Obligacje skarbu państwa - alternatywa dla lokat bankowych

Zwolennicy bezpiecznych produktów oszczędnościowych mają do wyboru nie tylko lokaty bankowe, ale także obligacje skarbu państwa. W obu przypadkach zysk jest gwarantowany, więc produkty te dobrze się uzupełniają. Co trzeba wiedzieć o obligacjach?

Obligacje skarbowe, podobnie jak lokaty bankowe, zaliczane są do grupy bezpiecznych produktów oszczędnościowych. I choć ich wspólnym mianownikiem jest bezpieczny i gwarantowany zysk, to różnią się istotnie w pozostałych szczegółach. Przede wszystkim obligacja nie jest depozytem w tradycyjnym tego słowa znaczeniu.

• Zakładając lokatę, klient oddaje bankowi swoje pieniądze na przechowanie. Wykupując obligację, udziela pożyczki.

Obligacja skarbowa jest papierem wartościowym wystawianym przez emitenta, w tym przypadku skarb państwa reprezentowany przez Ministerstwo Finansów. Zakup obligacji oznacza w praktyce udzielenie pożyczki emitentowi, który zobowiązuje się on spłacić - odkupić papier wartościowy - w ustalonym z góry terminie i z określoną premią. Ze środków uzyskanych z emisji obligacji finansowane są różne wydatki publiczne - od budowy dróg po ochronę zdrowia. Obligacje skarbowe można kupić w placówce PKO Banku Polskiego, poprzez telefon lub bezpośrednio w internecie, pod adresem www.zakup.obligacjeskarbowe.pl.

Jak czytać oznaczenia obligacji?

W stałej ofercie dla klientów indywidualnych znajdują się cztery typy obligacji skarbowych, które różnią się przede wszystkim okresem zapadalności. Są to papiery: 2-, 3-, 4- oraz 10-letnie. Od czasu do czasu Ministerstwo Finansów proponuje dodatkowe obligacje z nietypowymi okresami zapadalności, na przykład 7 czy 13 miesięcy.

Każda z obligacji oznaczona jest specjalnym kodem. Obligacje dwuletnie oferowane są pod nazwą DOS (Dwuletnie Oszczędnościowe Stałoprocentowe), trzyletnie pod nazwą TOZ (Trzyletnie Oszczędnościowe Zmiennoprocentowe), czteroletnie pod nazwą COI (Czteroletnie Oszczędnościowe Indeksowane) a dziesięcioletnie pod nazwą EDO (Emerytalne Dziesięcioletnie Oszczędnościowe).

Dodatkowo każda z obligacji oznaczona jest numerem. Na przykład przy obligacjach dwuletnich oferowanych w grudniu 2014 roku mogliśmy znaleźć taki symbol: DOS0117. Pierwsze trzy litery to wspomniany wyżej symbol obligacji, kolejne cztery cyfry to miesiąc i rok wykupu. W tym przypadku jest to styczeń (01) 2017 roku (17).

Ile zarobię udzielając pożyczki skarbowi państwa?

Jak łatwo zauważyć, już sama nazwa zdradza nieco informacji na temat sposobu naliczania oprocentowania na danym papierze. Obligacje dwuletnie objęte są stałą stawką oprocentowania, która ustalana jest z góry w miesiącu emisji papieru. W przypadku obecnie oferowanych obligacji dwuletnich jest to stała stawka 2,0 proc. Kapitalizacja następuje po upływie terminu umownego.

Obligacje trzyletnie są zmiennoprocentowe, a kapitalizacja następuje co 6 miesięcy. W pierwszym półrocznym okresie oprocentowanie wynosi 2,4 proc. Później ustalane jest co pół roku w oparciu na wskaźniku WIBOR 6M. Zaletą takiego rozwiązania jest fakt, iż oprocentowanie podąża za aktualnymi tendencjami rynkowymi i chroni przed gwałtownymi zmianami stawek.

