Niezwykła wystawa w Muzeum Narodowym w Krakowie – pospiesz się, by ją zobaczyć!

Prezentowane są tu prace m.in. Jacka Malczewskiego, Witolda Pruszkowskiego, Juliusza i Wojciecha Kossaków i Artura Grottgera. Od innych ekspozycji o tematyce niepodległościowej „Niepodległość. Wokół myśli historycznej Józefa Piłsudskiego” różni się związkiem z postacią Marszałka – twórcy Legionów, architekta niepodległości, ale także publicysty, wnikliwego analityka historii Polski, stratega. Jego dorobek, wydany w 10 tomach „Pism zbiorowych”, obejmuje artykuły prasowe, opracowania historyczne, przemówienia, wykłady, rozkazy i wywiady.

Wystawa została otwarta 30 października ubiegłego roku. Podzielono ją na dziewięć części o tytułach zaczerpniętych w większości z pism Józefa Piłsudskiego: „Niewola”, „Pod czerwonym sztandarem”, „Polityka walki czynnej”, „Mary Ojczyzny”, „Legiony Polskie”, „Koniec epopei legionowej”, „Polonia devastata” „Granice w ogniu” i „Polonia Restituta”.

– N­ajważniejszą ideą, powracającą w pismach Józefa Piłsudskiego w różnych kontekstach, jest niepodległość Ojczyzny. Przed jej odzyskaniem przyszły Marszałek dobitnie obrazuje ograniczenia, represje, cierpienia fizyczne i duchowe, którym poddawany jest naród pozbawiony niezależności. Po roku 1921 uświadamia, jak łatwo można tę niezależność utracić – mówi Wacława Milewska, kurator wystawy.

Wielu artystów współodczuwało niewolę i przeżywało aktualne wydarzenia w sposób podobny do Marszałka. To właśnie ich prace składają się na wystawę w MNK. Są to nie tylko obrazy, grafiki i rzeźby znamienitych twórców, ale także mundury, mapy, broń, odznaczenia i medale, wybrane przez kustosza Piotra Wilkosza. Razem to ponad 750 obiektów. Całości dopełniają archiwalne fotografie.

Większość eksponatów pochodzi z kolekcji MNK, jednak dla zilustrowania najważniejszych wątków wystawy wypożyczono dzieła sztuki z kilkudziesięciu polskich i zagranicznych instytucji. To m.in. Biblioteka Polska w Paryżu, Musée des Beaux-Arts d'Angers, Snite Museum of Art z Indiany (USA) oraz Muzea Narodowe w Warszawie, Wrocławiu i Poznaniu. Dzięki tej współpracy na „Niepodległości” zobaczyć można np. nie prezentowane od 30 lat w Krakowie rysunki Artura Grottgera, obraz „Sybirak” Jacka Malczewskiego ze zbiorów prywatnych czy pokazywany ostatnio publicznie na wystawie „Polaków portret własny” wczesny rysunek Wojciecha Weissa, ukazujący scenę z III części „Dziadów” Adama Mickiewicza. Dodatkowo z Paryża sprowadzone zostały monumentalny obraz Leona Wyczółkowskiego „Rycerz wśród kwiatów” i dzieło Horacego Verneta „Polski Prometeusz”, z Angers – praca Leona Cognieta „Polski chorąży lansjerów na murach Paryża”, a z USA przyjechała pierwsza, nieznana w Polsce, wersja „Śmierci Ellenai” Jacka Malczewskiego, nosząca tytuł „Śmierć wygnanki”. Szczególnym dziełem jest chorągiew z czasów konfederacji barskiej.

– To największe odkrycie naszej wystawy. Podczas przygotowań do niej okazało się, że w posiadaniu Muzeum jest absolutny unikat: sztandar konfederacki. To naprawdę odkrycie na miarę 250. rocznicy zawiązania konfederacji – dodaje Wacława Milewska, kurator wystawy

Ekspozycja prezentowana jest w Krakowie – mieście, z którym Józef Piłsudski był silnie związany. Tu mieszkał w latach 1900–1917, zakładał Związek Strzelecki, stąd wyruszał na wojnę przeciwko Rosji, tu spotykały go hołdy po dymisji z Legionów Polskich, tu wielokrotnie po wojnie wracał i spoczął po śmierci w podziemiach tutejszej katedry.

Oktawia Staciewińska