2013.09.16

Czego Jaś się nauczy…

Warto pamiętać, że edukacja – połączona z własnymi doświadczeniami dziecka – uczy pozytywnych postaw i zachowań zmniejszających ryzyko wpadnięcia w tarapaty
finansowe w dorosłym życiu.

Czego jaś się nie nauczy...

Doświadczenia związane z oszczędzaniem pieniędzy mają szczególną wartość w kształtowaniu wytrwałości, cierpliwości, umiejętności odraczania w czasie nagród, myślenia perspektywicznego. Ułatwiają poznanie wartości pieniądza, umiejętne gospodarowanie środkami, planowanie i kontrolę wydatków oraz zrozumienie systemu ekonomicznego w przypadku dziecka, a później młodego dorosłego. Elementy socjalizacji ekonomicznej powinny być wprowadzane już od najmłodszych lat życia.

Socjalizacja ekonomiczna

Rozwój wiedzy ekonomicznej dzieci jest związany częściowo z ich rozwojem poznawczym. Jednak to nie wszystko. W 1991 roku ponad połowa 6-latków i nieco mniej niż połowa 9-latków nie wiedziała, co to jest bank. Żadne z badanych dzieci w wieku od 6 do 14 lat nie umiało powiedzieć nic więcej na temat banku i jego funkcji, poza tym, że jest on miejscem, w którym pieniądze są bezpieczne. Dwie dekady później wiedzę dzieci na temat finansów wzięła pod lupę prof. Dominika Maison.

Badane przez jej zespół sześciolatki wiedziały już, czym jest bank, a cześć z nich rozumiała także, że w banku można przechować pieniądze, by ich od razu nie wydać. 7–9-latki uważały, że pieniądze w banku są bezpieczne, zaś 10–12-latki znały dodatkowo pojęcie procentu, odsetek, lokat i oszczędzania. Obserwowana różnica w dużej mierze może być wyjaśniana socjalizacją ekonomiczną, czyli procesem uczenia się dzieci o świecie ekonomii poprzez interakcje z otoczeniem. W rozwoju wiedzy ekonomicznej bardzo ważne są relacje społeczne, np. rozmowy z rodzicami, nauczycielami, rówieśnikami dotyczące pieniędzy i sposobów ich wykorzystywania. Istotne znaczenie mają także kontakty z instytucjami finansowymi, np. poprzez obserwowanie, jak rodzice korzystają z bankomatu czy jak rozmawiają z pracownikami banku, oszczędzają i gospodarują pieniędzmi.

Warto oszczędzać

Kluczowym elementem jest jednak własne doświadczenie związane z wydawaniem i oszczędzaniem pieniędzy. Dotychczasowe badania wskazują, że większość polskich dzieci deklaruje, że warto gromadzić środki finansowe. Te, które rzeczywiście to robią, mają ku temu dwa podstawowe powody: zbierają środki na realizację konkretnego celu lub chcą utrzymać płynność finansową. Badania Małgorzaty Kupisiewicz (2004) pokazały, że dzieci najczęściej odkładają pieniądze na zakup komputera i gier komputerowych oraz ubrań i butów, a nieco rzadziej na przybory szkolne i sprzęt sportowy. Dysponowanie swoim własnym budżetem uczy najmłodszych planowania i kontrolowania wydatków oraz pozwala oswoić się ze światem finansów.

  • Dzieci i Finanse

    Tylko 2 proc. Polaków uważa, że przedszkola i szkoły w wystarczającym stopniu uczą dzieci oszczędzania i racjonalnego wydawania pieniędzy. 31 proc. Polaków uważa, że ww. instytucje uczą dzieci finansów w sposób niedostateczny. Aż 75 proc. rodziców twierdzi, że dzieciom najbardziej potrzebna jest wiedza o racjonalnym wydawaniu pieniędzy. Według prawie 1/3 respondentów mali konsumenci powinni uczyć się także oszczędzania. Aż 96 proc. Dorosłych stwierdziło, że dzieci powinny otrzymywać pieniądze na drobne wydatki. 42 proc. Polaków uważa, że skutecznym sposobem nauczenia dzieci, jak szanować pieniądze, wydawać je rozsądnie, a także odkładać na wyznaczony cel, są wspólne decyzje dotyczące wydatków, jak i wspólne zakupy. Dla 23 proc. badanych dobrym źródłem wiedzy na temat finansów są także książki, gry komputerowe oraz bajki edukacyjne.

    Źródło: Raport „Mały konsument i finanse”, opracowany w 2012 roku przez TNS OBOP dla Krajowego Rejestru Długów.

Codzienna edukacja

Dobrą praktyką pozwalającą młodym ludziom doświadczyć sytuacji finansowych jest dawanie im regularnego kieszonkowego. Niestety, w Polsce wciąż decyduje się na to niewielki odsetek rodziców (ok. 30 proc., według badania IPSOS). Dla porównania, w Wielkiej Brytanii wskaźnik ten osiąga poziom 80 proc. Warto pamiętać, że nie jest ważna wysokość kieszonkowego, ale jego systematyczność i swoboda wykorzystania przez dziecko. Innym sposobem praktycznego wprowadzenia najmłodszych w świat finansów jest proponowanie im wykonania dodatkowych zadań (wykraczających poza ustalone wcześniej obowiązki domowe), za których realizację zostaną nagrodzeni pieniędzmi lub nagrodą rzeczową (np. wyjściem do zoo). Wyniki badań pokazały większą skłonność dzieci do oszczędzania pieniędzyzarobionych, niż otrzymanych w prezencie. Kolejną metodą pozwalającą kreować postawy oszczędnościowe jest dopłacanie młodemu człowiekowi do wymarzonego zakupu, a nie finansowanie go w całości. Taki warunek sprawia, że małoletni inwestor musi część sumy samodzielnie zaoszczędzić.

