Wrocław. Dolny Śląsk pnie się w górę

Dumny Śląsk
Linia kolejowa, która od II. poł XIX wieku połączyła Karkonosze, Pogórze Izerskie i Góry Wałbrzyskie, spowodowała prawdziwą rewolucję, łącząc ten obszar Śląska z dobrze jak na tamte czasy skomunikowaną Europą. Rezultaty były porażające – cały region zaczął błyskawicznie rozkwitać. Rozwijały się kolejne miejscowości, wznoszone były nowe fabryki i manufaktury, a przemysł, technologia i rzemiosło rosły w siłę i napędzały urbanizację. Jak zmieniły się dolnośląskie miejscowości?

Europejski Lubań
W ciągu zaledwie kilku dekad Lubań stał się jednym z najważniejszych europejskich ośrodków produkujących chusteczki do nosa z jakościowej bawełny. Skala była ogromna – 35 fabryk na początku XX w. zaspokajało aż 90% zapotrzebowania na chusteczki w całych Niemczech! Na wystawie można zobaczyć próbniki materiałów, wzorniki i reklamy, które pokazują skalę tamtejszego rozmachu.

Nowatorska Olszyna
Dzisiaj nowatorskich rozwiązań meblarskich szukamy w wielkich koncernach, natomiast 150 lat temu jednym z prekursorów sposobów na oszczędzenie miejsca w domu był olszyński zakład produkujący rozkładane drewniane stoły. Ich przewaga polegała na kompaktowości – największe z nich mogły pomieścić nawet 50 osób, gdyż rozkładały się do 13 metrów. Po złożeniu natomiast były w stanie sprytnie pomieścić wszystkie dodatkowe elementy pod drewnianym blatem. Jeden z tych stołów można obejrzeć na wystawie – wygląda niepozornie…

Jelenia Góra – koronkowa robota
Do momentu rozwoju transportu w tej części Śląska w przemyśle koronkarskim prym wiodła Bruksela. Natomiast od połowy XIX w. liczne warsztaty koronkarskie powstałe w Jeleniej Górze zaczęły doganiać dotychczasowego lidera. Koronkarstwo nie było wyłącznie domeną miast – dzięki temu zajęciu kobiety mieszkające na wsiach miały możliwość szkolenia się w fachu i pracy zarobkowej, co miało olbrzymi wpływ na rozwój tamtejszych okolic. Na wystawie można zobaczyć niezwykle misternie tkane koronki igłowe, klockowe, mieszane czy tiulowe z całym przekrojem i bogactwem ściegów.

 Gryfów Śląski w ultramarynie
Technice, znanej jako blaudruk lub druk batikowy, jest poświęcona część wystawy związana z Gryfowem Śląskim. To właśnie w tym miejscu rozsławiono technikę farbowania tkanin szlachetną ultramaryną i ręcznego odciskania na niej białych wzorów drewnianymi klockami – oczywiście ręcznie rzeźbionymi. Efektowne materiały – zdobne chusty i narzuty, szybko stały się wizytówką tych okolic.

 Wałbrzyska porcelana
Znana w całych Niemczech, była produkowana w dwóch największych fabrykach – właśnie w Wałbrzychu. Przez następne dziesięciolecia zaopatrywała tę część Europy w najlepszej jakości zastawę stołową. Na wystawie można zobaczyć różnorodne przykłady form i zdobień wyrobów porcelanowych, a także fotografie historyczne i arkusze drukarskie z kalkomanią do ozdabiania naczyń.

PKO Bank Polski
Bank konsekwentnie współpracuje z Muzeum Narodowym we Wrocławiu, od kilku lat pełniąc funkcję Mecenasa Kultury i Sztuki. Dyrektor Muzeum – Piotr Oszczanowski, podczas oficjalnego otwarcia wystawy podkreślił: To dla nas zaszczyt, że PKO Bank Polski jest naszym mecenasem. Dzięki tej współpracy możemy proponować państwu wystawy, które pokazują nasze korzenie, opowiadają o bogatej historii miejsc, w których żyjemy – edukują i zwiększają świadomość. Jesteśmy bardzo wdzięczni za to wsparcie i jako Muzeum Narodowe we Wrocławiu bardzo cenimy sobie tę współpracę.

Wystawa jest już dostępna w Muzeum Etnograficznym we Wrocławiu przy ul. Generała Romualda Traugutta 111/113. Można ją oglądać do 17 sierpnia 2025 roku. Zapraszamy!

Ewa Górska
PKO Bank Polski