Henryk Gruber – wizjoner swoich czasów

W latach trzydziestych XX w. Prezes Henryk Gruber tchnął nowoczesność w PKO. Budował jej markę, zaufanie społeczne, potęgę finansową banku i wolnej Polski. Ten kapitał procentował w późniejszych latach.

Henryk Gruber prowadzi odczyt na temat gospodarowania finansami w Polskim Radiu.

Od powstania w 1919 r. Pocztowa Kasa Oszczędności sukcesywnie budowała swoją pozycję w sektorze finansowym. Za prezesury Henryka Grubera zyskała splendor, prestiż i rozpoznawalność. 13 lutego mija 127 lat od jego urodzin.

Wola mocy

W 1928 r., gdy powierzano mu posadę prezesa Pocztowej Kasy Oszczędności, Henryk Gruber (36 lat) był w pełni sił twórczych i rozpierała go energia. Za sobą miał już walki w legionach Piłsudskiego, ochotniczy udział w wojnie polsko-bolszewickiej i niemały dorobek poetycki, publicystyczny i doświadczenie urzędnika państwowego. Był kawalerem orderu Virtuti Militari, doktorem prawa i twórcą polskiego systemu ubezpieczeń.

PKO wiele zawdzięczała inwencji i osobistemu zaangażowaniu prezesa. To on wymyślił i wylansował slogan reklamowy „Pewność i zaufanie”. Hasło to można było przeczytać w gazetach, na afiszach czy reklamach umieszczanych na tramwajach, dlatego zaistniało też w umysłach milionów Polaków. Prezes sam stawał przed mikrofonem Polskiego Radia i wygłaszał pogadanki edukujące słuchaczy w sprawach domowych finansów i narodowego oszczędzania. Stała za nim Pocztowa Kasa Oszczędności, której symbolika i slogany widniały na produktach codziennego użytku. Jedne z pierwszych w Polsce neonów elektrycznych skupiały uwagę tysięcy przechodniów i utwierdzały w przekonaniu, że PKO to Bank, który powierzone mu pieniądze zainwestuje nie tylko bezpiecznie, ale i z korzyścią dla ich właścicieli.

PKO narodowym inwestorem

Działanie było żywiołem prezesa Grubera. To on prowadził ekspansywną politykę finansową banku: Uruchomił w Kasie Dział Ubezpieczeń na Życie, stworzył Bank Polska Kasa Opieki (dzisiaj Pekao SA) obsługujący finanse Polonii oraz handel zagraniczny. Pod wodzą Henryka Grubera PKO tak lokowała powierzone jej pieniądze, by wspierać gospodarkę państwa oraz jego cele społeczne – budownictwo mieszkaniowe, drogi, koleje żelazne, port i miasto Gdynię, Centralny Okręg Przemysłowy, telefonię. Kasa pełniła rolę mecenasa polskich organizacji naukowych, kulturalnych, artystycznych, bibliotek, klubów sportowych, ochronek dla dzieci, szkół oraz organizacji wojskowych. To była instytucja, do której Polacy nie bali się składać depozytów. Chcieli wspólnie z nią budować swój dobrobyt i powiększać majątek narodowy. Jej cele społeczne, wartości, etos funkcjonowania były wspólne dla obywateli odrodzonego państwa.

Grosz do grosza

Maksyma „Pewność i zaufanie” żyła w społeczeństwie własnym życiem. Mimo że oprocentowanie w PKO z reguły było niższe niż w bankach komercyjnych, wielu Polaków deponowało w Kasie swoje oszczędności nie tylko dlatego, że gwarantowała ona stabilność i pewność poręczoną przez Skarb Państwa. Było w tym działaniu jakieś odczucie utożsamienia się ze wspólną sprawą. W okresie światowego kryzysu gospodarczego, gdy masowo wycofywano depozyty z banków prywatnych, duża ich część wpłynęła do cieszącej się zaufaniem Pocztowej Kasy Oszczędności.

Zapewne z powodu swojej dobrej marki, za czasów prezesury Henryka Grubera PKO zdołała zachęcić Polaków do oszczędzania. Było to bardzo trudne, bo społeczeństwo było biedne a tradycji oszczędzania nie było prawie żadnej. PKO bardzo mocno je promowała tak w reklamie, jak i dopasowując swoje produkty oszczędnościowe do oczekiwań klientów. Kasa kształtowała nawyk oszczędzania wśród najmłodszych obywateli uruchamiając około 14 tys. Szkolnych Kas Oszczędności. PKO wydawała ilustrowany miesięcznik „Młody Obywatel”, który poruszał tematy bankowości, oszczędzania i gospodarki. Akcje propagandowe prowadzone były także wśród księży i nauczycieli. PKO wydała np. Zbiór kazań i pogadanek na temat oszczędzania, Kalendarz duszpasterski czy Kalendarz nauczycielski. Efekty były wyśmienite: w okresie prezesury Henryka Grubera wysokość wkładów na książeczkach oszczędnościowych wystawionych przez bank wzrosła niemal siedmiokrotnie, osiągając w 1938 r. poziom prawie 790 mln zł.

Aż za ocean

Po wojnie Henryk Gruber osiadł w Argentynie, gdzie na wysokim stanowisku pracował w branży ubezpieczeń. Dożył tam 81 lat. Jego dziełem życia jest PKO, którego markę tworzył przez przeszło dekadę. Dzisiaj to największy bank w Polsce, a „Pewność i zaufanie” jest hasłem, które dla PKO Banku Polskiego nie jest wyłącznie historią.

Bogdan Kowalski

Czytaj także:

Kolekcjonerska moneta z okazji 100-lecia powstania PKO Banku Polskiego

PKO Bank Polski najcenniejszą polską spółką

PKO Bank Polski krajowym liderem finansowania handlu