Na początek Junior

Wagę socjalizacji ekonomicznej, a szczególnie własnych doświadczeń dziecka, dostrzegły już instytucje finansowe. Jako pozytywny przykład działania banku warto wskazać Szkolne Kasy Oszczędności (SKO) oraz ofertę PKO Junior, proponowane przez PKO Bank Polski. SKO od wielu lat kojarzy się z oszczędzaniem w okresie szkolnym. Jest często pierwszym doświadczeniem uczniów związanym z regularnym odkładaniem jakiejś sumy i stanowi bardzo cenny punkt wyjścia dla dalszych zachowań finansowych. Oferta PKO Junior to kolejny krok w dobrym kierunku. Pozwala już od najmłodszych lat poznawać świat pieniędzy i wyznaczać cele oszczędzania oraz rozdzielać między nie swoje środki. Kształtuje pozytywne postawy finansowe. To ważne, gdyż badania pokazują, że dzieci chętniej i częściej są skłonne odkładać pieniądze na określony cel niż po prostu na przyszłość. Ponadto PKO Junior umożliwia rodzicom proponowanie najmłodszym dodatkowych zadań, za których realizację zostaną nagrodzeni. Warto również wspomnieć, że kreowaneu dzieci postawy mają większą szansę utrzymania się w przyszłości, jeśli kojarzyć się będą z pozytywnymi wzmocnieniami. PKO Junior nagradza regularność, wytrwałość i umiejętność czekania na nagrodę, poprzez przyznawanie specjalnych wirtualnych odznak. Pozwala to oszczędzającemu odczuć, że jego zachowanie jest poprawne i warte powtarzania.

 Katarzyna Sekścińska, Wydział Psychologii UW

    • Bankofinanse

      02019.06.17

      Interesujesz się analizą danych? Rozpocznij karierę w bankowości

      14 czerwca, na Politechnice Warszawskiej, odbyła się III edycja konferencji Data Science Summit (DSS) – największego wydarzenia o tematyce data science w Polsce, adresowanego do wszystkich osób zainteresowanych obszarem przetwarzania, analizy i wizualizacji danych oraz uczenia maszynowego. Eksperci PKO Banku Polskiego reprezentowali na wydarzeniu branżę finansową, zarówno w części merytorycznej, jak i rekrutacyjnej.

      więcej
    • Bankofinanse

      02019.03.22

      Rozwój. Kariera. Sukces. Trwa XVI edycja Festiwalu BOSS

      10 tys. młodych ludzi i ponad 90 prelegentów, którzy spotykają się w 7 miastach Polski na 9 uczelniach wyższych. Konferencje, debaty, panele dyskusyjne, spotkania z gośćmi znanymi z pierwszych stron gazet, szkolenia i warsztaty. To wszystko odbywa się w ramach Festiwalu BOSS organizowanego przez największą studencką organizację promującą przedsiębiorczość w Polsce Fundację Studenckie Forum Business Centre Club.

      więcej
    • Bankofinanse

      02019.03.20

      PKO Bank Polski na targach pracy w Polsce

      Targi pracy to idealne miejsce, gdzie studenci i absolwenci mogą porozmawiać z pracodawcą twarzą w twarz. Podczas tegorocznych edycji największych wydarzeń rekrutacyjnych nie zabraknie PKO Banku Polskiego.

      więcej
    • Bankofinanse

      02019.03.18

      #zajmijstanowisko, czyli PKO Bank Polski na targach pracy

      Wiosenne targi pracy, które odbywają się w całej Polsce, to doskonała okazja do bezpośredniej rozmowy z rekruterami oraz pracownikami firm. Skorzystały z niej setki osób, które odwiedziły warszawską edycję Absolvent Talent Days na PGE Narodowym.

      więcej
    • Bankofinanse

      02019.03.15

      Dzień dobry w pracy! Wiosenne spotkania z kandydatami na imprezach targowych

      Za nami pierwsze spotkania wiosennej rundy targów pracy. PKO Bank Polski wziął udział m.in. w imprezie na Wojskowej Akademii Technicznej, skierowanej do studentów i absolwentów informatyki oraz cyberbezpieczeństwa. To specjalności w coraz większym stopniu poszukiwane przez Bank.

      więcej
    • Bankofinanse

      02019.02.05

      Planujesz swoją karierę zawodową? Sprawdź się w PKO Banku Polskim!

      Początek roku to dobry moment do zaplanowania ścieżki rozwoju zawodowego. Dla studentów i absolwentów uczelni, którzy myślą o pracy w bankowości – przygotowaliśmy 5 programów stażowych we wszystkich obszarach działalności banku. Od stycznia br. w rekrutacji wspiera nas chatbot – narzędzie wykorzystujące sztuczną inteligencję, dzięki któremu możemy być w stałym kontakcie z kandydatami.

      więcej
    Pokaż więcej
loaderek.gifoverlay.png