Narodowy Dzień Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”. Pamiętamy!

Współcześnie patriotyzm można manifestować na wiele sposobów – przedsiębiorczością, dbałością o środowisko, a nawet aktywnością sportową. Okazją do przypomnienia o tym jest obchodzony od 2011 roku Narodowy Dzień Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”. Poświęcony ludziom, którzy po II wojnie światowej nie złożyli broni i w czasach komunizmu walczyli o wolną Polskę.

Od początku lat dziewięćdziesiątych Żołnierzami Wyklętymi nazywani są członkowie ruchu partyzanckiego, którzy nie złożyli broni po zakończeniu II wojny światowej. Nie godząc się na przejęcie władzy na ziemiach polskich przez służby podporządkowane ZSRR, kontynuowali walkę zbrojną. Szacuje się, że do takich grup konspiracyjnych – wyklętych przez reżim komunistyczny – w 1945 roku należało ponad 100 tysięcy osób. Byli poddawani nieustannym represjom i oskarżani o zdradę ojczyzny. W walce partyzantów z komunistyczną władzą zginęło około 15 tysięcy osób. Za koniec zbrojnego oporu uznaje się datę zastrzelenia sierż. Józefa Franczaka, ps. „Lalek” w Majdanie Kozic Górnych (woj. lubelskie) 21 października 1963 roku.

Należną cześć Żołnierzom Wyklętym przywrócono dopiero w niepodległej Polsce, a kroniki przestały milczeć o ich zasługach. Ich nazwiskami nazywane są ulice największych miast, odzyskują również należne im miejsce w podręcznikach szkolnych. Od 2011 roku 1 marca jest ustawowym świętem państwowym – Narodowym Dniem Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”. Ta data została wybrana nieprzypadkowo, jest to rocznica zamordowania przez komunistów w 1951 roku w mokotowskim więzieniu przywódców IV Komendy Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość (jednej z organizacji niepodległościowych). Biografiami Żołnierzy Wyklętych zainteresowali się również filmowcy i pisarze. 4 marca na ekrany polskich kin wejdzie „Historia Roja” – film zrealizowany w hołdzie polskiemu powojennemu podziemiu niepodległościowemu i antykomunistycznemu. Powoli takie nazwiska jak generał Emil Fieldorf „Nil”, rotmistrz Witold Pilecki, Jan Rodowicz „Anoda” czy Danuta Siedzikówna „Inka” zaczynają być znane nie tylko wąskiemu gronu specjalistów, ale również młodemu pokoleniu.

Licealistka Oliwia Filipowicz z pruszkowskiej grupy teatralnej „Jesteśmy”, odtwórczyni tytułowej roli w spektaklu o Danucie Siedzikównie „Ince”, tak mówi o granej przez siebie postaci: – Ogromnie imponuje mi jej odwaga, lecz nie jestem w stanie wyobrazić sobie tortur, przez jakie musiała przejść. A jednocześnie jest mi ona niezwykle bliska, tak jak ja była zwykłą dziewczyną. Tyle że żyła w niezwykłych czasach.*

W tym roku pamięć Żołnierzy Wyklętych zostanie uczczona m.in.:

• uroczystościami przed Grobem Nieznanego Żołnierza,
• na „Łączce” (na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach), czyli miejscu pochówku pomordowanych przez organy bezpieczeństwa PRL-u w latach 1945-1956,
• wystawą „Żołnierze Wyklęci – Niezłomni” w Muzeum Wojska Polskiego,
• konferencją naukową „Żołnierze Wyklęci. Droga Wolnych Polaków”,

a także wieloma spotkaniami, koncertami oraz biegami „Tropem wilczym” w całej Polsce.

Lidia Sosnowska
Ekspert PKO Banku Polskiego

• PKO Bank Polski w hołdzie żołnierzom niezłomnym

  Przez niemal 100 lat swojej obecności na rynku finansowym PKO Bank Polski odegrał ważną rolę w polskiej gospodarce i historii. Jest społecznie odpowiedzialną instytucją, dla której wolność i przywiązanie do tradycji to naturalne wartości. Od lat angażuje się w działania utrwalające świadomość narodową i popularyzuje idee nowoczesnego patriotyzmu. W tym roku włączył się we wsparcie wydarzeń upamiętniających Żołnierzy Wyklętych.

  Bank jest sponsorem zaplanowanego na 1 marca (Narodowy Dzień Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”) – w Reducie Banku Polskiego – koncertu „Niezłomnym honor”, poświęconego Żołnierzom Wyklętym. W wydarzeniu upamiętniającym uczestników antykomunistycznego i niepodległościowego podziemia wezmą udział m.in. Sebastian Karpiel-Bułecka, Organek, Kasia Kowalska, Katy Carr i Maleo Reggae Rockers. Koncert zobaczą również widzowie TVP1.

  Dzięki wsparciu Banku telewizyjna Jedynka wyemituje też cykl 7. filmów zatytułowany „Siedem sylwetek Żołnierzy Wyklętych”. Pokaże też koncert „Cześć i Chwała Bohaterom. W wierszu i boju”, w trakcie którego członkowie formacji Contra Mundum wykonają utwory rockowe, uzupełnione fragmentami wierszy najsłynniejszych polskich autorów. Bank jest też partnerem projektu „Wilczy ślad. Piosenki Niezłomnych” (29 lutego, Teatr Buffo w Warszawie) – koncertu partyzanckich piosenek w nowych aranżacjach Lidii i Marcina Pospieszalskich. Ich wykonawcami będą Lidia Pospieszalska i Garwoliński Teatr Muzyczny „Od Czapy”, prowadzony przez Fundację Sztafeta, organizatora koncertu. Gościem specjalnym będzie Józef Bandzo, Żołnierz Niezłomny 3 i 5 Brygady Wileńskiej.

  PKO Bank Polski będzie sponsorem biegów „Tropem Wilczym” w Świdniku i Stalowej Woli. O Żołnierzach Wyklętych przypomina siatka na Rotundzie z napisem „1 marca. Narodowy Dzień Żołnierzy Wyklętych. Pamiętamy”.
  
  
  
  
  O zaangażowaniu Banku w wydarzenia upamiętniające Żołnierzy Wyklętych mówi Michał Kuczmierowski, dyrektor Departamentu Marketingu PKO Banku Polskiego:

  
  
  

* Rozmowa Anny Wysockiej z Oliwią Filipowicz, audycja „Randka z kulturą”, POP Radio Pruszków, 24.01.2016