10 kroków do tańszego domu

Samodzielna budowa domu to duże wyzwanie, które wymaga skrupulatnego planowania, rozsądnego formułowania oczekiwań i potrzeb oraz mistrzowskiego zarządzania budżetem. Brzmi jak "mission impossible", ale wbrew pozorom da się tego dokonać bez "tradycyjnego" przekroczenia budżetu o 100 procent.

1. Dobrze zastanów się nad lokalizacją

Starannie wybierz umiejscowienie działki. Sprawdź gdzie planowane są inwestycje w nadchodzących latach i kup ziemię na przykład niedaleko nowej obwodnicy miasta zanim ceny pójdą w górę.

Informacji na temat nadchodzących inwestycji szukaj na stronach Urzędu Gminy lub Urzędu Miasta, a także na stronach GDDKiA oraz organizacji pożytku publicznego typu SISKOM. Zapoznaj się też z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego (MPZG). W miarę możliwości staraj się unikać inwestowania w miejscach, gdzie MPZG nie został jeszcze uchwalony, bo może się okazać, że niedaleko powstanie uciążliwa inwestycja.

Zastanów się, czy wolisz duży dom w mniej atrakcyjnej okolicy, czy nieco mniejszy ale w ciekawszym miejscu i z większym potencjałem odsprzedaży. Zwróć uwagę na łatwość dojazdu nie tylko samochodem, ale także komunikacją publiczną, bliskość szkół, sklepów, szpitala, itd. Mieszkanie na odludziu ma swoje zalety, ale wymaga świetnej organizacji i dużej niezależności – nie każdy sobie z tym poradzi.

2. Zainteresuj się nad działką o nietypowym kształcie lub położeniu

Jeżeli chcesz zamieszkać w atrakcyjnej, ale dość drogiej okolicy, rozważ kupno "trudnej" działki. Położonej na zboczu, wymagającej wyrównania lub podwyższenia terenu albo w inny sposób problematycznej. Taka działka będzieo wiele tańsza, a doświadczona i zaufana ekipa budowlana na pewno poradzi sobie z przystosowaniem jej do twoich potrzeb. Chociaż zaletą tego rozwiązania może być też ciekawy projekt domu należy uważać by nie przekroczyć granicy i nie stworzyć nieruchomości niepraktycznej, którą trudno będzie zainteresować kupca w przyszłości. Dodatkowo trzeba pamiętać, że cena niestandardowego projektu i wykonania domu może znacznie podnieść jego koszty, dlatego decydując się na takie rozwiązanie powinniśmy nawiązaćścisłą współpracę z architektem i bardzo dokładnie rozpisać budżet inwestycji - taka kombinacja może zaowocować pięknym i wyjątkowym budynkiem, który z przyjemnością będziemy nazywać potem "domem".

3. Wykorzystaj efekt skali

Zastanów się nad kupieniem większej działki (wraz z rodziną lub przyjaciółmi) i późniejszym jej podzieleniem. Cena metra kwadratowego podobnie jak w przypadku większych mieszkań jest często niższa. Poza tym rodzina i znajomi są zazwyczaj sąsiadami, z którymi łatwiej ułożyć sobie życie.  

4. Dokładnie określ swoje potrzeby

Przemyśl swoje potrzeby, co do liczby pomieszczeń, ale nie przesadzaj z wielkością domu. W miarę możliwości zostaw sobie miejsce na ewentualną rozbudowę budynku. Pamiętaj jednak, że większy dom jest droższy nie tylko w budowie oraz wyposażeniu wnętrza, ale także w codziennym utrzymaniu. Zastanów się także nad wielkością pomieszczeń - im większe, tym trudniej będzie je ogrzać. Z kolei nieogrzewane rzadko używane pomieszczenia będą "wyciągały" ciepło z sąsiednich i są bardziej zagrożone zawilgoceniem.

5. Postaw na dobry projekt

Jeżeli zatrudniasz architekta - co zazwyczaj jest dobrym pomysłem - wykorzystaj jego wiedzę i umiejętności do maksimum. Pytaj, drąż, szukajcie rozwiązań nowocześniejszych, bardziej oszczędnych i przyjaznych środowisku. Niech twój dom nie będzie jednym z wielu - twoje zaangażowanie i poświęcony czas mogą sprawić, że będzie jedyny w swoim rodzaju.
Domy o prostej formie  (co nie znaczy, że pozbawione smaku!) są z reguły tańsze w budowie. Wynika to z kilku przyczyn: im mniej przenikających się pod różnymi kątami ścian, załamań, różnorodnych tarasów, balkonów i schodów, czy okien mansardowych, tym szybciej i łatwiej jest je wybudować. Ponadto, prostsza do wykonania będzie również konstrukcja dachu.
Zastanów się czy na pewno potrzebujesz balkonu lub tarasu na piętrze? Jeżeli masz ogród, to zapewne częściej będziesz przebywał wśród przyrody, a nie na balkonie. Lepiej przeznaczyć te pieniądze na altanę ogrodową albo ogród zimowy.
Podobnie jest z piwnicą - wymaga wykopania o wiele głębszego wkopu fundamentowego, wymurowania i zabezpieczenia przed wilgocią ścian, wylania schodów etc. Pomieszczenia gospodarcze można natomiast urządzić także na parterze, po ocienionej stronie domu, gdzie i tak nie toczyłoby się życie rodzinne ze względu na brak światła. W ten sposób maksymalizujemy wykorzystanie przestrzeni.

