Nie daj się oszukać w sieci

Wystarczy brak wiedzy i chwila nieuwagi. Ty pragniesz się zakochać, on chce cię okraść. Uważaj! Zawodowi oszuści stosują wyszukane metody, które, wykorzystywane najczęściej na portalach randkowych, stanowią ich stałe źródło dochodów.

Oszukiwano zawsze, ale w dzisiejszych czasach przestępcy mają do dyspozycji znacznie szerszy arsenał narzędzi i możliwości, aby zbliżyć się do potencjalnej ofiary.

Idealny kandydat

Rośnie liczba osób, które pragną znaleźć swoją drugą połówkę na portalach randkowych i społecznościowych. Nowe serwisy powstają jak grzyby po deszczu. Niestety, wraz z osobami marzącymi o miłości swojego życia pojawiają się też zawodowi oszuści.

Zazwyczaj podstawiony amant (lub amantka) wymienia się z potencjalną ofiarą wiadomościami, nawiązując bardzo dobry, wręcz intymny kontakt.

• Te osoby często nie zdają sobie sprawy, że przekazują mnóstwo informacji o sobie, jak dane osobowe czy finansowe, oraz podają wiele faktów, zdarzeń i zachowań, których ujawnienie może być dla nich w przyszłości kompromitujące.

Departament Bezpieczeństwa naszego Banku odnotował już kilka kradzieży i wyłudzeń, którymi padły osoby po nawiązaniu znajomości w internecie.

Czas na łowy

Kiedy oszust stwierdzi, że ofiara połknęła już haczyk, przystępuje do działań, które mają na celu najczęściej wyłudzenie pieniędzy. Prośbę uzasadnia zwykle jakąś nagłą sytuacją - chorobą dziecka lub niezwykle opłacalną inwestycją. Lista osób, które dały się na to nabrać, jest, niestety, bardzo długa. Zwykle po przelaniu na konto wyłudzacza określonej kwoty internetowy "znajomy" ulatnia się jak kamfora.

Asia, dziewczyna niezwykle towarzyska i zabiegana, ze szczegółami opowiadała na Facebooku, co lubi i robi. Korzystała też z aplikacji lokalizacyjnych, gdy odwiedzała ciekawe miejsca. Dlatego nie zdziwiła się, kiedy odezwał się na jej profilu poznany w Toskanii Francesco, o którym rozpisywała się na stronie.

Jego konto wyglądało autentycznie. Niestety, nie był to jednak przystojny Włoch, tylko jeden z jej "znajomych", który bacznie obserwował jej profil. Historia wakacyjnej znajomości była dla niego doskonałą okazją, by podstępem oszukać dziewczynę. Znalazł profil Francesca na innym portalu, zdobył jego dane, zdjęcia i stworzył mu nowe konto. Wspólne rozmowy, wspomnienia i plany odebrały Asi rozsądek.

Kiedy właśnie mieli się spotkać, okazało się, że ukochany musi przełożyć rezerwację na samolot (skan rezerwacji umieścił na Facebooku), bo nagle potrzebuje 4000 euro na operację dla swojej mamy. Wyrazy współczucia i liczba lajków uśpiła czujność zakochanej. Wzięła szybki kredyt i przesłała kwotę na konto "przyjaciela". Francesco gorąco dziękował i już wsiadał do samolotu, a Asia pędziła na lotnisko. Po kilku godzinach oznajmiła na Facebooku: "Zostałam oszukana". Wszystko okazało się fikcją. Prawdziwy Francesco miał już inną dziewczynę, a jego mama była w pełni sił. Nie wiedział, że wyznał miłość dziewczynie z Polski i miał do niej przylecieć. Oczywiście nie miał też żadnej wiedzy na temat 4000 euro.

Drobna przysługa

Pojawiły się już mutacje powyższych oszustw. Jednym z nich jest prośba o "maleńki przelew" (na leki, bilet na spotkanie z nieznajomym, benzynę itp.). 

• Kiedy oszust zdobędzie nasze dane, zakłada w dowolnym banku konto na nasze nazwisko. Potem prosi o dokonanie drobnego przelewu i tym sposobem niczego nieświadoma ofiara uaktywnia złodziejowi rachunek.

Jest on później wykorzystany do płacenia przelewami bez pokrycia, dokonywania płatności kartami kredytowymi wydanymi do tego konta, przyjmowania pieniędzy za sprzedaż nieistniejących produktów "po konkurencyjnej cenie". Gdy poszkodowani zaczną się zgłaszać na policję, wskażą was jako autorów oszustwa. Trudno wtedy udowodnić, że jesteśmy ofiarami i nie mamy z tym nic wspólnego, bo przecież to właśnie my udostępniliśmy komuś nasze dane, uruchomiliśmy konto w banku, nie widząc go często na oczy albo wierząc w sprzedaną nam bajkę.

Jak nie dać się oszukać

Złote zasady korzystania z serwisów randkowych:

• Gdy ty wpatrujesz się w oczy, oszust zapamiętuje każdą przekazaną informację. Pamiętaj - on ma przewagę nad tobą, ponieważ ma inny cel niż ty
• Nie mów wszystkiego nowo poznanej osobie. Przedstawiaj tylko te fakty, które bez problemu możesz sam objawić światu. W przypadku szantażu zawsze zgłoś się do organów ścigania. Pracownikom Banku Biuro Antyfraudowe gwarantuje pomoc i anonimowość.
• Korzystaj wyłącznie z renomowanych internetowych serwisów randkowych oraz przestrzegaj zalecanych zasad bezpieczeństwa.
• Zgłaszaj wszelkie podejrzenia do administratorów serwisu randkowego. Jeśli to nie skutkuje, poradź się kogoś zaufanego.
• Nigdy nie wysyłaj pieniędzy komuś, kogo nie znasz, nawet jeśli jest bardzo przekonujący lub wyraża gorące uczucie.
• Nie podawaj swoich danych osobom, o których niewiele wiesz. Ktoś zainteresowany tobą, nie potrzebuje dokładnych informacji. Jeśli chce ci zafundować wycieczkę, zaproponuj, że będziesz towarzyszyć tej osobie w biurze podróży. Nie dokonuj nawet drobnych przelewów osobie poznanej w wirtualnym świecie.
• I najważniejsza zasada, która zawsze się sprawdza, gdy jesteśmy w sieci: w internecie nie ufaj nikomu.

Michał Czuma
Biuro Antyfraudowe, PKO Bank Polski