Encyklopedia Finansów

Filtruj:

Makler

Makler to osoba zawodowo zajmująca się pośrednictwem w transakcjach kupna i sprzedaży na giełdzie papierów wartościowych lub instrumentów pochodnych. Do obowiązków maklera należy przyjmowanie zleceń od klientów, ich weryfikację, autoryzację i przekazywanie na giełdę. Makler pracujący na giełdzie przyjmuje z kolei zlecenia od tych, którzy są zatrudnieni w biurach i domach maklerskich. Maklerzy ci zajmują się ponadto analizą sytuacji rynkowej, komentowaniem wydarzeń na rynku i analizami giełdowymi, nabywaniem lub sprzedawaniem papierów wartościowych na zlecenie domów i biur maklerskich, przygotowywaniem rozliczeń dla klientów. Żeby zostać maklerem trzeba zdać egzamin, a licencję na wykonywanie zawodu wydaje Komisja Nadzoru Finansowego. Maklerzy zatrudnieni są również w biurach, towarzystwach funduszy inwestycyjnych i powszechnych towarzystwach emerytalnych.

rozwiń

Makroekonomia

Makroekonomia to dziedzina nauki o gospodarce i jej mechanizmach, zajmująca się nią jako całością, a więc najważniejszymi zjawiskami i trendami. W przeciwieństwie do mikroekonomii, nie analizuje pojedynczych zjawisk, ale bada wzajemne zależności tych, które na całość gospodarki mają najważniejszy wpływ. Makroekonomia zajmuje się więc na przykład badaniami zagadnień wzrostu gospodarczego (tego, co wzrost wspiera i co go osłabia), problematyką inflacji, bezrobociem, a także makroekonomiczną polityką państwa, czyli tym, jak powinno postępować państwo, żeby wspomagać wzrost gospodarczy, przeciwdziałać bezrobociu i nadmiernemu wzrostowi lub spadkowi cen. Makroekonomiści zajmują się analizą przyczyn, skutków i metod przeciwdziałania zjawiskom niekorzystnym dla gospodarki, badaniem związków przyczynowo-skutkowych pomiędzy zjawiskami gospodarczymi oraz prognozowaniem tendencji i trendów gospodarczych.

rozwiń

Marża

Marża to wynagrodzenie dla banku za udzielenie kredytu. Jest jednym z dwóch elementów oprocentowania kredytu – składa się ono z marży i stopy referencyjnej (np. stopy WIBOR 3M). Wysokość marży zależy między innymi od zdolności kredytowej, rodzaju kredytu, wysokości pożyczanej kwoty, wysokości wkładu własnego przy kredytach hipotecznych ale także od tego jak bardzo klient jest związany z bankiem, czy prowadzi w nim rachunek, ma lokaty lub karty kredytowe. Ponieważ marża jest ustalana podczas podpisywania umowy kredytowej, można ją negocjować. Wysokość marży jest stała, to znaczy nie zmienia się przez cały okres kredytowania, w przeciwieństwie do stopy procentowej, która jest zmienna. Marża może być wyrażana procentowo (odsetek udzielonego kredytu) lub jako kwota.

rozwiń

Mediana

Mediana to inaczej wartość środkowa. Powiedzmy, że w badaniach – na przykład cen mieszkań w jakimś mieście – uzyskaliśmy 99 danych. Wtedy „układamy” je w kolejności, od najmniejszej do największej. Cena środkowa, czyli w tym wypadku pięćdziesiąta w kolejności będzie w naszych badaniach medianą. Gdy uzyskaliśmy 100 wyników (zawsze tak postępujemy, gdy liczba danych jest parzysta) dodajemy do siebie dwie środkowe dane (a więc pięćdziesiątą i pięćdziesiątą pierwszą) i dzielimy je przez dwa. Ich średnia będzie naszą medianą. Gdy mamy liczby 2, 3 i 7 medianą będzie liczba 3. Dla liczb 2,3,5 i 7 medianą będzie 4, czyli suma środkowych liczb 3 i 5 podzielona przez dwa. Po co liczyć medianę? W różnych badaniach zdarzają się zjawiska rzadkie, odstające wyraźnie od normy. Mogą one wpływać na zniekształcenie średniej arytmetycznej. Mediana w takich badaniach jest po prostu bardziej wiarygodna. Na przykład dla liczb 2,3 i 1000 medianą będzie 3, a średnią arytmetyczną 335. Jak widać stosowanie mediany zamiast średniej arytmetycznej daje bardziej wiarygodne rezultaty na przykład w badaniach dochodów.