6. Rzeczy, na których nie warto oszczędzać

Nie oszczędzaj na materiałach izolacyjnych, budowlanych oraz wykończeniowych. Własny dom to inwestycja na dziesięciolecia, nie chcesz po kilku latach wymieniać okien, rynien albo pokrycia dachu. Zmaganie się z wilgocią i grzybem z powodu taniej izolacji przeciwwilgociowej lub termicznej oraz niedostatecznej wentylacji również nie należy do najprzyjemniejszych, za to bardzo kosztownych. Szczególną uwagę zwróć na instalację elektryczną oraz hydrauliczną. Ich awaria stanowi potencjalnie znacznie większe koszty niż zakup droższych. Do tego w przypadku problemów z powyższymi w grę wchodzi także uciążliwy remont domu.

7. Rzeczy, na których warto zaoszczędzić

Poszukaj materiałów z odzysku. Czy to będzie gruz i ziemia dostępna za koszt jej przewiezienia, czy też elementy tzw. wykończeniówki oraz wystroju wnętrza z rozbieranych budynków. Czasami elementy starych domów potrafią nadać nowej konstrukcji niezwykłego klimatu, a przy okazji można je zdobyć za bezcen. Najlepiej szukać ich w serwisach aukcyjnych oraz serwisach ogłoszeń lokalnych (gumtree.pl lub olx.pl), a także na pchlich targach, jak choćby na warszawskim Kole, czy na jarmarku dominikańskim w Gdańsku - jednak tam ceny mogą być już znacznie wyższe.    
Jeżeli chcesz zaoszczędzić na wykończeniu wnętrza, rozważ położenie tańszych, niekłopotliwych podłóg, które będzie łatwo usunąć lub będą dobrym materiałem podkładowym pod drewniane deski lub kamienne płytki. Ekonomicznie uzasadnionym rozwiązaniem mogą być wykładziny winylowe, zwłaszcza w pomieszczeniach gospodarczych.

8. Pomyśl o kosztach eksploatacji

Jeśli bardziej niż na obniżeniu kosztów budowy zależy Ci na długofalowych oszczędnościach w trakcie eksploatacji, zadbaj o to, żeby dom był ciepły zimą i chłodny latem bez zużywania dodatkowej energii. Lepiej na początku wydać więcej pieniędzy na izolację i wentylację niż przez dziesięciolecia płacić latem za schładzanie domu klimatyzacją, a w zimie ogrzewanie. W wyjątkowych przypadkach mogą być to koszty rzędu nawet kilku tysięcy złotych miesięcznie. Warto też zainwestować w rozwiązania stosowane w tzw. domach autonomicznych lub cały dom uczynić samowystarczalnym.

• Samowystarczalność energetyczna to ogromna oszczędność nie tylko pieniędzy, a także środowiska naturalnego. Dobrze zaplanowany dom autonomiczny potrafi nawet zarabiać na siebie poprzez oddawanie nadwyżki prądu do sieci energetycznej. W zależności od umiejscowienia nieruchomości można wykorzystać ogniwa fotowoltaiczne, elektrownie wiatrowe albo energię geotermalną.

9. Zaplanuj finansowanie

Jeśli do sfinansowania budowy będziesz potrzebować kredytu lub pożyczki, porównaj ofertę rynkową, biorąc pod uwagę swoją sytuację życiową. Możesz w tym celu skorzystać z usług doradcy finansowego lub bankowego.
Wybierz kredyt, który pozwoli na realizację wszystkich założeń. Odłożone inwestycje często oznaczają podwyższenie bieżących wydatków. Weź też pod uwagę możliwość wystąpienia nieoczekiwanych wydatków, związanych na przykład z podwyższeniem cen niektórych materiałów lub urządzeń. PKO BP oferuje możliwość podniesienia kwoty kredytu, co ma niebagatelne znaczenie w sytuacji, gdy nie zmieścisz się w założonym początkowo budżecie.  

10. Nie wszystko na raz

W przypadku napiętego budżetu rozważ budowę domu w kilku etapach. Nie jest to może najbardziej wygodne rozwiązanie. Jednak w przypadku odcięcia dopływu gotówki pozwoli ci na późniejsze wykończenie inwestycji bez zbędnych kompromisów.

Nie musisz zastosować wszystkich podanych porad w drodze to tańszego domu. Nie wyczerpują one również tak złożonego tematu, jak budowa domu, ale mamy nadzieję, że podsunęły ci pomysły na rozwiązania, które sprawią, że przyszły dom będzie przyjazny nie tylko dla mieszkańców, ale także dla portfela.

Marcin Sikora

Czytaj także:

Jak przygotować nieruchomość do sprzedaży

Dom energooszczędny i tani w utrzymaniu