Kartka z kalendarza PKO Banku Polskiego. Odcinek 8: "Zmruż oczy" + KONKURS!

„Zmruż oczy” to nakręcony w zaledwie trzy tygodnie debiut fabularny Andrzeja Jakimowskiego. Wyprodukowany niedużym nakładem finansowym w 2003 r. okazał się sensacją Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni. Szybko zyskał powszechne uznanie widzów i miano jednego z najpiękniejszych polskich filmów z początku XXI wieku. To on jest bohaterem sierpniowej karty w kalendarzu PKO Banku Polskiego.

Dziesięcioletnia dziewczynka ucieka z domu. Azyl znajduje w opuszczonym gospodarstwie, gdzie w ciszy wiejskiej prowincji ukrywa się przed światem. Nocnym stróżem opuszczonych budynków dawnego PGR-u jest Jasiek, były nauczyciel i niespełniony pisarz. „Mała” zaprzyjaźnia się z outsiderem i na przekór bogatym rodzicom nie chce wrócić do domu. Ten wydawałoby się realistyczny i nieobcy kinu wątekfabularny, będący osnową scenariusza autorstwa Andrzeja Jakimowskiego, jest tylko pretekstem dla pokazania ciepłej, pełnej humoru opowieści z pogranicza baśni i rzeczywistości.

Niezwykły klimat

Atutem filmu są zabawne i naturalne dialogi oraz świetne aktorstwo Zbigniewa Zamachowskiego. Obok uznanych aktorów, jak Andrzej Chyra czy Małgorzata Foremniak, ciekawie prezentują się też debiutanci – odtwarzająca rolę „Małej” Ola Prószyńska oraz Rafał Guźniczak, jako zaprzyjaźniony z Jaśkiem młody Sosnoszczuk.

Wiele scen zostało nakręconych na zasadzie improwizacji – czasem aktorzy nawet nie wiedzieli, że w danej chwili są filmowani. Wyzwaniem dla dźwiękowców i całej ekipy był fakt, że dźwięk nagrywano bezpośrednio na planie, a nie w studiu.

Warte uwagi są niezwykle plastyczne zdjęcia autorstwa Adama Bajerskiego i Pawła Śmietanki oraz nostalgiczna muzyka Tomasza Gąssowskiego, które współtworzą niezwykły klimat tego filmu.

Powiew świeżości

W obrazie Jakimowskiego widać wpływy polskiego kina niezależnego, gdzie oko kamery skierowane jest na otaczającą bohaterów rzeczywistość („Dług”, „Cześć, Tereska”, „Edi”), ale jest też wiele elementów odróżniających ją od tych produkcji, np. rezygnacja ze zbrutalizowanej wizji świata.

„Zmruż oczy” to opowieść o złożonej relacji między dziewczynką zbuntowaną przeciwko modelowi życia, jaki prowadzą jej nowobogaccy rodzice, a nauczycielem, który otwiera przed nią świat zupełnie innych wartości.

„Warto mrużyć oczy. Szczegóły się zamazują i rzeczy mniej ważne nie przesłaniają widoku" – ten cytat oddaje w pełni przesłanie reżysera, który chce przypomnieć widzom o sprawach istotnych, ale umykających gdzieś w codziennym pędzie.

I chociaż pozornie niewiele się dzieje „na zewnątrz”, to bohaterowie potrafią czerpać radość z prostych czynności. „Jak zmrużysz oczy, ja ciągle będę tu siedział obok ciebie" – mówi Jasiek do „Małej” przed odjazdem, przekazując jej w ten sposób, że rzeczy dobre nigdy się nie kończą, ale pozostają w nas na zawsze. W filmie padają wypowiedzi, które trwale zapadają nie tylko w pamięć, ale i w serca widzów.

