„Wyspiański. Nieznany”

„Wyspiański. Nieznany” to uzupełnienie i zarazem całkiem nowa część ekspozycji, którą w 2018 r. zobaczyło ponad 200 tys. widzów. Zostały na niej pokazane liczne prace oraz przedmioty z otoczenia Stanisława Wyspiańskiego, które nigdy wcześniej nie były prezentowane. To przede wszystkim pastelowy „Autoportret artysty” oraz „Portret dra Jana Raczyńskiego”, zakupione do kolekcji Muzeum Narodowego w Krakowie w listopadzie 2018 r.  

– Zwłaszcza pierwszy obraz jest niezwykle cenny dla polskiego dziedzictwa i dla naszej kolekcji. W polskich zbiorach istnieje tylko 10 autoportretów Wyspiańskiego. Ten jest jedenasty i piąty z wykonanych w technice pastelu. Co więcej, autoportret ten nigdy nie był pokazywany publicznie, dotychczas znaliśmy go tylko ze zdjęć. Można wręcz powiedzieć, że został cudownie odnaleziony – mówi Andrzej Betlej, dyrektor Muzeum Narodowego w Krakowie

Po raz pierwszy prezentowany jest także liczący blisko 600 pozycji księgozbiór własny Artysty, zakupiony przez Muzeum w 1910 r. od wdowy po Wyspiańskim – Teodory Teofili z domu Pytko.

– Na wystawie „Wyspiański. Nieznany” oprócz kilku fantastycznych, rzadko lub wcale niepokazywanych dotąd pasteli, chcemy zaprezentować reformatorską działalność typograficzną Stanisława Wyspiańskiego i jego fascynacje czytelnicze – mówi Magdalena Laskowska, kurator ekspozycji.

Zrąb tego księgozbioru stanowi historyczna biblioteka wujostwa Janiny i Kazimierza Stankiewiczów, natomiast drugą pokaźną część tworzą publikacje nabyte przez samego Wyspiańskiego, świadomie budującego własną kolekcję książek. Prawie wszystkie tomy są podpisane ręką artysty i datowane. W wielu z nich znajdują się ołówkowe szkice Wyspiańskiego, w innych – dedykacje współczesnych poetów i pisarzy, którzy podarowali mu swoje książki.

Bibliotekę Wyspiańskiego uzupełnia „podręczny warsztat ikonograficzny malarza”,podarowany Muzeum przez córkę artysty, Helenę z Wyspiańskich Chmurską. Składa się na niego zespół luźnych kart z książek, widokówek i rycin.

Wyspiański był dyrektorem artystycznym czasopisma „Życie”. Zrewolucjonizował szatę graficzną tej gazety, wyznaczając przy tym nowe standardy poligraficzne. Starannie projektował swoje druki, wydając dramaty na własny koszt, z własnymi ilustracjami i starannie dobraną czcionką. Na wystawie można zobaczyć nie tylko gotowe wydawnictwa, ale także płytki cynkotypowe do odbijania zdobników w czasopismach i na papierach listowych artysty, a także dokumenty ze zbiorów działu Rękopisów Biblioteki Jagiellońskiej, dotyczące kontaktów Wyspiańskiego z drukarzami, wydawcami i księgarzami.

– Dzięki tej wystawie można sobie uświadomić i zrekonstruowaćimaginarium Wyspiańskiego, poznać jego inspiracje,a przez to zrekonstruować sposób tworzenia i myśleniaartysty – podsumowuje Andrzej Betlej, dyrektor Muzeum Narodowego w Krakowie

Ekspozycja dostępna będzie dla zwiedzających do 5 maja 2019 r. Mecenasem wystawy „Wyspiański” jest PKO Bank Polski.

Oktawia Staciewińska