Czy otwarty model uniwersyteckiej edukacji MOOC naprawdę zmieni świat?

Internet zmienia edukację, to wiadomo już od dawna. Jednak dopiero kursy MOOC (skrót powstały z pierwszych liter słów frazy "massive open online courses", czyli "masowych otwartych kursów online"), całkowicie postawiły na głowie dotychczasowy model uczenia się i zdobywania nowych umiejętności. Mowa oczywiście o edukacji uniwersyteckiej i specjalistycznej, bo tu korzyści okazały się największe, a pole do popisu ze strony najlepszych uniwersytetów z całego świata, niemal nieograniczone.

Kursy MOOC¹ są przede wszystkim darmowe i dostępne dla każdego kto zna język angielski. Ta druga kwestia jest pewnym ograniczeniem, jednak i ten problem jest stopniowo usuwany. Coraz więcej wykładów, dostępnych w ramach kursów, jest już dostępnych z napisami w wielu językach, choć język polski, jak na razie, nie jest dostępny. 

Korzyści jest oczywiście więcej, a największa z nich to dostęp do wiedzy trzymanej do tej pory za murami najlepszych uczelni na świecie, by wymienić tylko Yale, MIT, Harvard czy Duke University. Wystarczy tylko dostęp do Internetu i średnio jedna godzina dziennego zaangażowania w naukę, by móc ukończyć wybrany kurs akademicki.

Dodajmy, że zasadniczo kursy MOOC nie odbiegają jakością od tradycyjnych zajęć, bo tak samo musimy wysłuchać wykładów, przeczytać lektury uzupełniające napisać prace zaliczeniowe i końcowe, a na koniec zdać egzamin. Z jednym zastrzeżeniem: wszystkie te warunki musimy spełnić, jeśli zależy nam na końcowym świadectwie. Jeśli chodzi nam wyłącznie o pozyskanie nowej, wartościowej wiedzy z wiarygodnej, czasem bardzo prestiżowej uczelni, wystarczy dokonanie bezpłatnej rejestracji w jednym z serwisów udostępniających kursy MOOC, takim jak Coursera, EdX czy iVersity², a następnie bierne uczestnictwo w kursie. Wybór należy do nas.

• I tu właśnie leży główna różnica w stosunku do kursów tradycyjnych. Nic tak naprawdę nie musimy, możemy skupić się tylko i wyłącznie na słuchaniu wykładów prowadzonych przez światowej sławy profesorów, wykładowców i naukowców.

Ale ta całkowita dowolność i brak przymusu to, zdaniem wielu krytyków tego modelu edukacji, największa słabość kursów MOOC. Statystyki uczestnictwa pokazują dobitnie, że tylko około 7 proc. uczestników³ potrafi dotrwać do końca kursu i uzyskać świadectwo jego ukończenia. Ponadto problemem jest:

• udzielanie przez wykładowców wsparcia dla studentów – w niektórych kursach uczestniczy przecież ponad 100 tysięcy studentów!
• rozwiązywanie bieżących problemów – wykładowcy udzielają się więc na forach lub organizują co jakiś czas hangouty, odpowiadając na najważniejsze pytania
• czy oceniania prac zaliczeniowych – prace są ocenianie na zasadzie "peer review", czyli zazwyczaj 3-5 innych studentów ocenia prace innych uczestników, a po drugie nikt nie sprawdza, czy zgłaszane prace nie są plagiatem - a okazuje się, że często są 

Mimo opisanych problemów, trend darmowej edukacji na najwyższym poziomie wydaje się nabierać rozpędu. Nawet Google planuje stworzyć, wzorowany na YouTube, serwis dla kursów MOOC⁴. Kursy tego typu stanowią także, obok niewątpliwych korzyści w postaci darmowego dostępu do wiedzy na najwyższym poziomie merytorycznym, idealną wizytówkę dla uczelni udostępniających swe zasoby. I nie widać, aby ktoś chciał się wyłamać z tego zacnego grona. Ba, do platform oferujących kursy MOOC dołączają kolejne uniwersytety z całego świata, także te azjatyckie.

Osobiście ukończyłem dwa trzymiesięczne kursy MOOC: "Wstęp do ekonomii behawioralnej", prowadzony przez światowej sławy naukowca i autora, Dana Ariely'ego, oraz "Gamification" (Grywalizacja), prowadzonym przez Kevina Werbacha. Nie ruszając się z Polski, mogłem więc ukończyć kursy w renomowanych uczelniach, odpowiednio w Duke University oraz w Penn University, co jeszcze parę lat temu byłoby absolutnie niemożliwe, zważywszy na koszty (obecnie zerowe), dostęp internetowy (teraz szybkie łącza i streaming wideo) i dostępność kursów z najlepszych uczelni. Zresztą polska społeczność osób, które uczestniczyły w co najmniej jednym kursie MOOC, stale rośnie, co nie powinno dziwić: ze znajomością języka angielskiego jest u nas coraz lepiej, a unikalna wiedza, oferowana za darmo przez platformy MOOC, jest często nie do zdobycia w innych źródłach. Kursy tego typu są niezwykle atrakcyjne ze względu na aktualność, praktyczność i przydatność w pracy zawodowej czy akademickiej. 

Wojciech Głąbiński

• Wojciech Głąbiński

  Niezależny autor specjalizujący się w edukacji finansowej. Ponadto pisze o najnowszych odkryciach naukowych z takich dziedzin jak ekonomia behawioralna, neuroekonomia czy psychologia pieniądza. Autor poradnika finansowego "Ekonomia Przetrwania" (Złote Myśli, 2010), obecnie prowadzi dwa blogi: www.edukacjafinansowadlarodzicow.pl oraz www.ekonomiaprzetrwania.pl.

Źródła:

1. en.wikipedia.org/wiki/Massive_open_online_course

2. Pełna lista dostępnych kursów MOOC na wszystkich platformach edukacyjnych: www.mooc-list.com

3. www.timeshighereducation.co.uk/news/mooc-completion-rates-below-7/2003710.article

4. http://blogs.onlineeducation.touro.edu/google-partners-with-edx-to-create-mooc-org/