Wrocław dla Warszawy – muzycznie

8 czerwca Filharmonia Narodowa w Warszawie zakończyła cykl skierowany do miłośników dawnej muzyki mocnym akcentem. Usłyszeliśmy trzy kantaty „polskie” Jana Sebastiana Bacha w wykonaniu Wrocławskiej Orkiestry Barokowej i współpracujących z nią solistów. Utwory wybrano ze względu na ich związek z elektorami Saksonii i królami Polski – Augustem II Mocnym i Augustem III.

August II i August III Sas - ilustracje autorstwa Waldemara Świerzego, które można oglądać do 19 lipca br. na Zamku Królewskim w Warszawie na wystawie „Nowy poczet władców Polski. Waldemar Świerzy kontra Jan Matejko”.

W pierwszej części koncertu artyści wykonali kantatę Tönet, ihr Pauken! Erschallet, Trometen! (BWV 214), napisaną przez Bacha w 1733 roku z okazji urodzin królowej Polski, Marii Józefy, żony Augusta III.  Po niej usłyszeliśmy dwuczęściową kantatę Lass Fürstin, lass noch einen Strahl (BWV 198). To oda żałobna poświęcona żonie Augusta II Mocnego Krystynie Eberhardynie, ukochanej przez lud i zwanej „saksońskim filarem modlitwy”. Jej małżonek w związku z możliwością objęcia tronu Polski przeszedł na katolicyzm. Opuszczona księżna, pobożna i wierna luteranka, odmówiła konwersji, nie została koronowana i żyła do śmierci w zamku Pretzsch w Saksonii. Bachowska kantata została napisana na uroczystości pogrzebowe do słów znanego wówczas filozofa i poety Johanna Christopha Gottscheda.

Jednak nie pochwalne wersy żałobnej ody są największą zaletą kantaty, lecz nasycona duchowością muzyka lipskiego kantora skłaniająca do refleksji na temat życia wiecznego i szansy zbawienia. W kolejnych recytatywach i ariach słyszeliśmy piękne, liryczne kantyleny z towarzyszeniem smyczków, fletów, obojów d’amore i lutni. Całość zamknęła śpiewna partia chóru utrzymana w tempie gigue – to jedna z najbardziej wzruszających i urzekających partii, jakie wyszły spod pióra lipskiego kapelmistrza.  

Mimo konfliktu religijnego tlącego się pomiędzy ówczesnymi politycznymi ośrodkami, Polską i Saksonią, żarliwy protestant, jakim był Jan Sebastian Bach, starał się o posadę nadwornego kompozytora u kolejnego katolickiego polskiego króla, Augusta III, syna Augusta Mocnego i nieszczęsnej Krystyny Eberhardyny. Kantata Schleicht, spielende Wellen (BWV 206) powstała w 1734 roku dla uczczenia urodzin króla, a jedną z występujących w niej postaci jest Wisła, spierająca się z innymi rzekami, Łabą, Dunajem i Pleissą, która jest bardziej godna gościć króla u swoich brzegów. Ciekawostką jest tutaj fakt, że tak „kobieco” kojarząca się nam królowa polskich rzek w kantacie Bacha śpiewa... basem. W przeciwieństwie do ody żałobnej, tutaj spotykaliśmy Bacha lekkiego, śpiewnego i tanecznego, a cała kantata ma wyraźnie dworski charakter.

Program wykonała 12-osobowa grupa solistów towarzysząca znakomitym instrumentalistom. Śpiewacy spisywali się dobrze, zwłaszcza w partiach chóralnych. Po raz kolejny przekonaliśmy się, że muzyka lipskiego kantora nie wymaga ogromnych, wieloosobowych chórów, aby wybrzmieć w swojej doskonałej polifonii.

Wrocławska Orkiestra Barokowa. Fot. www.facebook.com/FilharmoniaNarodowaWarszawa

Wrocławska Orkiestra Barokowa to zespół filharmoniczny działający w ramach wrocławskiego Narodowego Forum Muzyki, jeden z nielicznych w Polsce grających muzykę dawną na instrumentach z epoki. Orkiestrę założył w 2006 roku Andrzej Kosendiak, dyrektor Filharmonii Wrocławskiej, i on to właśnie poprowadził koncert.

Choć publiczność, mimo długotrwałej owacji, nie doprosiła się żadnego bisu, wychodziła z koncertu w pełni zadowolona. I z głową pełną bachowskiej muzyki...

• Mecenasem Filharmonii Narodowej w Warszawie jest PKO Bank Polski, będący również strategicznym partnerem Narodowemu Forum Muzyki we Wrocławiu, w ramach którego działa Wrocławska Orkiestra Barokowa.
  
  

Iwona Ramotowska
www.dolce-tormento.blogspot.com

Czytaj także:

PKO Bank Polski mecenasem wystawy „Papież awangardy. Tadeusz Peiper…”

Barokowa uczta w Filharmonii Narodowej