NBP wyemituje banknot z okazji 1050-lecia chrztu Polski

12 kwietnia, w związku z Rokiem Jubileuszu 1050-lecia Chrztu Polski, Narodowy Bank Polski wyemituje banknot kolekcjonerski o nominale 20 zł z wizerunkiem Mieszka I i jego żony Dobrawy. Będzie to ósmy tego typu banknot wyemitowany przez NBP. Takie emisje mają upamiętniać wyjątkowe wydarzenia w historii naszego kraju lub też te, których bohaterami byli wybitni Polacy.

Źródło: Narodowy Bank Polski

1050. rocznica Chrztu Polski przypada w tym roku, ale kiedy dokładanie – nie wiadomo. Początki państwa Piastów ukryte są w mrokach historii. Podobnie mało wiemy o bohaterach tamtych wydarzeń, poganinie Mieszku I, czyli pierwszym historycznym władcy państwa Polan, oraz jego chrześcijańskiej żonie, czeskiej księżniczce Dobrawie z dynastii Przemyślidów.

Wiemy tylko, że Mieszko I był władcą państwa Polan od około 960 do śmierci w 992 roku (jego zgon został już zapisany w kronikach). Należące do niego ziemie pierwotnie obejmowały tereny obecnej Wielkopolski, a Mieszko, dzięki udanym wojnom, rozszerzał swoje panowanie na Kujawy, cześć Pomorza, Śląska i Małopolski. Co do jednego historycy są zgodni – Mieszko I jednoczył rozmaite plemiona zamieszkujące sąsiadujące terytoria i mówiące podobnym językiem. Miał więc jak na owe czasy bardzo nowożytną wizję państwowości.

Najważniejszym i przesądzającym o przyszłych dziejach Polski krokiem politycznym Mieszka I było przyjęcie chrztu. Poprzedziło je małżeństwo z Dobrawą. W ten sposób Polska na trwale została włączona w krąg cywilizacji i kultury Zachodu.

Jeszcze mniej niż o Mieszku wiadomo o Dobrawie. Była córką czeskiego księcia Bolesława I o wymownym przydomku „Srogi”. Historycy w średniowieczu uważali, że miała zasadniczy wpływ na decyzję Mieszka o przyjęciu chrztu. Tak sugerował niemiecki kronikarz Thietmar z Merseburga, który utrzymywał, że Dobrawa nakłaniała Mieszka do przyjęcia chrześcijaństwa nawet za cenę… łamania postów. A posty w tamtych czasach były bardzo surowe i obejmowały wszystkie sfery życia. Prawdopodobnie była to jednak czysto polityczna decyzja, a małżeństwo Mieszka z córką Bolesława I było pierwszym krokiem w jego strategicznych planach.

Późniejsi historycy przypisują Dobrawie sprowadzenie na ziemie Polan mnichów, a nawet biskupa, oraz założenie dwóch kościołów, w tym poprzedniczki obecnej katedry w Gnieźnie. Wizerunek tego kościoła – ale w późniejszej już, gotyckiej, postaci i z barokowymi przeróbkami – widoczny jest na odwrotnej stronie kolekcjonerskiego banknotu.

Zarówno Mieszko, jak i Dobrawa zdobili już polskie banknoty, ale do tej pory nigdy nie wystąpili razem. Mieszka znamy bardzo dobrze, bo jego wizerunek znajduje się na banknocie 10-złotowym, od czasu denominacji będącym w obiegu. Z Dobrawą nie mieliśmy do czynienia od czasów II RP. Żyją jeszcze Polacy pamiętający jej postać na przedwojennym banknocie 2-złotowym, emitowanym przez Bank Polski, poprzednika NBP.

Para na nowej kolekcjonerskiej 20-złotówce jest wzorowana na ich wizerunkach autorstwa Jana Matejki, który stworzył – częściowo kierując się ówczesną wiedzą historyczną – poczet królów i książąt polskich. Autorem projektu jest Krystian Michalczuk.

Kolekcjonerska 20-złotówka ma wymiary 144 na 77 mm, a więc jest szersza o 5 mm od będącego w obiegu banknotu 200 zł. Jest utrzymana w kolorystyce błękitów i różu. Przedstawienia postaci i widok katedry gnieźnieńskiej są stylizowane na grafiki Jana Matejki i narysowane precyzyjną, szarą kreską.

Planowane jest wyemitowanie nie więcej niż 35 tys. banknotów. „Normalnych” 20-złotówek na koniec ostatniego kwartału zeszłego roku było niemal 100 milionów, a trzeba dodać, że są one najmniej popularnymi banknotami. „Chrzest Polski” będzie więc kolekcjonerskim rarytasem.

Banknot posiada wszystkie stosowane dotychczas zabezpieczenia. Wśród najnowszych są między innymi:

• granatowa, okienkowa nitka zabezpieczająca,
• druk uzupełniający się pod światło (recto verso),
• elementy widoczne w świetle ultrafioletowym, wydrukowane farbą zmieniającą barwę pod światło,
• rastry wykonane w technice wklęsłodruku.

NBP rozpoczął emisję banknotów kolekcjonerskich 16 października 2006 roku od nominału 50-złotowego wyemitowanego dla uczczenia 28. rocznicy wyboru Karola Wojtyły na papieża. Kolejnym był nominał 10-złotowy z wizerunkiem Naczelnika Państwa z lat 1918–1922 i pierwszego Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego. Wyemitowano go w 2008 roku, z okazji 90. rocznicy odzyskania niepodległości. Potem było kolejnych pięć emisji kolekcjonerskich 20-złotówek. „Chrzest Polski” jest ósmym w tej serii.

Jacek Ramotowski

Czytaj także:

Nowe 200 zł – o krok przed fałszerzami