Neony PKO

Pierwsze neony rozświetlały dosyć mroczne polskie miasta jeszcze przed II wojną światową. Pionierem ich wykorzystywania jako nośnika reklamy była Pocztowa Kasa Oszczędności, czyli obecny PKO Bank Polski. W latach powojennych tysiące neonów rozbłysło w setkach polskich miast. Niektóre świecą do dzisiaj, ale z przestrzeni publicznej są skutecznie wypierane przez np. telebimy. Część likwidowanych neonów trafia do muzeum, gdzie wciąż można poddawać się urokowi ich elektryzującego blasku.

Historia neonów ma niewiele ponad 100 lat. Wspomnienie splendoru XX-wiecznych miast wbiło się w naszą zbiorową wyobraźnię nieokiełznaną architekturą, masową motoryzacją i właśnie blaskiem tych „świecących rurek”. Pozwalały one na tworzenie liter, rysunków, symboli i układanie z nich kolorowych reklam.

Gdy wysokie napięcie jonizowało gazy zamknięte w lampie i ożywiało neon, można było sterować jego cyklami świecenia, uzyskiwać wrażenie ruchu, zmieniać kolory. To było piękne! Tak przynajmniej uważała ogromna część społeczeństwa zachwycona nocną jasnością. W połowie minionego wieku wielu ludzi pamiętało przecież czasy sprzed elektryfikacji: uliczne latarnie gazowe i lampy naftowe.

Dzisiaj neony lata świetności mają za sobą, ale na początku drugiej połowy XX w. były one jedną z najpopularniejszych form reklamy zewnętrznej. Historia PKO Banku Polskiego bardzo mocno zaznaczyła się neonami. Pocztowa Kasa Oszczędności wyprzedziła swoją epokę i konkurencję – „P.K.O. Ubezpieczenia. Czeki. Oszczędności” – pierwsze hasło Pocztowej Kasy Oszczędności rozświetlało warszawskie ulice już w 20-leciu międzywojennym i było perełką w wieczornym pejzażu stolicy. Zostało zainstalowane na budynku przy ul. Brackiej.

Ten pierwszy neon reklamowy w Warszawie pojawił się dzięki prezesowi Kasy Henrykowi Gruberowi, za którego prezesury Bank stawiał na nowoczesne formy reklamy. A wówczas neony były najbardziej efektowną formą reklamy zewnętrznej.

Kolejne neony PKO zaczęły licznie pojawiać się na budynkach pod koniec lat 50. XX w. Zawarte w nich charakterystyczne hasła i symbole Banku wpisały się w świadomość Polaków i zostały zapamiętane na lata. Ten powiew nowoczesności dodawał otuchy mieszkańcom Warszawy i innych miast stopniowo podnoszących się z wojennych zniszczeń. Szczyt swojej popularności neony przeżywały w lat 60. i 70. minionego wieku, kiedy to wykonane z nich reklamy PKO namawiały do oszczędzania i przekonywały, że Bank jest właśnie „Twoją kasą”.

W latach 80. świetność neonów, z powodu nieustającego kryzysu gospodarczego, znacznie przyblakła. Potem, już w gospodarce rynkowej, zaczęto je zastępować nowszymi technologicznie nośnikami reklamy zewnętrznej, bo ekrany plazmowe czy telebimy diodowe mają nieporównywalnie większe możliwości. Swoim pełnym blaskiem neony świecą nadal m.in. w jednym z nielicznych na świecie Muzeum Neonów przy ul. Mińskiej 25 na warszawskiej Pradze.

Charakterystyczny neon z okazji 100-lecia istnienia PKO Banku Polskiego zdobi też budynek centrali Banku przy ul. Puławskiej 15 w Warszawie udowadniając, że urok kolorowych kompozycji ze szklanych rurek wypełnionych zjonizowanym gazem wciąż jest niepodważalny.

Bogdan Kowalski

Czytaj także:

Przedpłaty na Fiaty

Dobra luksusowe

Akcja propagandowa Pocztowej Kasy Oszczędności „Oszczędzajcie”