Ważne laury

„Zmruż oczy” to debiut fabularny Andrzeja Jakimowskiego. Nakręconą w zaledwie trzy tygodnie niskobudżetową produkcję niemal od razu pokochali wszyscy: widzowie, krytycy i jurorzy wielu festiwali filmowych. Produkcję obsypano lauramii zarówno w kraju, jak i za granicą, zdobyła m.in. nagrodę SKYY Prize dla najlepszego „nowego reżysera prezentującego wyjątkową wizję artystyczną” na najstarszym i najbardziej prestiżowym amerykańskim festiwalu filmowym w San Francisco. Na FPFF w Gdyni reżyser otrzymał laur za debiut, a film – zdobył Nagrodę Specjalną.

• „Zmruż oczy” jest jednym z 12 tematów wielkoplanszowego kalendarza PKO Banku Polskiego na 2015 rok. Jego koncepcja prezentuje dwie linie artystyczne. Pierwsza, rysunkowa – „Mecenas cyfryzacji klasyki polskiego kina”, powstała we współpracy z ilustratorem Michałem Dziekanem, który, wykorzystując scenerię znanych dzieł filmowych, opowiedział historię cyfrowej rekonstrukcji klasyki polskiego kina. Druga linia, fotograficzna – „Razem widzimy więcej” – przedstawia z perspektywy lotu ptaka wybrane inwestycje klientów korporacyjnych współpracujących z Bankiem. Autorem zdjęć jest Kacper Kowalski, zdobywca tegorocznej nagrody World Press Photo. Karta z tegorocznego kalendarza Banku – „Galeria Korona w Kielcach” otrzymała srebrny laur w Polskim Konkursie Reklamy w kategorii Fotografia/Reklama.
  
  Wcześniej jury Międzynarodowego Festiwalu i Konkursu Kalendarzy Zoom Art Grand Prix przyznało PKO Bankowi Polskiego aż trzy nagrody za tegoroczny kalendarz. W poprzednich latach kalendarze Banku promujące działalność sponsoringową i edukacyjną były nagradzane w konkursie VIDICAL.
  
  

Cytaty ze „Zmruż oczy”:

Jasiek:  Przez zmrużone oczy widać, że nic nie mija, tylko się oddala.

Jasiek:  Widzisz tę muchę, która chodzi po słupku? Za muchą słupek odchodzi w przeszłość, a przed muchą wyłania się z przyszłości. Tak uważa mucha, bo tylko tyle widzi. Ale przecież słupek nie może minąć za muchą, choćby chciał. Tak samo jest ze wszystkim, co się w życiu zdarza, bo rzeczy nie mijają tylko przesuwają się przed oczami, jak słupek pod tą muchą. Zmruż oczy, spójrz trochę z góry, jakbyś się unosiła, i zobaczysz (…)

Jasiek:  Już kilka razy się goliłem. Na dłuższą metę to nie działa.

Luiza Dziółko
Redakcja CI

• Uwaga, konkurs!

  „Zmruż oczy” uważany jest za jeden z bardziej wzruszających polskich filmów ostatnich lat. Jaki inny polski film uważasz za najbardziej wzruszający i dlaczego? Na odpowiedzi z dopiskiem „Kartka z kalendarza” czekamy do końca sierpnia. Nasz adres: bankomania@pkobp.pl.

  Do wygrania DVD z polskimi filmami zrekonstruowanymi cyfrowo.

Regulamin konkursu

Czytaj także:

Kartka z kalendarza PKO Banku Polskiego. Odcinek 1: "Miś"

Kartka z kalendarza PKO Banku Polskiego. Odcinek 2: "Człowiek z marmuru"

Kartka z kalendarza PKO Banku Polskiego. Odcinek 3: "Poszukiwany, poszukiwana"

Kartka z kalendarza PKO Banku Polskiego. Odcinek 4: "Co mi zrobisz, jak mnie złapiesz?"

Kartka z kalendarza PKO Banku Polskiego. Odcinek 5: "Mój Nikifor"

Kartka z kalendarza PKO Banku Polskiego. Odcinek 6: "Wesele"

Kartka z kalendarza PKO Banku Polskiego. Odcinek 7: "Rejs"