X Międzynarodowy Konkurs Dyrygentów im. Grzegorza Fitelberga w Filharmonii Śląskiej w Katowicach

Międzynarodowy Konkurs Dyrygentów im. Grzegorza Fitelberga to jeden z najważniejszych konkursów muzycznych w Polsce. Jest przeznaczony dla młodych polskich dyrygentów do 35. roku życia. Jubileuszowa, 10. edycja wydarzenia, odbędzie się w dniach 17–26 listopada w Katowicach, zaś finał 27 listopada w Warszawie. Na laureatów czekają atrakcyjne nagrody i... przepustka do międzynarodowej kariery.

fot: Tomasz Griessgraber

Międzynarodowy Konkurs Dyrygentów nosi imię jednego z najwybitniejszych polskich artystów minionego stulecia – Grzegorza Fitelberga. Ten znakomity skrzypek, kompozytor i przede wszystkim dyrygent pracował na najsłynniejszych estradach koncertowych Europy i świata. Położył ogromne zasługi dla propagowania współczesnej muzyki polskiej, przede wszystkim twórczości swojego przyjaciela Karola Szymanowskiego. Lista prawykonań dzieł polskich kompozytorów, którymi dyrygował, obejmuje znaczną liczbę kompozycji Szymanowskiego, a także dzieła Mieczysława Karłowicza, Grażyny Bacewicz, Witolda Lutosławskiego, jedną z przedwojennych kompozycji Andrzeja Panufnika oraz m.in. operę Igora Strawińskiego.

W okresie międzywojennym Grzegorz Fitelberg był związany ze scenami warszawskimi – Teatrem Wielkim i Filharmonią. Po wojnie kierował Wielką Orkiestrą Symfoniczną Polskiego Radia w Katowicach, był też profesorem katowickiej PWSM. Jednym z jego ostatnich uczniów był Karol Stryja – inicjator Międzynarodowego Konkursu Dyrygenckiego im. Fitelberga (prowadził go do 1989 r.). Dyrektorem artystycznym jubileuszowej, 10. edycji wydarzenia jest kierujący Filharmonią Śląską Mirosław Jacek Błaszczyk. Konkurs został objęty Honorowym Patronatem Prezydenta Andrzeja Dudy, a także mecenatem Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Pierwszy konkurs odbył się w roku 1979, w setną rocznicę urodzin Fitelberga. Początkowo zmagania młodych polskich i zagranicznych dyrygentów odbywały się co cztery lata, obecnie – co pięć. Od 1982 roku wydarzenie należy do Światowej Federacji Międzynarodowych Konkursów Muzycznych z siedzibą w Genewie. Jest jednym z pięciu należących do Federacji konkursów muzycznych w Polsce, obok takich wydarzeń jak Konkurs Pianistyczny im. F. Chopina w Warszawie, Konkurs Skrzypcowy im. H. Wieniawskiego w Poznaniu, Konkurs Wiolonczelowy im. W. Lutosławskiego w Warszawie i Konkurs Pianistyczny im. I.J. Paderewskiego w Bydgoszczy.

Pięćdziesiątkę uczestników wybrano spośród 200 zgłoszeń. Do konkursu zakwalifikowano dwunastu Polaków, a także młodych dyrygentów z Chin, Tajwanu, Singapuru, Japonii, Czech, Łotwy, Włoch, Niemiec, Rosji czy Wielkiej Brytanii. Na liście nie zabrakło również artystów z Ukrainy, Grecji, Izraela, Chile, Hong Kongu, Francji, a nawet... Syrii. Po koncercie inauguracyjnym 17 listopada, na którym wystąpią zespoły artystyczne Filharmonii Śląskiej pod batutą Jacka Błaszczyka i Roberta Kabary, nastąpią przesłuchania pierwszego etapu (18-21.11), następnie drugiego (23-24.11) i wreszcie finałowego, trzeciego etapu (24.11). W obowiązkowym repertuarze znajdują się dzieła operowe (m.in. Verdi, Rossini, Weber), symfoniczne (Beethoven, Mozart, Czajkowski, Brahms, Dvořák, Szostakowicz) i przede wszystkim dzieła kompozytorów polskich XX wieku (Szymanowski, Lutosławski, Penderecki i Górecki).

Zwycięzca zmagań otrzyma Złotą Batutę i nagrodę w wysokości 25 000 euro, II nagroda to Srebrna Batuta (20 000 euro), a III – Brązowa Batuta (15 000 euro). Przewidziano też wyróżnienia uhonorowane nagrodami pieniężnymi. Najcenniejszy jest jednak tytuł Laureata Konkursu, który jest równocześnie zaproszeniem do prowadzenia koncertów na scenach polskich i światowych. Takimi zaproszeniami cieszyła się np. zdobywczyni II nagrody i Srebrnej Batuty przed pięciu laty – Marzena Diakun – jak do tej pory najwyżej notowana spośród polskich uczestników konkursu. To wyróżnienie tym cenniejsze, że praca dyrygenta jest wciąż zajęciem typowo męskim (w gronie tegorocznych uczestników są zaledwie trzy kobiety).

Uroczysta gala wręczenia nagród nastąpi 25 listopada w sali koncertowej Filharmonii Śląskiej w Katowicach, zaś w niedzielę 26 listopada Filharmonia zaprasza na koncert laureatów. Finałowy koncert zamykający konkurs jubileuszowy odbędzie się w Filharmonii Narodowej w Warszawie w poniedziałek 27 listopada.

Iwona Ramotowska
dolcetormento.pl; dolce-tormento.blogspot.com

Sponsorem Strategicznym X Międzynarodowego Konkurs Dyrygentów im. Grzegorza Fitelberga jest PKO Bank Polski.