Jak biegowe rekordy Polski wypadają na tle rekordów świata i Europy?

Bieg na 10 km to konkurencja lekkoatletyczna, którą zalicza się do biegów ulicznych – w przeciwieństwie do biegów na stadionie lekkoatletycznych, które nazywa się biegiem na 10 000 m.

Rekord Polski mężczyzn na 10 km – Leszek Bebło

Rekord Polski w biegu ulicznym na 10 km został ustanowiony przez Leszka Bebło, który 20 marca 1993 r. podczas zawodów w Dreźnie uzyskał rewelacyjny czas 28:22. Choć minęły już prawie trzy dekady, nikt nie zdołał poprawić jego wyniku.

W wyniku rekordzisty nie było przypadku, bo we wspomnianym okresie znajdował się w życiowej formie. W 1993 r. wygrał maraton w Paryżu, a w latach 1992 oraz 1995 w Reims. W 1992 r. na igrzyskach w Barcelonie zajął 20. miejsce na 111 zawodników w maratonie, a na kolejnej olimpiadzie – w Atlancie w 1996 r. – był 17. zawodnikiem na 124 biegaczy. Na koncie ma osiem tytułów mistrza Polski, w tym dwa na dystansie 10 000 m (1989 i 1991 r.).

Aktualne rekordy świata oraz Europy mężczyzn w biegu na 10 km zostały ustanowione 12 stycznia 2020 r. w Walencji (Valencia Ibercaja). Rekord globu ustanowił Kenijczyk Rhonex Kipruto, który pokonał dystans w czasie 26:24, czyli niemal dwie minuty szybciej niż wynosi rekord Polski Leszka Bebło. Z kolei najnowszy rekord Europy tego samego dnia ustanowił Szwajcar Julien Wanders. Jego wynik to 27:13 – minuta i dziewięć sekund szybciej od rekordu Polski.

Rekord Polski kobiet na 10 km – Karolina Nadolska

Inaczej wygląda sytuacja w przypadku kobiet. Aktualny rekord Polski w biegu na 10 km został ustanowiony przez Karolinę Nadolską w Walencji (Valencia Ibercaja), w którym Kenijczyk Rhonex Kipruto i Szwajcar Julien Wanders ustanowili odpowiednio rekordy świata i Europy. Miało to miejsce 12 stycznia 2020 r., czyli tuż przed wybuchem pandemii koronawirusa. Nasza zawodniczka w silnie obsadzonym biegu ulicznym w Hiszpanii uzyskała czas 32:08, zajmując ósme miejsce.

– Pobiegłam najszybciej w życiu i najszybciej spośród wszystkich Polek w historii! Poprawiłam swój najlepszy wynik sprzed aż 7 lat w Nowym Orleanie (czas 32:09, który przez ten czas był rekordem kraju). Cieszę się, ale patrzę też na rekordy świata i inne najlepsze wyniki. Tylko w zawodach w Walencji trzy kobiety pobiegły poniżej 30 minut! Porównując się, człowiek może się załamać... – powiedziała na gorąco po sukcesie Karolina Nadolska w rozmowie z serwisem festiwalbiegowy.pl. 

Rekord świata na 10 km (ustanowiony w biegu mieszanym, z udziałem mężczyzn) wynosi 29:38. Jest to świeży wynik, bo z 3 października 2021 r. z zawodów „The Giants Geneva” w Genewie. W tak szybkim tempie bieg pokonała Kalkidan Gezagegne, która wprawdzie urodziła się w Etiopii, ale od 2013 r. reprezentuje Bahrajn. Kilka miesięcy wcześniej na igrzyskach w Tokio wywalczyła srebrny medal olimpijski na dystansie 10 000 m finiszując z czasem 29:56.18.

Rekord Europy kobiet (w ulicznym biegu mieszanym na 10 km) został ustanowiony 23 lutego 2003 r. w San Juan w Portoryko. Pobiła go brytyjska lekkoatletka Paula Radcliffe, która uzyskała czas 30:21.

Rekord Polski mężczyzn w półmaratonie – Krystian Zalewski

Aktualny rekord Polski na dystansie połowy maratonu ma na koncie Krystian Zalewski, który 17 października 2020 r. uzyskał czas 1:01:32. Sukces odniósł podczas mistrzostw świata w półmaratonie w Gdyni, a żeby oddać jego wymiar wystarczy powiedzieć, że poprzedni rekordowy wynik na tym dystansie został ustanowiony 20 lat wcześniej w Hadze przez Piotra Gładkiego (01:01:35).

W klasyfikacji generalnej mistrzostw świata Zalewski zajął 34. pozycję. Brylowali, jak zwykle, Kenijczycy i Etiopczycy.

Może 34. miejsce obiektywnie nie wydaje się bardzo wysokie, ale w stawce około 120 zawodników jest jednak całkiem przyzwoite. Zresztą, to najlepszy wynik Polaka w historii, co pokazuje, że było to naprawdę mocne bieganie, a uzyskany czas jest bardzo dobrym rezultatem – podkreślał Krystian Zalewski w rozmowie z „Bankomanią”.

Rekord świata na dystansie półmaratonu ustanowił Kenijczyk Kibiwott Kandie, który 6 grudnia 2020 r. w Walencji uzyskał czas 57:32 – równe cztery minuty mniej niż rekordzista Polski Krystian Zalewski. Z kolei rekord Europy należy do Szwajcara Juliena Wandersa. Został ustanowiony 8 lutego 2019 r. w Ras al-Chajma i wynosi 59:13. W tym wypadku przewaga nad rekordem naszego kraju to 2 minuty i 19 sekund.

