Łatwiejszy dostęp do informacji o uśpionych rachunkach

W dobie wielu dostępnych instrumentów finansowych odpowiedź na pytanie "gdzie zmarły krewny założył lokatę lub rachunek?" bywa niezwykle trudna. Spadkobiercy niejednokrotnie po prostu nie wiedzą, w jakiej instytucji finansowej zmarły pozostawił pieniądze. Problem ten ma rozwiązać nowelizacja ustawy Prawo bankowe dotycząca zmian w dostępie do wiedzy o tak zwanych rachunkach uśpionych. Pracę nad projektem zakończył właśnie Senat. Teraz ustawą zajmie się Sejm.

Podstawowym celem nowelizacji ustawy jest zapewnienie spadkobiercom dostępu do informacji o kontach. Osoba mająca potwierdzone sądownie lub notarialnie dziedziczenie mogłaby za opłatą zapytać w dowolnym banku, czy był w nim (lub jakimkolwiek innym banku w Polsce) prowadzony rachunek zmarłej osoby.

Zgodnie z projektem banki lub SKOK-i będą miały obowiązek dowiadywania się, co dzieje się z właścicielem depozytu lub rachunku, na którym nie obserwuje żadnej aktywności.

• Jeśli po pięciu latach od założenia depozytu lub rachunku nie było na nim żadnej transakcji, bank czy kasa musi wystąpić do Ministra Spraw Wewnętrznych o informację z bazy PESEL, czy klient jeszcze żyje.

Obecnie w systemie prawnym brak jest takiego obowiązku wobec banków i kas. Oznacza to de facto, że źródłem informacji, o tym czy klient żyje, czy też nie, są dla nich najczęściej spadkobiercy. Jeśli żyje, bank nie podejmuje żadnych działań. Jeśli zmarł - umowa rachunku jest rozwiązywana, zawiadamiane są osoby określone w dyspozycji na wypadek śmierci.

Jeśli po 5 latach nie ma informacji o zgonie, a przez kolejne 5 lat na rachunku nie dzieje się nic, instytucja finansowa na 6 miesięcy przed upływem 10 lat od ustania aktywności na koncie powiadamia właściciela o zbliżaniu się tego terminu. Projekt przewiduje również utworzenie Funduszu nieodebranych środków. Przekazywane tam pieniądze będą mogły być przeznaczone wyłącznie na zaspokojenie roszczeń prawowitych spadkobierców, a roszczenia te nie będą się przedawniały.

Skąd czerpać informacje? System Ognivo

Na początku tego roku Krajowa Izba Rozliczeniowa poinformowała, że zakończyła uzupełniające prace nad narzędziem, które pozwoli bankom wymieniać informacje o tym, w którym banku zmarły posiadał oszczędności. Do wymiany informacji posłuży działający już system Ognivo, za pomocą którego banki i instytucje uprawnione już dziś wymieniają online informacje objęte tajemnicą bankową.

KIR uzupełnił system o nowy moduł, umożliwiający komunikację pomiędzy bankami w celu ustalenia, w którym banku spadkodawca posiadał rachunki bankowe. Nowy system pozwoli spadkobiercy skierować zapytanie do dowolnego banku. Instytucja ta przekaże zapytanie do systemu Ognivo, który wyszuka odpowiednie informacje. Spadkobierca dostanie wykaz banków, w których znajdują się rachunki objętego wnioskiem zmarłego posiadacza. Cały proces ma przebiegać w pełni automatycznie. Ułatwi to klientom kwestię dotarcia do zgromadzonych pieniędzy. Wykorzystanie systemu Ognivo pozwoli na szybką i bezpieczną komunikację z bankami przy zachowaniu pełnej poufności, a z aplikacji korzystają niemal wszystkie banki w Polsce.

Nowelizacja ustawy przewiduje jeszcze jedną zmianę o zasadniczym znaczeniu dla przekazywania środków do osób uprawnionych po śmierci posiadacza rachunku. Nakłada na bank obowiązek informowania, przy zawieraniu umowy rachunku, o możliwości wydania dyspozycji na wypadek śmierci, a więc wskazania osób uprawnionych do otrzymania środków zgromadzonych na rachunku w przypadku zgonu jego posiadacza. Nowe przepisy mogą wejść w życie już w 2016 roku.

Michał Zwoliński
Specjalista PKO Banku Polskiego

Czytaj także:

Dlaczego pieniądze w banku są bezpieczniejsze niż w skarpecie?

Kto może być współwaścicielem rachunku?