rozwiń

Mieć pieniędzy jak lodu

Popularne powiedzenie „mieć pieniędzy jak lodu” oznaczają posiadanie dużych kwot, bycie majętnym, bogatym. Słowo pieniądze jest stosowane wymiennie ze słowem forsa. Sformułowanie to nie wyjaśnia czy majątek został zdobyty z ciężką pracą, czy też bez trudu. Osoby, które mają pieniędzy jak lodu mogą sobie pozwolić na liczne wydatki, żyją w dostatku. Przykładowym użyciem zwrotu może być zdanie: „Oni mają pieniędzy jak lodu, więc ciągle kupują coś nowego swoim dzieciom”. Osoby, które mają pieniędzy jak lodu nie muszą martwić się oszczędzaniem. Wyrażenie „mieć pieniędzy jak lodu” może być stosowane w mowie potocznej. Nie jest to definicja bankowa.

rozwiń

MiFID

MiFID (ang. Markets in Financial Instruments Directive) to dwie unijne dyrektywy regulujące rynek instrumentów finansowych oraz chroniące osoby nie będące profesjonalistami na rynkach finansowych przed możliwościami nadużyć ze strony firm inwestycyjnych i innych instytucji, którym powierzają pieniądze. Dyrektywa MiFID zobowiązuje profesjonalne firmy do klasyfikacji klientów na trzy grupy – klientów detalicznych, profesjonalnych i uprawnionych kontrahentów – oraz określenia, do której grupy danego klienta można zaliczyć. Powinny też zbadać, czy dana usługa lub produkt inwestycyjny są dla tego klienta odpowiednie. W zależności od tego mogą im je oferować lub nie. MiFID nakazuje też przejrzyste i zrozumiałe udzielanie informacji o produkcie, instrumencie finansowym i związanym z nim ryzyku, a także zobowiązuje profesjonalną firmę do działania w interesie klienta.

rozwiń

Mikroekonomia

Mikroekonomia to dziedzina nauki o gospodarce zajmująca się analizą zjawisk dotyczących najmniejszych jednostek gospodarczych. W przeciwieństwie do makroekonomii nie bada całego systemu, lecz śledzi szczegółowo konkretne decyzje i ekonomiczne powody ich podejmowania przez pojedyncze przedsiębiorstwa czy gospodarstwa domowe, a więc przez nabywców, konsumentów, producentów i sprzedawców. Analizuje indywidualne zachowania konsumentów i przedsiębiorstw oraz ich jednostkowe decyzje związane z produkcją bądź zakupem dóbr i towarów. Zajmuje się między innymi takimi zjawiskami, jak popyt i podaż oraz strukturą rynku i tym, co wpływa na konkurencję.

rozwiń

Mini Ratka

Mini Ratka to rodzaj pożyczki oferowanej przez bank PKO Bank Polski. To pożyczka gotówkowa, można ją przeznaczyć na dowolny cel. Charakteryzuje się atrakcyjną ratą miesięczną, a wypłata (maksymalnie do 23 tys. zł łącznie z kredytowanymi kosztami) możliwa jest w dniu złożenia wniosku. Pożyczka udzielana jest przy minimum formalności. W przypadku złożenia wniosku poprzez serwis transakcyjny iPKO, umowę można podpisać elektronicznie lub może ją dostarczyć kurier. Aby ubiegać się o pożyczkę, wystarczy wyciąg z konta z ostatnich trzech miesięcy oraz dowód osobisty.

