Urzędy skarbowe łatwiej skontrolują firmy

Przedsiębiorcy prowadzący księgi podatkowe przy użyciu programów komputerowych będą zobowiązani do przekazywania dokumentów w postaci elektronicznej o ustalonej strukturze, czyli w postaci tzw. Jednolitego Pliku Kontrolnego.

Fot. shutterstock.com

Wraz z początkiem lipca w systemie podatkowym pojawi się nowe narzędzie, które wprowadzi fundamentalne zmiany w komunikacji pomiędzy podatnikami a urzędami skarbowymi.

Od tej pory wszystkie dane będą przekazywane w łatwym do przetwarzania formacie stosowanym przez wszystkie podmioty. To Jednolity Plik Kontrolny (JPK). Taka zmiana ma pozwolić fiskusowi na szybkie przeprowadzenie kontroli i automatyczną weryfikację danych, a tym samym skuteczniejsze przeciwdziałanie nieprawidłowościom, takim jak wyłudzenia VAT czy unikanie opodatkowania. Zakłada się, że nowa metoda kontroli w pierwszym roku funkcjonowania przyniesie dla budżetu dodatkowe 200 mln zł, a w kolejnym już 300 mln zł.

Kogo dotyczy zmiana?

Koncepcja Jednolitego Pliku Kontrolnego została opracowana przez OECD pod nazwą SAF-T (Standard Audit File for Tax) już w 2005 r. Od tamtej pory jest rozwijana. W różnych wariantach elektroniczna kontrola podatkowa funkcjonuje już w wielu innych krajach Unii Europejskiej (m.in. Francja, Holandia, Austria, Portugalia, Słowenia, Estonia, Luksemburg).

JPK jest zbiorem danych, tworzonym z systemów informatycznych podmiotu gospodarczego poprzez bezpośredni eksport danych, zawierającym informacje o operacjach gospodarczych za dany okres. Będzie mógł być przekazywany za pomocą środków komunikacji elektronicznej, podobnie jak ma to miejsce w przypadku deklaracji podatkowych, lub na informatycznym nośniku danych, czyli np. na płycie DVD.

Zgodnie z nowymi regulacjami od 1 lipca 2016 r. obowiązkiem raportowania danych w formacie JPK zostaną objęci duzi przedsiębiorcy prowadzący księgi podatkowe przy użyciu programów komputerowych. Mali i średni przedsiębiorcy w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, którzy prowadzą księgi podatkowe przy użyciu programów komputerowych, do końca czerwca 2018 r. dane w formacie JPK będą przekazywać fakultatywnie. Natomiast od lipca 2018 r. obowiązkiem przekazywania danych w postaci JPK będzie objęty już każdy przedsiębiorca prowadzący księgi podatkowe przy użyciu programów komputerowych.

• Bankowiki wyjaśnia:

  • Kontrola podatkowa

  • Zestawienia zmian w kapitale własnym

  • Rachunek zysków i strat

Przepisy ustawy nowelizującej wprowadzające jednolity plik kontrolny nie odnoszą się wprost do obowiązków mikroprzedsiębiorców w tym zakresie. Brak regulacji w zakresie JPK dla mikroprzedsiębiorcy może oznaczać, że będą oni mieli obowiązek przedkładać organom podatkowym dane w jednolitym formacie JPK. Jednak, zakładając racjonalność ustawodawcy oraz wprowadzenie okresu przejściowego dla małych i średnich przedsiębiorców, można uznać, że również mikroprzedsiębiorcy prowadzący księgi podatkowe przy użyciu programów komputerowych do końca czerwca 2018 r. dane w formacie JPK będą przekazywać fakultatywnie.

Jednak warto mieć na uwadze fakt, że stosowanie JPK znacząco przyspieszy przeprowadzenie czynności sprawdzających, skróci czas kontroli podatkowej, zmniejszy uciążliwość tych procedur oraz obniży ich koszty.

Obecnie w zakres Jednolitego Pliku Kontrolnego wchodzi siedem szczegółowo opisanych struktur. Są to najważniejsze księgi podatkowe oraz dowody księgowe, w tym: księgi rachunkowe, podatkowa księga przychodów i rozchodów, ewidencja przychodów, ewidencje zakupu i sprzedaży VAT, faktury VAT, wyciągi bankowe oraz dokumenty związane z obrotem magazynowym. Ministerstwo Finansów zapowiedziało rozszerzenie JPK o raporty z kas rejestrujących, paragony oraz księgi i dowody dotyczące rozliczania podatku akcyzowego.

Niezbędne narzędzie

Jak będzie „działał” JPK w praktyce? Organ podatkowy wystąpi do podatnika z żądaniem przekazania ksiąg podatkowych lub ich części oraz dowodów księgowych w postaci JPK. Wskaże rodzaj ksiąg i okres, którego dotyczą, a podatnik będzie zobowiązany spełnić to żądanie, przesyłając JPK e-mailem lub przekazując na elektronicznym nośniku danych. Niespełnienie tego żądania lub przekazanie błędnego JPK będzie narażało podatnika na odpowiedzialność karno-skarbową. Aby spełnić wymagania stawiane przez organ podatkowy, bez obawy przed sankcjami karno-skarbowymi, niezbędne będzie zastosowanie narzędzia, które umożliwi wygenerowanie JPK we wskazanym zakresie i weryfikację zawartości JPK przed przekazaniem fiskusowi. Narzędzie to powinno być aktualizowane wraz z wprowadzaniem zmian przez Ministerstwo Finansów.

Wydaje się, że większość prac związanych z przygotowaniem się na obowiązek przedstawienia organom skarbowym JPK wzięli na siebie producenci oprogramowania. Najwięksi dostawcy aplikacji biznesowych działający na polskim rynku, m.in. Asseco, Comarch, Insert, przekonują, że ich produkty będą, a nawet już są gotowe, na zmiany.

– Na bieżąco aktualizujemy nasze systemy. W ramach aktywnego abonamentu użytkownicy otrzymają wsparcie procesu przekazywania danych w formie JPK wraz z cyklicznie wydawanymi ulepszeniami. Wprowadzimy stosowne zmiany także w przypadku, gdy Ministerstwo Finansów doda nowe struktury lub zmodyfikuje istniejące albo gdy zmienią się okoliczności formalno-prawne – przekonuje Artur Wenne, analityk biznesowy w dziale rozwoju firmy Insert.

Wydaje się, że standaryzacja udostępnianych organom podatkowym informacji oraz ich generowania pozwoli na znaczne ograniczenie czasu oraz obowiązków służb finansowo-księgowych podczas kontroli podatkowej. Dodatkowo spójny format, łatwy do analizy, może być również znacznym ułatwieniem zarówno dla audytorów zewnętrznych, jak i wewnętrznych.

Marcin Złoch

Czytaj także:

Badanie „Nowoczesne IT w MŚP 2015”: jesteśmy pracowici, ale za mało nowocześni

Cyfrowa transformacja Europy