Logo Śliwki – skarbonka PKO

PKO Bank Polski jest najmocniejszą polską instytucją finansową i jedną z najsilniejszych marek w kraju. Logo Banku – charakterystyczna skarbonka ułożona z liter PKO – to jeden z najbardziej rozpoznawalnych w Polsce znaków autorstwa słynnego grafika Karola Śliwki. Wystawę jego prac od 22 lutego można oglądać w Instytucie Dizajnu w Kielcach. Potrwa do 19 maja br.

Wielu może się wydawać, że logo towarzyszy PKO Bankowi Polskiemu od zawsze. Jednak w roku jubileuszu stulecia Banku popularna skarbonka obchodzi 50. urodziny.

Mocna marka bez logotypu

W latach międzywojennych Pocztowa Kasa Oszczędności nie miała znaku graficznego, który można by uznać za logotyp. Na dokumentach bankowych czy afiszach reklamowych zawsze występowały wielkie litery P.K.O. Nad lub pod nimi widniał zazwyczaj wizerunek orła białego.

Mimo że PKO nie miała swego logo, jeszcze przed wojną prowadziła kampanie reklamowe, które pozwoliły jej zdobywać prestiż i zaufanie klientów. W drugiej dekadzie dwudziestolecia międzywojennego prezesem Kasy został Henryk Gruber, człowiek nietuzinkowy i wizjoner pełen inwencji. Był on autorem słynnego sloganu „Pewność i Zaufanie”, które pełniło rolę hasła reklamującego Bank. W różnych modyfikacjach było ono obecne w historii Banku przez dziesięciolecia.

Trzy litery i kropka

Po II wojnie światowej PKO zmieniła nazwę z Pocztowej Kasy Oszczędności na Powszechną, ale skrót i marka pozostały te same. Bank kontynuował działalność, ciesząc się dużym zaufaniem społecznym. W pierwszych latach po wojnie priorytetem władz Kasy nie było projektowanie logotypu instytucji, ale jej odbudowa. Pod koniec lat 60. uznano jednak, że taki znak może być użyteczny. Karol Śliwka, cieszący się już wtedy uznaniem grafik, stworzył dla PKO logotyp z prawdziwego zdarzenia. Projekt trafił jednak do szuflady. Przed zatwierdzeniem pokazano go bowiem grupie pracowników PKO, a że nie spodobał się jednej z pań sprzątających, władze banku uznały, że projekt nie jest jeszcze gotowy. I pewnie nie mówilibyśmy o słynnej skarbonce PKO, gdyby nie IV Międzynarodowe Biennale Plakatu w Katowicach. Plakat z logotypem banku i hasłem „Październik miesiącem oszczędzania” został zgłoszony na ten ważny konkurs plastyczny bez wiedzy twórcy. Wysłali go graficy, koledzy Karola Śliwki, w porozumieniu z przedstawicielami PKO. I stało się tak, jak w filmach z happy endem: na katowickim Biennale w 1969 r. plakat Śliwki z logotypem PKO otrzymał złoty medal. Odtąd skarbonka utworzona z liter PKO zaczęła reprezentować markę banku na szyldach, neonach, w materiałach reklamowych i drukach firmowych.

Ewolucje „śliwki”

Logo PKO, potocznie zwane przez pracowników „śliwką”, zmieniało się do dzisiaj kilka razy. Modyfikowane były jego kolory i kształt czcionki, ale clue – ułożona z liter PKO skarbonka – pozostała. Kolor tworzących ją liter z czerwonego zmienił się w niebieski, a miejsce monety w projekcie zajęła kropka. Takie logo PKO towarzyszyło nam do przełomu wieków. W 2000 r. logotyp został odświeżony. Jego kolory rozjaśniono, a barwę kropki zmieniono na pomarańczową. Jednakową czcionką napisana została w logotypie pełna nazwa PKO Bank Polski. Od 2000 r. tak właśnie nazywa się Bank, który został wtedy przekształcony w spółkę akcyjną. Po raz kolejny logo zostało zmodyfikowane w 2011 r. Lifting nie był rewolucyjny. Grafikę konsultowano z autorem projektu sprzed 45 lat. Skarbonka zmieniła kolor z niebieskiego na granatowo-czarny, a pomarańczową kropkę, która symbolizowała monetę, zamieniono na czerwoną. Wyróżniono też napis „Bank Polski”, stosując w nim znacznie nowocześniejszą czcionkę. Autorem odświeżonego logotypu był Michał Łojewski. W 2011 r. angielski magazyn „The Banker” oszacował wartość logo PKO na ponad miliard dolarów.

Z okazji stulecia do logo PKO Banku Polskiego została dodana jubileuszowa „100” wraz z datami symbolizującymi rok powstania Banku i rok jego setnych urodzin.

Karol Śliwka. Wystawa w Instytucie Dizajnu w Kielcach

Autorem słynnego logo PKO Banku Polskiego był Karol Śliwka (1932–2018). To wszechstronny twórca grafiki użytkowej, którego dorobek obejmuje projekty okładek książek, płyt, pudełek na zapałki, znaczków czy plakatów. Wyjątkowe miejsce w jego karierze zajmują znaki graficzne, projektowane dla wielu instytucji i firm. Stworzył ich ponad 400. Niektóre do dziś są rozpoznawalne i uznawane za kultowe.

Od 22 lutego w Instytucie Dizajnu w Kielcach będzie można oglądać wystawę prac – „Karol Śliwka. Polskie projekty. Polscy projektanci”. To druga odsłona ekspozycji Muzeum Miasta Gdyni pod patronatem PKO Banku Polskiego, którą zwiedziło ponad 14 tys. osób (ok. 110 na dzień). Wystawa została uznana przez Stowarzyszenie Twórców Grafiki Użytkowej (STGU) za Projekt Roku w Polskim Konkursie Graficznym. Jest również hołdem złożonym zmarłemu niedawno artyście.

Bogdan Kowalski

Czytaj także:

40. rocznica wybuchu w Rotundzie. Pamiętamy!

„Krzycząc: Polska! Niepodległa 1918” – to ostatnia szansa, by obejrzeć wyjątkową wystawę w Muzeum Narodowym w Warszawie

Henryk Gruber – wizjoner swoich czasów