Rôczimë na zjôzd, czyli XX Zjazd Kaszubów!

Za kilka dni pomorskie Luzino wypełni się muzyką, pysznym jedzeniem i… językiem kaszubskim. 7 lipca odbędzie się tu jubileuszowy, dwudziesty zjazd Kaszubów. Nie zabraknie kaszubskich rękodzielników z najdalszych zakątków regionu, a najlepsi kaszubscy karciarze rozegrają turniej baśki. Patronem imprezy jest PKO Bank Polski.

Zjazd jest największą plenerową imprezą na Kaszubach. To święto muzyki, promocja kultury regionu, ale przede wszystkim spotkanie Kaszubów z całego świata. O bogactwie tej grupy etnicznej opowiada prezes luzińskiego oddziału ZKP, Mieczysław Bistroń.

To wyjątkowo barwne święto za sprawą strojów uczestników Zjazdu. Jak one dokładnie wyglądają?

Trudno dociec, jak wyglądał prawdziwy ludowy strój kaszubski. Dzisiaj kobiety zakładają na koszulę haftowany serdak. Na głowie noszą haftowany złotogłowiem czepc (czepiec). Spódnica to czitel, który może być zielony, żółty, granatowy, czerwony lub brązowy. Dół spódnicy zawiera dwa czarne pasy. Spódnicę z przodu pokrywa szërtuch (fartuch) z wyszywanymi motywami kwiatów. Pod spódnicę kobieta zakłada spódnik, pod nią zaś spódné buksë. Na nogach kobiety noszą białe stréflë (pończochy) oraz buty na wysokim obcasie. Mężczyźni zakładają ciemnoniebieski lub czarny wãps (długi kabat bez rękawów), pod nim liwk (kamizela) i biała koszula. Na głowie nosi się czarny kapelusz (czôpk) opasany czerwoną szlifą (wstążką). Bùksë (spodnie) są ze sztruksu czarnego lub brązowego, bądź białego płótna. Na nogach noszą wysokie czarne skòrznie (buty). Podczas Zjazdu będzie można zauważyć różnorodność stroju kaszubskiego uzależnioną od rejonu, z którego przyjadą Kaszubi do Luzina. 

Każdy region ma swoje tradycje muzyczne i lokalnych artystów. Program muzyczny, jaki zostanie zaprezentowany podczas zjazdu, robi wrażenie. Proszę opowiedzieć o dźwiękach Kaszub.

Zespoły i kapele ludowe grające muzykę kaszubską nie mogą zapomnieć o diôbelsczich skrzëpicach – instrumencie pierwotnie używanym do odstraszania duchów w noc zaduszną, dzisiaj skutecznie zastępującym perkusję. Ważny jest także mrëczk – brómtop, czyli burczybas. To beczułka z zamontowanymi włosami końskimi lub łańcuchem, a pociąganie za włosy – lekko zwilżone – lub łańcuch daje niepowtarzalny dźwięk. Kaszubska jest także bazuna. Pasterska lub rybacka, służyła pierwotnie do przekazywania sygnałów dźwiękowych. Wielką popularnością cieszy się akordeon. Wystarczy wspomnieć, że do Kaszubów należy rekord jednoczesnej gry na tym instrumencie. Podczas Zjazdu wystąpi m.in. zespół Sierakowice, podziwiać więc będzie można wspaniałą muzykę kaszubską w najlepszym wydaniu.

Czy Kaszubi mają swoje regionalne potrawy?

Na Kaszubach do przygotowania potraw wykorzystuje się bogactwo lasów, jezior, Bałtyku, łąk, sadów, pól. Nad morzem i jeziorami dominują potrawy z ryb, a króluje śledź – najczęściej solony – ale ważne są zupy rybne. Z owoców przygotowuje się zupę brzadową (owocową), chłodną jesienią pyszna jest zupa z wrëków (z brukwi), gotuje się także zupę grzybową. Na kaszubskim stole nie może zabraknąć chleba ze smalcem i skwarkami (najlepiej smakuje z kiszonym ogórkiem). Z gęsiny przygotowuje się okrasę, na niej najlepsza jest prażnica (jajecznica). Groch z kaszubskich ogrodów daje smaczną grochówkę, z którą może równać się tylko ta wojskowa. Z mąki przyrządza się ruchanki, do których można popić kawą zbożową (kafe szrut). Na Zjeździe będzie można posmakować grochówki, swojskiego chleba ze smalcem i kiszonym ogórkiem.

Istnieje legenda, która głosi, że kiedy Pan Bóg tworzył ziemię, zapomniał o Kaszubach. Na szczęście upomniał się o nie anioł, który miał czuwać nad tą krainą. Bóg więc obdarzył region wszystkim tym, co pozostało – liściastymi borami, sosnowymi lasami, jeziorami, rzekami, morzem, wydmami, klifowymi brzegami, piaszczystymi plażami, wzgórzami i dolinami. Czy to raj na ziemi, oaza spokoju?

Kaszuby to malownicza kraina. Są miejsca wyjątkowo urocze np. Jar Raduni, Słowiński Park Narodowy, Szymbark z pobliską Wieżycą, Półwysep Helski wszędzie tam odpoczywają Kaszubi, ale także mieszkańcy z głębi Polski, Europy czy świata.

W legendzie, gdy Bóg podziwia stworzoną krainę, wychodzi słońce i w jego promieniach powstaje człowiek. Jacy są mieszkańcy Kaszub?

Kaszubi to ludzie wyjątkowo pracowici i do tego bardzo skromni. Początkowo w kontaktach bywają nieufni, lecz jeżeli się już do kogoś przekonają, to na trwale. To ludzie raczej małomówni. Ważną rolę w ich życiu odgrywa Kościół. Powszechnie znane jest zawołanie: „Më trzimómë z Bògã”.

Dziękuję za rozmowę

Oktawia Staciewińska

Czytaj także:

Wystawa i aukcja charytatywna obrazów na rzecz Magdaleny Dorau. Dołącz!

Poznaj ikony wielkiej sztuki narodowej

Teatr pod chmurką i dobrą gwiazdą. Rusza 44. Zamojskie Lato Teatralne