Rekord Polski kobiet w półmaratonie – Karolina Nadolska

Oficjalny rekord Polski kobiet w półmaratonie, podobnie jak rekord kraju na 10 km, należy do Karoliny Nadolskiej. Został ustanowiony niedawno, bo 17 października 2021 r. w ramach 13. PKO Poznań Półmaratonu. 40-letnia Nadolska dała prawdziwy popis, uzyskując czas 01:09:18 i bijąc poprzedni rekord, który pięć lat wcześniej został ustanowiony w Pradze przez Katarzynę Kowalską i wynosił 1:10:06.

– Ja już pobiłam ten rekord w 2017 r. w Poznaniu, ale z powodów proceduralnych wynik nie został uznany. Trochę było mi tego żal. Bałam się, że taka szansa już się nie powtórzy. Udało mi się jednak zebrać po igrzyskach i podtrzymać formę olimpijską. A teraz, w końcu, zdołałam pobić upragniony rekord Polski. Mam nadzieję, że tym razem nie będzie już żadnych problemów, żeby uznać ten wynik – skomentowała na mecie Nadolska.

W 13. PKO Poznań Półmaratonie zajęła jednak drugie miejsce wśród kobiet. Szybsza okazała się tego dnia Kenijka Tabitha Gichia, która uzyskała czas 01:09:02, bijąc rekord trasy kobiet.

Rekordzistką świata w półmaratonie jest Etiopka Letesenbet Gidey, która 24 października 2021 r. w Walencji uzyskała czas 1:02:52. Jej wynik jest 6 minut i 24 sekundy lepszy od rekordu Polski Karoliny Nadolskiej. Dużo mniejszą stratę czasową Polka ma do rekordu Europy. Ten należy do Holenderki Sifan Hassan i został ustanowiony 16 września 2018 r. Wynosi 1:05:15, czyli 4 minuty i 3 sekundy mniej niż rekord Nadolskiej. 

Rekord Polski mężczyzn w maratonie – Henryk Szost

Rekord Polski w maratonie ustanowił 4 marca 2012 r. w japońskim Ōtsu Henryk Szost. Jego znakomity czas wynosi 2:07:38. To była duża niespodzianka.

Sam byłem zaskoczony. Liczyłem na czas 2:08:00 z niewielkim hakiem, a udało się pobiec szybciej. Utrzymałem tempo, narzucone przez biegaczy z Afryki. Warunki atmosferyczne były dobre - niezbyt wysoka temperatura i lekki deszcz. Pozwoliło mi to biec na bardzo wysokich obrotach – przyznał rekordzista Polski w maratonie w rozmowie z „Bankomanią”.

Później Szost kilka razy zbliżał się do tego czasu. Dwa razy biegał w granicach 2:08:00. Nigdy nie zdołał jednak pobić rekordu. Podobnie jak żaden z innych polskich biegaczy w ciągu ostatniej dekady.

Aktualny rekord świata w maratonie 16 września 2018 r. ustanowił Kenijczyk Eliud Kipchoge, który podczas maratonu w Berlinie uzyskał czas 2:01:39, bijąc poprzedni rekord globu o 78 sekund. Kipchoge znokautował wtedy swoich rywali. Wystarczy powiedzieć, że drugi na mecie Kenijczyk Amos Kipruto miał czas 2:06:23, a trzeci Wilson Kipsang – 2:06:48.

Na temat niesamowitych wyczynów Eliuda Kipchoge pisaliśmy szeroko w artykule „Gdzie leżą granice ludzkich możliwości w maratonie?”.

– Patrząc na rekord świata Eliuda Kipchoge można powiedzieć, że rekord Polski 2:07:38 to żaden wynik – skromnie przyznał w rozmowie z „Bankomanią” Henryk Szost.

Rekord Europy w maratonie jest od rekordu świata o niecałe dwie minuty słabszy. Wynosi 2:03:36 i został ustanowiony przez Bashira Abdiego – belgijskiego biegacza somalijskiego pochodzenia. Dokonał on tego 24 października 2021 r. w Rotterdamie.

Rekord Polski kobiet w maratonie – Małgorzata Sobańska

Oficjalny rekord Polski kobiet w maratonie należy do Małgorzaty Sobańskiej i został ustanowiony 7 października 2001 r. w Chicago. Wynosi 2:26:08. Po 20 latach, 18 kwietnia 2021 r., ten rewelacyjny wynik podczas maratonu w Dębnie wyrównała Aleksandra Lisowska, zostając ogłoszona współrekordzistką Polski w maratonie. Ze względu na niedozwoloną pomoc pacemakera wynik nie został jednak oficjalnie uznany przez Zespół ds. Ratyfikacji Rekordów Polski przy PZLA.

Najlepszy maratoński wynik zanotowany przez Polkę, wynosi 2:24:18. Taki czas 15 kwietnia 1991 r. w Bostonie uzyskała Wanda Panfil, jednak nie został uznany za rekord Polski, bo trasa nie spełniała wymagań IAAF. Miała za duży spadek oraz odległość między startem i metą.

Rekord świata kobiet w maratonie od 13 października 2019 roku należy do Kenijki Brigid Kosgei. Wynosi 2:14:04 i został ustanowiony w Chicago. To wynik o ponad 12 minut lepszy od rekordu Polski Małgorzaty Sobańskiej sprzed 20 lat (2:26:08). Aktualny rekord Europy kobiet na królewskim dystansie jest bardzo zbliżony do rekordu świata, choć został ustanowiony znacznie wcześniej – 13 kwietnia 2003 r. przez Brytyjkę Paulę Radcliffe w Londynie. Wynosi 2:15:25.

Marek Wiśniewski

Rekordy w biegach mężczyzn

Rekordy w biegach kobiet