Co możesz zrobić, aby rachunki za ogrzewanie domu były niższe

Przed nami najchłodniejsze miesiące roku. Warto zrobić kilka małych kroków, aby szybko obniżyć rachunki za ciepło w domu. Warto także dobrze przeanalizować swoje potrzeby w zakresie modernizacji domu na kolejne lata i spróbować zredukować koszty ogrzewania nawet o kilkadziesiąt procent.

Każdy dom jest inny i ciężko precyzyjnie powiedzieć ile dokładnie zyskasz dzięki dobrym nawykom dnia codziennego, małym remontom i głębokiej modernizacji. Te działania opisujemy poniżej. Możesz się o tym przekonać zamawiając audyt energetyczny i opierając się na poradach fachowców. Co do zasady przyjmuje się, że:

• dobre nawyki oraz regulacje mogą dać od 10 do 20% oszczędności,
• mała modernizacja, jak docieplenie poddasza czy uszczelnienie okien, może ograniczyć rachunki nawet o 25%,
• głęboka modernizacja, czyli wymiana ocieplenie ścian, poddasza, podłóg, montaż ciepłych okien i rekuperacji, może zredukować wydatki na ciepło o 50-70%.

Dobre nawyki i regulacje

Najpierw kilka informacji o dobrych nawykach związanych z zimą i pozwalających na oszczędności. To małe kroki, które możesz wykonać naprawdę szybko i często samodzielnie.

• Regulacje okien i wymiana uszczelek

Przed sezonem sprawdź docisk skrzydeł okiennych. W wielu oknach jest „tryb zimowy” (czyli większy docisk rolek i bolców). Tryb można uruchomić samodzielnie lub skorzystać z usługi fachowców, którzy przy okazji ocenią stan uszczelek i nasmarują okucia.

• Nawiewniki (wietrzniki) – zamykać czy nie?

Jeśli masz wentylację grawitacyjną i szczelne okna, to nawiewniki dostarczają powietrze potrzebne do działania kominów i zapewniają bezpieczeństwo. Na zimę zmniejsz przepływ, ale nie zamykaj go całkowicie– inaczej ryzykujesz wilgoć, pleśń i zaburzenie ciągu. Nawiewniki wymagają czyszczenia, pamiętaj o tym.

• Nie zasłaniaj kratek wentylacyjnych

Nigdy nie zaklejaj kratek wentylacyjnych np. w toaletach czy łazienkach, a zwłaszcza w pomieszczeniach z piecem. Zapewniają one bezpieczeństwo.

• Wietrz krótko i intensywnie

Otwórz szeroko okna na 5–10 minut i zrób przeciąg – zapewnisz świeże powietrze, a jednocześnie ograniczysz wychłodzenie ścian. Wietrz rano albo w południe. Podczas wietrzenia zakręć termostat kaloryfera-  szkoda marnować energię przy włączonych kaloryferach.

• Kontroluj wilgotność

Utrzymuj wilgotność na poziomie 40–55%. Gdy jest zbyt mokro, straty ciepła rosną i pojawia się ryzyko pojawienia się pleśni. Gdy będzie zbyt sucho, będziesz odczuwał dyskomfort.

Prosty sposób na ograniczenie rachunków to również regulacja systemu ogrzewania.

• Termostaty i harmonogram ogrzewania

Ustaw realne temperatury strefowo: w pokoju dziennym wybierz 20–21 °C, a w sypialniach 17–19 °C. W mało używanych pokojach możesz jeszcze mocniej zredukować temperaturę, ale nie wyziębiaj ich do zera – mury tracą ciepło.

• Równoważenie (balans) instalacji

Przed mrozami odpowietrz grzejniki, sprawdź zawory termostatyczne, wyreguluj przepływy (szczególnie przy ogrzewaniu podłogowym). Pompa obiegowa nie powinna pracować zbyt szybko.

• Sterowanie pogodowe kotła lub pompy

Dobrze ustawiona krzywa grzewcza tych urządzeń ogranicza przegrzewanie i zapobiega nadmiernemu wzrostowi kosztów ogrzewania. Krzywa grzewcza jest narzędziem, które pozwala na dostosowanie temperatury zasilania ogrzewania (np. wody zasilającej kaloryfery lub ogrzewanie podłogowe) do temperatury na zewnątrz budynku.

• Uszczelnij:

listwy progowe, uszczelki przy drzwiach wejściowych, przelotki i puszki elektryczne w ścianach zewnętrznych. Zwróć uwagę, aby nie zamknąć przepływu wentylacji.

• Zastanów się nad izolacją rur i węzłów: szczególnie w nieogrzewanych pomieszczeniach (piwnica, garaż).

Mała modernizacja

Obowiązująca od 1 stycznia 2021 r. norma WT2021* określa wymogi:

• izolacyjności cieplnej przegród (ścian, okien, dachów),
• maksymalnego zużycia energii pierwotnej,
• wykorzystania odnawialnych źródeł energii.

