Indeksy Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie

Indeksy giełdowe towarzyszą warszawskiej giełdzie od pierwszej sesji, która odbyła się 16.04.1991 roku z udziałem pięciu spółek: Tonsil, Próchnik, Krosno, Kable oraz Exbud. Wtedy wzrosty i spadki mierzył tylko jeden indeks WIG (czyli Warszawski Indeks Giełdowy) i dopiero trzy lata później pojawił się WIG20.

Obecnie na warszawskiej giełdzie notowanych jest ok. 462 spółek w tym 11 z Ukrainy, 9 z Luksemburga, 8 z Holandii, 4 z Litwy, po trzy z Austrii, Cypru i Niemiec, po dwie z Bułgarii, Estonii, Słowacji, Słowenii, Węgier i Wielkiej Brytanii oraz po jednej z Francji, Kanady, Szwecji oraz Włoch.

• Jeśli chodzi o debiutancką piątkę, dziś możemy inwestować jedynie w akcje Próchnika. Exbud i Kable zostały wycofane z obrotu po zmianie głównego akcjonariusza (Exbud w 2002 r. przez firmę Skanska, Śląskie Kable w 2010 r. przez duński koncern NKT). Z kolei Tonsil i Krosno musiały opuścić warszawską Giełdę z powodu bankructwa.

Liczba indeksów giełdowych opisujących kondycję spółek notowanych na GPW również znacząco wzrosła - jest ich obecnie aż 31.

Indeks giełdowy, czyli co?

Indeks giełdowy jest miernikiem zmian wartości papierów wartościowych wybranej części lub wszystkich spółek notowanych na danej giełdzie (lub giełdach). Wyliczany jest z cen akcji spółek (zazwyczaj za pomocą średniej ważonej). To narzędzie używane przez inwestorów i finansistów do oceny rynku i porównania wartości inwestycji.

W teorii ma odzwierciedlać ogólną sytuację rynkową, ale tak naprawdę opiera się wyłącznie na jej próbce, dobranej zgodnie z metodologią stworzenia danego indeksu.

Jego celem długoterminowym jest ukazywanie tendencji giełdowych (aby zachęcać przedsiębiorców do inwestowania), a krótkoterminowym uśrednianie wahań kursów (żeby nie powodować paniki wśród inwestorów). W takim celu powstały na przykład indeksy cenowe obejmujące tylko najsilniejsze spółki na danej giełdzie (jak WIG20 czy słynny Dow Jones Industrial Average). Akcje spółek wchodzących w skład indeksu zmieniają się co jakiś czas i w bardzo dużym uproszczeniu jest to związane z pozycją spółki w rankingu, który powstaje na podstawie wartości i wielkości obrotów notowanego przedsiębiorstwa.

Typy indeksów

Wyróżnia się dwa zasadnicze typy indeksów: dochodowe oraz cenowe. Przy obliczaniu tych pierwszych uwzględnia się zarówno ceny zawartych w nich akcji, jak i dochody z dywidend i praw poboru. W przypadku cenowych bierze się pod uwagę jedynie ceny zawartych w nim transakcji, a nie uwzględnia się dochodów z tytułu dywidend. Z tego względu uznaje się indeksy dochodowe za lepiej oddające kondycję całego rynku, a cenowe za przydatniejsze w śledzeniu dynamicznych zmian cen akcji.

Na GPW w Warszawie za najważniejsze uznaje się dwa najstarsze indeksy giełdowe, czyli wspomniane WIG oraz WIG20. Pierwszy indeks na GPW, czyli WIG, należy do typu indeksów dochodowych i uwzględnia wszystkie liczące się spółki notowane na GPW, stosując zasadę dywersyfikacji, która ma ograniczyć udział pojedynczej spółki i sektora giełdowego w wartości indeksu.

• PKO Bank Polski zadebiutował na warszawskiej Giełdzie 10 listopada 2004 r. I był to debiut bardzo udany – obrót w tym dniu wyniósł 58 487 430 akcji (to wciąż niepobity rekord w blisko 10-letniej historii notowań). Cena za akcję na otwarciu wyniosła 23,20 zł.

