Kapitał wiedzy: Bezpieczeństwo listów zastawnych

Co sprawia, że są tak bezpieczne? To efekt kilku mechanizmów, które wzajemnie się uzupełniają. Każdy z nich działa niezależnie.

System ochrony krok po kroku

1. Zabezpieczenie na portfelu kredytów hipotecznych

Każdy list zastawny jest zabezpieczony na portfelu kredytów hipotecznych wpisanych do rejestru zabezpieczeń. Mówiąc prościej – za emisją stoją realne kredyty i zabezpieczające je nieruchomości. Dzięki temu mamy pewność, że bank emituje listy tylko w oparciu o konkretne, monitorowane regularnie aktywa. W przypadku potencjalnych kłopotów banku, majątek z tytułu zabezpieczenia listów zastawnych jest wydzielany z ogólnej masy upadłości i służy zaspokojeniu roszczeń inwestorów.

2. Tylko wyselekcjonowane kredyty

Do portfela zabezpieczającego listy zastawne trafiają wyłącznie kredyty spełniające bardzo restrykcyjne warunki – terminowo spłacane, dobrze zabezpieczone i niskiego ryzyka. To gwarantuje stabilność i wysoką jakość aktywów, na których opiera się emisja.

3. Dodatkowy bufor bezpieczeństwa

Bank hipoteczny musi zapewnić, że wartość zabezpieczeń będzie większa niż wartość wyemitowanych listów zastawnych. Ta nadwyżka ma na celu ochronę klientów, nawet w przypadku spadku wartości nieruchomości. Prawo wymaga utrzymywania 5 proc. nadzabezpieczenia, ale np. PKO Bank Hipoteczny na 30 czerwca 2025 roku wykazywał nadzabezpieczenie w wysokości 92,3 proc.

Dodatkowo bank ma obowiązek codziennie weryfikować czy uzyskiwane z odsetek od kredytów środki w pełni pokrywają zobowiązania z tytułu wypłaty odsetek od listów zastawnych.

4. Nadzór i regulacje

Listy zastawne są jednym z najbardziej szczegółowo uregulowanych sposobów inwestowania w całej Unii Europejskiej.

• Emisja odbywa się zgodnie z restrykcyjnymi przepisami prawa krajowego i unijnego.
• Banki hipoteczne regularnie przechodzą testy równowagi i płynności, które weryfikują, czy nie ma zagrożenia dla wypłaty inwestorom odsetek od listów zastawnych.
• Nadzór nad bankami hipotecznymi sprawuje  Komisja Nadzoru Finansowego (KNF), która powołuje niezależnego powiernika – jego zadaniem jest stałe monitorowanie jakości zabezpieczeń i ich poprawnego ujęcia w rejestrze zabezpieczeń.

Dzięki temu bezpieczeństwo nie opiera się wyłącznie na wiarygodności banku, ale także na niezależnych mechanizmach kontroli i nadzoru.

Zapoznaj się z warunkami emisji

W finansach – podobnie jak w życiu – nie ma rozwiązań absolutnie wolnych od ryzyka. Ważne jednak, by wybierać takie, w których ryzyko jest ograniczone i dobrze kontrolowane. Tak właśnie działają listy zastawne. W praktyce sprowadza się to głównie do dwóch obszarów, na które warto zwrócić uwagę:

• ryzyko rynkowe – jeśli zdecydujemy się sprzedać list zastawny przed terminem wykupu, jego cena na rynku wtórnym może różnić się od ceny zakupu, np. w wyniku zmiany stóp procentowych,
• ryzyko emitenta– w przypadku problemów finansowych banku hipotecznego, obowiązują specjalne procedury. Środki przeznaczone na spłatę listów zastawnych są wydzielone z majątku banku i chronione prawnie, a roszczenia ich posiadaczy zaspokajane w pierwszej kolejności.

Dzięki temu ryzyko jest zredukowane do możliwie najniższego poziomu, a listy zastawne od lat pozostają jedną z najpewniejszych form lokowania kapitału. Każdy inwestor powinien zapoznać się z prospektem emisyjnym oraz warunkami emisji listów zastawnych, aby podjąć świadomą decyzję inwestycyjną.

Wysokie oceny wiarygodności

Dodatkowym potwierdzeniem bezpieczeństwa listów zastawnych są oceny nadawane przez międzynarodowe agencje ratingowe. Ratingi mogą otrzymywać emitenci i wybrane emisje. Listy zastawne co do zasady otrzymują bardzo wysokie oceny wiarygodności od agencji ratingowych, na poziomach porównywalnych z obligacjami skarbowymi. Typowe ratingi dla emisji dla instytucji na poziomie Aa1-Aaa świadczą o wysokim bezpieczeństwie inwestycji.

Dzięki temu inwestorzy mogą traktować listy zastawne jako rozwiązanie porównywalne pod względem bezpieczeństwa z obligacjami skarbowymi.

Dlaczego to ważne dla Ciebie?

Bezpieczeństwo hipotecznych listów zastawnych opiera się na kilku niezależnych filarach:

• realnych zabezpieczeniach w nieruchomościach,
• rygorystycznej selekcji aktywów (kredytów hipotecznych),
• dodatkowej rezerwie w postaci nadwyżki (buforze bezpieczeństwa),
• regularnych testach i kontroli ze strony KNF i powiernika,
• wysokich ocenach wiarygodności od niezależnych agencji ratingowych.

Zabezpieczenie listów zastawnych oraz system ochrony inwestorów wynikający z przepisów, czyni je jednymi z bardziej atrakcyjnych inwestycji o ograniczonym poziomie ryzyka.

Zobacz też Kapitał wiedzy: Czym są hipoteczne listy zastawne?