Norma dotyczy nowych obiektów oraz budynków, których rozbudowa lub modernizacja wymaga pozwolenia na budowę. Jeśli masz starszy dom, nie musisz spełniać jej wymogów (chyba, że będziesz wykonywać prace budowlane, które będą wymagały pozwolenia na budowę). Ale warto postarać się je spełnić. Są wymagane przy niektórych programach, w ramach których można dostać dotację (np. w programie Czyste Powietrze). Co możesz zrobić w ramach małej modernizacji, aby ograniczyć wydatki na ogrzewanie?

• Dociepl przegrody w domu

Zazwyczaj najszybciej zwraca się ocieplenie poddasza lub stropu nad ostatnią kondygnacją, potem ścian i podłóg na gruncie. Standard WT2021 zaostrzył wymagania izolacyjności przegród – jeśli modernizujesz, celuj w parametry bliskie nowo budowanym domom. W niektórych domach ocieplenie poddasza ogranicza rachunki na ogrzewanie nawet o 10 – 25%.

• Wymień okna i drzwi

Jeśli Twoje okna lub drzwi są stare i hula w nich wiatr, to ich wymiana ma sens. Wymiana okiem może dać nawet 20% oszczędności w rachunkach. Zwróć uwagę na współczynnik Uw okien, który mówi o przenikalności ciepła przez okna i drzwi. Im współczynnik  niższy, tym lepiej — oznacza mniejsze straty ciepła przez okno. Zgodnie ze standardem WT2021, okna pionowe powinny mieć współczynnik Uw ≤ 0,9 W/(m²·K), natomiast dachowe  Uw ≤ 1. To dobry punkt odniesienia przy termomodernizacji domu istniejącego. Zwracaj uwagę na Uw całego okna, nie tylko pakietu szybowego, a przy montażu okien wybierz metodę tak zwanego ciepłego montażu polegającego na osadzeniu stolarki w warstwie ocieplenia budynku, zastosowaniu dodatkowych taśm, poszerzeń, izolacji ościeża, itp. w celu poprawy efektywności energetycznej budynku.  Natomiast drzwi zewnętrzne w nowo budowanych domach muszą mieć współczynnik przenikania ciepła Ud ≤ 1,3 W/(m²·K). Dotyczy to wszystkich drzwi prowadzących na zewnątrz, czyli np. wejściowych, balkonowych, tarasowych (jeśli są klasyfikowane jako drzwi, nie okna).

Głęboka modernizacja

Po trzecie, zastanów się nad dużymi krokami, które obniżą Twoje rachunki na lata nawet o kilkadziesiąt procent w skali roku. Chodzi o kompleksową modernizację Twojego domu, jak docieplenie styropianem lub watą szklaną, wymianę wszystkich okien i drzwi czy zamontowanie nowego źródła ciepła. To naprawdę poważne i kosztowne działanie, więc przygotuj się do niego i korzystaj z doradztwa fachowców. Gdy planujesz głęboką modernizację:

• zrób audyt energetyczny:  wskaże on najsłabsze miejsca i opłacalną kolejność prac (często to warunek lub dodatkowe punkty w programie „Czyste Powietrze”);
• zapewnij rekuperację: to mechaniczna wentylacja z odzyskiem ciepła, które daje stałą wymianę powietrza przy małych stratach – bywa dotowana w programie;
• zlikwiduj mostki cieplne**: na przykład przy wymianie okien rozważ ich montaż w warstwie ocieplenia i ocieplenie ościeży (ciepły montaż), parapetów, nadproży;
• wymień źródło ciepła na efektywne:  dobry kocioł kondensacyjny z dobrą automatyką lub pompa ciepła (szczególnie w dobrze ocieplonym domu) pozwoli ograniczyć straty. 

Sprawdź czy możesz skorzystać z programu „Czyste Powietrze” – dofinansowuje m.in. ocieplenie, wymianę okien, drzwi, źródła ciepła, rekuperację i audyt. Nowe zasady obowiązują od 31 marca 2025 r. Aktualny zakres i progi znajdziesz w serwisie programu i na stronie.

* Norma WT2021  została zawarta w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (tj. Dz.U. 2022 poz. 1225). Jej pełna nazwa to Warunki Techniczne, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.

** miejsca w budynku, gdzie występują zwiększone straty ciepła (powstają najczęściej w miejscach styku różnych materiałów budowlanych, takich jak narożniki, ramy okienne, czy połączenia ścian z dachem).

Informacje zawarte w tym artykule mają charakter wyłącznie edukacyjny. Nie stanowią one porady eksperta, profesjonalnej konsultacji ani rekomendacji dostosowanej do Twojej sytuacji. Przed podjęciem jakichkolwiek decyzji na podstawie treści artykułu skonsultuj się z wykwalifikowanym specjalistą.