiego - W naszym banku akredytywa dokumentowa jest produktem dedykowanym nie tylko klientom korporacyjnym, ale również małym i średnim przedsiębiorstwom. Jednak odsetek transakcji realizowanych ze zlecenia małych i średnich przedsiębiorstw jest znacząco niższy niż transakcji realizowanych ze zlecenia klientów korporacyjnych.

Tylko akredytywa?

Akredytywa to nie jedyna forma rozliczeń transakcji, czy zabezpieczania transakcji handlowych. Oprócz niej przedsiębiorcy mają do dyspozycji między innymi inkaso dokumentowe i gwarancję.

• Jaki jest średni koszt akredytywy? Jakie dodatkowe opłaty mogą wystąpić poza kosztami z tytułu jej otwarcia? Jak to się ma do kosztów wspomnianych wcześniej gwarancji i inkasa?

Na podstawowe koszty z tytułu otwarcia i obsługi akredytywy składają się dwie prowizje: prowizja z tytułu otwarcia akredytywy oraz prowizja z tytułu wypłaty w ramach akredytywy. Ich standardowa wysokość wskazana w taryfie prowizji i opłat bankowych wynosi 0,2 proc. od kwoty akredytywy, nie mniej niż 250,00 zł. Tak więc, w przypadku akredytywy płatnej a'vista na kwotę USD 100.000,00, koszty te wyniosą ok. 1.200 zł. Wartość ta obejmuje również koszty korespondencji wysyłanej przez PKO Bank Polski do banku pośredniczącego za pośrednictwem SWIFT. 

Jednak łączne koszty z tytułu otwarcia i realizacji akredytywy wynikają z zakresu czynności wykonywanych przez bank w danej transakcji. Jeżeli więc akredytywa przewiduje płatność odroczoną - to oprócz wskazanych powyżej kosztów - zostanie pobrana od klienta prowizja z tytułu odroczonej płatności.

Prowizje i opłaty pobierane przez bank przy obsłudze akredytywy są zwykle wyższe niż prowizje i opłaty pobierane przy obsłudze inkasa dokumentowego, natomiast łączny koszt z tytułu otwarcia i obsługi akredytywy dokumentowej jest zbliżony do kosztu udzielenia i obsługi gwarancji bankowej. Wynika to faktu, iż akredytywa dokumentowa jest zobowiązaniem banku otwierającego, podejmowanym ze zlecenia klienta - importera, do dokonania zapłaty na rzecz beneficjenta, pod warunkiem przedłożenia przez beneficjenta dokumentów zgodnych z warunkami akredytywy. Natomiast w inkasie dokumentowym bank nie podejmuje zobowiązania do dokonania zapłaty, stroną zobowiązaną do zapłaty jest klient (importer). Wyższy koszt obsługi produktu wiąże się z podejmowanym przez bank ryzykiem - wyjaśnia Monika Pobudkiewicz.

Sebastian Skrzyński