Obligacje czteroletnie również są papierami o zmiennym oprocentowaniu, ale w tym przypadku zysk uzależniony jest od poziomu inflacji. Kapitalizacja następuje co rok, a w pierwszym 12-miesięcznym okresie oprocentowanie wynosi 2,6 proc. Później wyliczane jest na podstawie poziomu inflacji w danym roku oraz marży odsetkowej. Marża zapewnia, że zwrot z inwestycji będzie zawsze wyższy od inflacji.

Obligacjami o najdłuższym okresie są papiery dziesięcioletnie. Także i w tym przypadku oprocentowanie jest zmienne, a kapitalizacja następuje raz do roku. W aktualnej ofercie obligacji, oprocentowanie EDO w pierwszym roku wynosi 3 proc. Od drugiego roku jest uzależnione od wskaźnika inflacji i stanowi w danym roku sumę stopy inflacji za 12 miesięcy poprzedzających dany okres oraz ustalonej marży odsetkowej. Podobnie jak w przypadku obligacji czteroletnich, także i tutaj marża ma gwarantować, że oszczędności wypracują zysk ponad inflację.

Zakup poprzez wymianę, czyli dyskonto w praktyce

• Obligacje oferowane są w nominałach 100 zł. Ich posiadacz może w każdej chwili wycofać się z inwestycji, czyli przedstawić papiery do wykupu. Może to zrobić bezpośrednio w punkcie sprzedaży lub za pomocą elektronicznych kanałów obsługi. Pieniądze zostaną zwrócone w ciągu 5 dni - w gotówce lub przelewem na wskazane konto.

Wykup obligacji po terminie zapadalności może nastąpić w trzech formach: gotówką, przelewem lub jako wymiana. Posiadacz obligacji może wymienić stare obligacje na te z nowej oferty. Dodatkową zachętą jest dyskonto - sprzedaż obligacji po cenie niższej niż nominalna. Ponadto obligacje można zawsze odsprzedać na rynku wtórnym lub przekazać jako darowiznę.

Obligacje z myślą o emeryturze

Ministerstwo Finansów wprowadziło możliwość zakupu obligacji skarbowych w ramach programu Indywidualnych Kont Emerytalnych. IKE to trzeci, nieobowiązkowy filar emerytalny, który ma stanowić wsparcie dla świadczeń wypłacanych z ZUS i OFE. Konto IKE-Obligacje można założyć wyłącznie w oddziałach Banku Polskiego bądź Punktach Obsługi Klientów Domu Maklerskiego PKO BP. Warto przy tym pamiętać, że jeden klient może posiadać tylko jedno IKE. W ramach konta IKE-Obligacje można dokonać zakupu każdego z czterech rodzajów obligacji oferowanych na rynku pierwotnym. Podstawową zaletą zakupu obligacji w ramach IKE jest zwolnienie zysku z tzw. podatku Belki. Taka możliwość pojawia się w momencie wykupu obligacji po osiągnięciu wieku emerytalnego.

Oszczędzający na koncie emerytalnym określa procentowy udział poszczególnych rodzajów obligacji. Zakupy będą realizowane w jego imieniu przez dom maklerski ze środków wpływających na IKE. W każdej chwili można zmodyfikować ustalenia i dokonać innego podziału. Trzeba jednak pamiętać, że IKE mają z góry ustalane maksymalne limity wpłat środków. W 2015 roku jest to 11 877 zł.

Z uwagi na swoją konstrukcję obligacje skarbu państwa mogą więc stanowić dobre uzupełnienie dla lokat bankowych. Tylko obligacja dwuletnia przypomina w swojej konstrukcji zwykły depozyt, bo jej oprocentowanie jest stałe w całym okresie oszczędzania. Oprocentowanie pozostałych papierów wartościowych podąża natomiast rynkowymi wskaźnikami. Daje to gwarancję, że długoterminowa obligacja zawsze przyniesie zysk ponad inflację.

Wojciech Boczoń
Bankier.pl

Czytaj także:

Lokowanie nadwyżek - proste rozwiązanie

Obligacje skarbowe - propozycja dla każdego

Obligacje skarbu państwa - z myślą o pewnej przyszłości