Poradnik cyberbezpiecznego bankowania

Internet stał się miejscem, w którym wygodnie zarządzamy finansami, ale też przestrzenią pełną zagrożeń. Oszuści korzystają z coraz nowszych technik – deepfake’ów, fałszywych reklam, spoofingu czy aplikacji przejmujących pulpit telefonu. Dlatego świadomość zagrożeń i kilka prostych zasad mogą realnie zadecydować o bezpieczeństwie naszych pieniędzy.

Wiedzą na temat współczesnych metod oszustów i tego, jak skutecznie im przeciwdziałać, dzielą się ekspertki PKO Banku Polskiego – Paulina Krakowska z Departamentu Cyberbezpieczeństwa oraz Marta Struzik z Departamentu Usług Cyfrowych.

Nowe oblicze oszustw – na co uważać

Cyberprzestępcy najczęściej nie atakują systemów bankowych, lecz ludzi. Jak mówi Paulina Krakowska: „Konta bankowe to dobrze zabezpieczona przestrzeń, dlatego atakują głównie klientów banku”.

Wciąż pojawiają się znane schematy: dopłata do przesyłki, fałszywy kurier, SMS od „policji”. Jednak coraz większym problemem stają się np. fałszywe reklamy inwestycyjne. Technologia deepfake oraz tłumacze AI pozwalają tworzyć reklamy bardzo przekonujące, chociażby wykorzystując podrobione nagrania znanych osób polecających „pewną inwestycję”.

Wrażenie autentyczności jest na tyle silne, że wielu użytkowników klika bez zastanowienia. Dalej scenariusz jest podobny: podstawowe dane kontaktowe, telefon od „doradcy” i nakłanianie do instalacji aplikacji zdalnego pulpitu. To właśnie ona daje oszustowi dostęp do urządzenia, przez co „możemy utracić kontrolę nad środkami” – jak wyjaśnia P. Krakowska.

Deepfake’i i klonowanie głosu pojawiają się także poza reklamami. Cyberprzestępcy potrafią podszyć się pod dyrektora firmy, członka zarządu czy bliską osobę. Przykłady, o których mówią ekspertki, pokazują, jak szybko technologia zaciera granice między prawdą a fałszem.

Najważniejsza jest czujność – czyli jak rozpoznać podstawowe sygnały ostrzegawcze

Oszuści bazują na emocjach: ciekawości, presji czasu, poczuciu okazji. Dlatego uważność to pierwsza linia obrony. Krakowska przypomina: „Jeśli coś wydaje się zbyt piękne, by mogło być możliwe, to często tak jest”.

Warto zwrócić uwagę na kilka sygnałów:

• pośpiech – oszuści często mówią, że „trzeba działać teraz”,
  • presja – grożenie blokadą konta lub utratą środków,
  • prośba o instalację aplikacji,
  • fałszywy numer telefonu – coraz łatwiej go podrobić.

Jak mówi ekspertka: „Wyświetlany numer telefonu niestety dzisiaj o niczym nie świadczy”. Najprostsza zasada: zawsze sprawdzajmy, z kim rozmawiamy, a w sytuacjach wątpliwych… przerwijmy rozmowę i oddzwońmy pod oficjalny numer.

Jak bank chroni użytkowników

Bank stosuje szereg mechanizmów, które działają w tle i wychwytują nieprawidłowości, ale część z nich wymaga świadomości klienta.

Weryfikacja pracownika dzwoniącego z banku
Marta Struzik podkreśla: „Wystarczy poprosić pracownika, aby potwierdził swoją tożsamość w aplikacji”. Jeśli rozmówca twierdzi, że z jakiegokolwiek powodu nie może tego zrobić – to znak, że nie jest pracownikiem banku i należy natychmiast przerwać rozmowę.

Zaawansowane zabezpieczenia logowania
Bank bada parametry urządzenia i wykorzystuje analitykę behawioralną – czyli sposób, w jaki użytkownik wpisuje dane logowania, które tworzą jego wyjątkowy profil. Jak tłumaczy Struzik, system potrafi rozpoznać nienaturalne zachowania, które wskazują na próbę przejęcia konta.

Klucz bezpieczeństwa
To fizyczne urządzenie, które chroni przed logowaniem na fałszywych stronach i uniemożliwia dostęp oszustom nawet wtedy, gdy poznają login i hasło. W razie potrzeby można je także wykorzystać do ochrony innych serwisów.

Co każdy z nas może zrobić, by zwiększyć swoje bezpieczeństwo

Cyberbezpieczeństwo to gra zespołowa: bank dostarcza narzędzia, ale klient musi z nich korzystać. Oto lista najważniejszych nawyków, które pomogą nam zwiększyć bezpieczeństwo podczas codziennego bankowania:

• Uważaj podczas mobilnej autoryzacji
  
  Struzik mówi wprost: „Wiemy z doświadczenia, że często jest tak, że użytkownicy nie czytają tego, co potwierdzają”. W aplikacji IKO wszystkie operacje są opisane jasno, co pozwala uniknąć przypadkowej autoryzacji wypłaty z bankomatu czy przelewu do oszusta.
• Sprawdzaj obrazek bezpieczeństwa
  
  Jeśli pamiętamy, by sprawdzić, że wyświetlony jest właściwy obrazek oraz prawidłowa data i godzina – mamy pewność, że znajdujemy się na prawdziwej stronie banku.
• Ustaw limity płatności na kartach
  
  Niższy limit to mniejsze ryzyko straty w razie padnięcia ofiarą oszustwa. Warto dopasować swoje limity do realnych potrzeb i zwiększać je tylko w razie potrzeby. Można to zrobić łatwo i szybko w IKO.

• Włącz powiadomienia push
  
  Często najważniejszy jest czas reakcji, dlatego Struzik przypomina: „Włączmy powiadomienia do bankowości, bo wtedy mamy szansę szybko zareagować”.
  
  
• Rozmawiajmy o zagrożeniach
  
  Ekspertki podkreślają też wartość edukacji – zarówno wśród klientów, jak i pracowników banku. Krakowska mówi: „Warto wzajemnie się informować o zagrożeniach, a także ufać pracownikom banku”. Im więcej wiemy i im częściej ostrzegamy bliskich, tym trudniej złapać nas na popularne schematy.

Cyberbezpieczeństwo – dzisiaj to obowiązek

Nasza codzienność staje się coraz bardziej uzależniona od cyfrowych usług i narzędzi. Atak cyberoszustów może dotknąć każdego – niezależnie od wieku, doświadczenia czy wysokości środków na koncie. Oszuści działają szybko, profesjonalnie i stosują coraz bardziej zaawansowane technologie. Jednocześnie wiele zagrożeń można zneutralizować dzięki prostym krokom: czytaniu komunikatów, weryfikowaniu tożsamości dzwoniących, rozsądnemu korzystaniu z urządzeń i znajomości najnowszych technik manipulacji.

Wskazówki opisane w artykule pochodzą z rozmowy Pauliny Krakowskiej i Marty Struzik, którą prowadził Wojciech Babiarczyk. Rozmowa jest częścią cyklu audycji Bankowość Osobista w PKO Banku Polskim, które są nadawane na antenie radia TOK FM.

Zapraszamy do odsłuchania całej rozmowy.