rozwiń

Moneta

Monety to rodzaj pieniędzy. Najstarsze odnalezione monety pochodzą z VII w. p.n.e. z Lidii (terytorium dzisiejszej Turcji zachodniej) i były zrobione ze stopu złota i srebra. Następnie monet zaczęli używać Fenicjanie i Grecy, w podobnym czasie pojawiły się również w Chinach i Indiach. Pierwsze monety miały kształt zbliżony do okrągłego, ale bito również monety kwadratowe, prostokątne, wielokątne, niektóre na przykład miały dziurę w środku. Na początku moneta była warta tyle, ile kruszec, z którego została zrobiona. Fałszerstwa polegały na zastępowaniu bardziej wartościowego kruszcu mniej wartościowym. Mikołaj Kopernik napisał o tym traktat, w którym stwierdził, że prawidłowością jest, iż gorszy pieniądz wypiera lepszy. W XIX wieku pojawił się bilon, moneta, której wartość była wyższa od wartości pospolitego metalu i ustalał ją emitent. Zdarza się również, że moneta jest mniej warta od kosztów jej produkcji. Tak jest w przypadku obecnych polskich jednogroszówek. W Polsce specjalne monety kolekcjonerskie emituje Narodowy Bank Polski.

rozwiń

Monitoring płatności

Monitoring płatności (albo należności) pozwala firmie wcześnie wykrywać opóźnienia w realizacji zobowiązań przez jej kontrahentów. W okresach spowolnienia gospodarczego zmorą przedsiębiorstw stają się zaległości z zapłatą za sprzedane towary i usługi. Jeśli firma wystawia bardzo dużo faktur i nie monitoruje terminowości zapłaty, takie opóźnienia mogą doprowadzić ją do utraty płynności. Monitoring płatności służy zatem ochronie przed takim ryzykiem. Jeśli upominanie się o płatności, których opóźnienie zostało wykryte nie przynosi rezultatu, łatwo wtedy przystąpić do windykacji polubownej, czyli negocjacji nowego terminu, kiedy należność zostanie zapłacona. Jeśli z kolei ta nie przyniesie efektów, można skarżyć opóźniającego zapłatę kontrahenta do sądu.

rozwiń

MSCI

MSCI (Morgan Stanley Capital International Indices) to najstarszy i najpowszechniej używany przez inwestorów portfelowych wskaźnik giełdowy. Indeks MSCI obliczany jest od 1969 roku przez amerykański bank inwestycyjny Morgan Stanley. Obecnie jest to już cała rodzina indeksów obejmująca rynki kapitałowe na całym świecie, a także różne rodzaje aktywów, w jakie można inwestować. MSCI stanowi wzorzec składu portfela inwestycyjnego dla globalnych i regionalnych inwestorów, a zwłaszcza dla funduszy inwestycyjnych. Analitycy banku dokonują analizy spółek z różnych części świata, także z rynków wschodzących, w tym również z Polski. Oceniają perspektywy ich wzrostu i zyskowności oraz porównują z innymi i na tej podstawie uznają, czy warto w nie inwestować i czy powinny wejść w skład indeksu, a także jaki mieć w nim udział. Skład indeksu zmieniany jest co pół roku. Wiele funduszy kieruje się składem indeksu MSCI i tworzy na jego podstawie swoje portfele, choć niektóre dokonują także własnych analiz fundamentalnych. Informacja o tym, że akcje spółki znalazły się w składzie któregoś z indeksów MSCI oznacza, że powinni zacząć je kupować inwestorzy z całego świata. Największy udział w indeksie MSCI dla Polski ma PKO Bank Polski. 

rozwiń