  Rekordowy wynik został ustalony 23 lipca 200?jSke��j�c�OWH= jedną akcję trzeba było zapłacić 59,25 zł.

Z kolei WIG20 jest indeksem cenowym opartym o wartość 20 największych i najbardziej płynnych spółek notowanych na giełdzie, przy czym maksymalnie 5 uwzględnionych w nim spółek może należeć do tego samego sektora giełdowego. W jego skład wchodzą m.in. PKO Bank Polski, PZU, PKN Orlen i KGHM.

Na identycznej zasadzie, co WIG20, opierają się kolejne indeksy notujące podaną w nazwie liczbę spółek, czyli WIG30 (dla dużych spółek), WIG50 (dla średnich spółek), WIG250 (dla małych spółek, m.in. Alma Market, Bakalland, Indykpol, K2 Internet czy Fabryka Farb i Lakierów Śnieżka), z których dwa ostatnie zostały wprowadzone 24 marca 2014.

Kontynuacją dwóch ważnych powstałych indeksów WIRR (Warszawski Indeks Rynku Równoległego, od 31 grudnia 1994) i MIDWIG (indeks 40 spółek średniej wielkości, od 31 grudnia 1997) są indeksy: MiS80 obejmujący 80 małych spółek oraz mWIG40, który obejmuje 40 średnich spółek notowanych na GPW. Oba należą do grupy indeksów cenowych i dają wgląd w kondycję małych i średnich spółek warszawskiej giełdy (np. CCC, Wawel, TVN i Grupa Kęty).

Wśród indeksów dochodowych na GPW można wyróżnić WIGdiv, który skupia spółki przynoszące najwyższe dywidendy, oraz WIG20TR i WIG30TR, które mają podobną konstrukcję, jak WIG20 i WIG30, czyli są obliczane na podstawie portfela, odpowiednio, 20 i 30 największych spółek na Głównym Rynku GPW. Do indeksów dochodowych należy też cała grupa indeksów sektorowych opartych o indeks WIG, które pozwalają śledzić kondycję spółek zgrupowanych w konkretnym sektorze gospodarki: WIG-banki, WIG-budownictwo, WIG-chemia, WIG-deweloperzy, WIG-energia, WIG-informatyka, WIG-media, WIG-paliwa, WIG-spożywczy, WIG-surowce i WIG-telekomunikacja.

Wśród pozostałych indeksów warto wymienić:

• RESPECT Index, który notuje firmy odpowiedzialne społecznie
• WIG-CEE, na którym notowane są spółki z Bułgarii, Chorwacji, Czech, Estonii, Litwy, Łotwy, Rumunii, Słowacji, Słowenii, Ukrainy i Węgier
• WIG-Poland, który skupia wyłącznie polskie spółki
• TBSP.Index, który jest pierwszym oficjalnym indeksem obligacji skarbowych w Polsce
  

• 
  Inwestowanie na giełdzie – jak zacząć?

  Wbrew pozorom, samodzielne inwestowanie na giełdzie wcale nie jest takie trudne. Otwierając rachunek inwestycyjny (do czego potrzebny jest jedynie dowód osobisty lub paszport, nazwa i adres swojego urzędu skarbowego oraz ok. 20 minut na odwiedziny jednego z 34. Punktów Obsługi Klienta Domu Maklerskiego PKO Banku Polskiego), możemy kupować i sprzedawać akcje notowanych spółek oraz brać udział w IPO (ang. initial public offer), czyli ofertach publicznych przeprowadzanych przez spółki debiutujące na giełdzie.

Praktyczna rada na koniec: zazwyczaj dobrym posunięciem jest kupno akcji przedsiębiorstw prywatyzowanych przez Ministerstwo Skarbu Państwa. Wśród giełdowych debiutantów często zdarzają się perełki, które pozwalają sowicie zarobić.

Tomasz Kamiński
Specjalista Domu Maklerskiego PKO Banku Polskiego