Legendy PKO Bank Polski Ekstraklasy #30: Paweł Janas

Paweł Janas urodził się w marcu 1953 r. w Pabianicach. Karierę piłkarską zaczął w zespole Włókniarza Pabianice, gdzie na pozycji obrońcy występował do 20. roku życia.

Trzy sezony w Widzewie i wicemistrzostwo Polski

W 1974 r. został zawodnikiem Widzewa Łódź, który wówczas grał na poziomie drugiej ligi. Już po roku awansował z tym zespołem do Ekstraklasy. To właśnie w tym okresie zdobył swoje dwie jedyne bramki w historii rozgrywek w lidze polskiej. 

Widzew z roku na rok robił coraz większe postępy, a w 1977 r. wywalczył wicemistrzostwo Polski, w czym była spora zasługa Janasa. Dla Widzewa był to powrót na szczyt po niemal trzech dekadach spędzonych w niższych ligach. W tym okresie Janas był już jednym z najlepszych obrońców ligi polskiej. Grał twardo i ofiarnie, w czym pomagała mu postura.

Lata gry w Legii Warszawa oraz AJ Auxerre

W przerwie zimowej sezonu 1977/78 Paweł Janas przeszedł z Widzewa Łódź do Legii Warszawa, w której rozegrał cztery sezony. W 1980 r. oraz w 1981 r. zdobywał z „Wojskowymi” Puchar Polski, wygrywając w meczach finałowych z Lechem Poznań (5:0 w Częstochowie) oraz z Pogonią Szczecin (1:0 po dogrywce w Kaliszu). W obu finałach miał spore zasługi w tym, że Legia nie straciła ani jednego gola.

W 1980 r. Janas wywalczył z „Wojskowymi” brązowy medal mistrzostw Polski. W sezonie 1981/82 dotarł z warszawskim zespołem do ćwierćfinału Pucharu Zdobywców Pucharów, w którym Legia odpadła po dwumeczu z Dinamo Tbilisi (dwie porażki 0:1). Rok później – jako srebrny medalista mistrzostw świata w Hiszpanii – przeniósł się do Francji, a konkretnie do AJ Auxerre, gdzie występował regularnie przez cztery sezony. W 1984 r. z drużyną „AJA” zdobył brązowy medal ligi francuskiej, a dwa lata później został wybrany najlepszym obcokrajowcem rozgrywek Ligue 1. 

W tym samym roku wrócił do Legii Warszawa, w której grał przez następne dwa lata. W 1988 r. zakończył karierę piłkarską. Jego ostatnim sukcesem był drugi brązowy medal mistrzostw Polski z „Wojskowymi”. Ze stołecznym zespołem nie było mu jednak dane zdobyć mistrzostwa ani wicemistrzostwa kraju.

Łącznie na poziomie Ekstraklasy w barwach Widzewa i Legii rozegrał 227 meczów i strzelił 2 gole.

Debiut w reprezentacji Polski za czasów Kazimierza Górskiego

Paweł Janas debiutował w reprezentacji Polski za czasów legendarnego trenera Kazimierza Górskiego. Pierwsze spotkanie rozegrał w marcu 1976 r. jako piłkarz Widzewa. Polska przegrała wówczas w Chorzowie w meczu towarzyskim z Argentyną 1:2. W tym samym meczu w kadrze debiutował klubowy kolega Janasa z Widzewa – Zbigniew Boniek.

Przez kolejne trzy lata występował w reprezentacji wyłącznie w meczach towarzyskich. Sytuacja zmieniła się w 1979 r., gdy zaczął regularnie grać w meczach o stawkę – w spotkaniach eliminacji ME 1980 r. z NRD, Szwajcarią, Islandią oraz Holandią. Trenerem reprezentacji Polski był wtedy Ryszard Kulesza. To w właśnie w 1979 r., w meczu towarzyskim z Lubią w Słupsku, Janas strzelił swojego jedynego gola w historii występów w reprezentacji Polski, a spotkanie zakończyło się wygraną „Biało-Czerwonych” 5:0.

Srebrny medalista mistrzostw świata z reprezentacją Polski

Następnie z powodzeniem występował w kadrze Antoniego Piechniczka, która wywalczyła awans na MŚ 1982 w Hiszpanii. Janas zagrał w trzech z czterech meczów eliminacji, a potem w każdym spotkaniu mundialu. W pięciu pierwszych obrona z nim w składzie straciła tylko jednego gola. Na szczególne słowa uznania zasłużył po rywalizacji z Kamerunem. Ostatecznie „Biało-Czerwoni” wywalczyli w Hiszpanii trzecie miejsce (po zwycięstwie 3:2 z Francją w Alicante), za które otrzymali srebrne medale.

Karierę reprezentacyjną Janas zakończył w 1984 r. Jego ostatnim występem był mecz towarzyski ze Szwajcarią, zakończony remisem 1:1. Jego dorobek reprezentacyjny jako piłkarza wynosi 53 mecze i 1 gol. Od 2014 r. Janas jest członkiem Klubu Wybitnego Reprezentanta.

IO w Barcelonie i wielki sukces trenerski z Januszem Wójcikiem

Paweł Janas zadbał też o wykształcenie i skończył studia na Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie.  Karierę trenerską rozpoczął jako asystent Rudolfa Kapery, a następnie Lucjana Brychczego w Legii Warszawa. Później był asystentem Władysława Stachurskiego w reprezentacji Polski U-21.

W dalszej kolejności został asystentem selekcjonera olimpijskiej reprezentacji Janusza Wójcika, która na igrzyskach w Barcelonie wywalczyła srebrny medal za drugie miejsce. Polacy dotarli aż do finału w Barcelonie, w której przegrali 2:3 z Hiszpanią.

Zdobycie srebra w Barcelonie było wielkim sukcesem reprezentacji. Srebrni medaliści byli w kraju witani jak prawdziwi bohaterowie, a warszawska Fabryka Samochodów Osobowych każdemu z piłkarzy wręczyła złotego Poloneza Caro.

Pierwsze samodzielne sukcesy trenerskie

Po sukcesie w Barcelonie Janas przeniósł się z Wójcikiem do Legii Warszawa, w której pracował jako asystent do końca 1993 r. Po jego rezygnacji samodzielnie poprowadził zespół „Wojskowych”, zdobywając z nim dwa mistrzostwa Polski (1994, 1995), dwa Puchary Polski (1994, 1995) oraz Superpuchar Polski (1994) i wicemistrzostwo Polski (1996). W sezonie 1995/1996 doprowadził Legię do 1/4 finału Ligi Mistrzów, co z dzisiejszej perspektywy jest niewyobrażalnym sukcesem. W pierwszym spotkaniu Legia zremisowała z Panathinaikosem Ateny 0:0, ale w kolejnym przegrała 0:3 m.in. po dwóch gola Krzysztofa Warzychy.

Następnie Janas został selekcjonerem reprezentacji Polski U-21, którą prowadził od 1996 do 1999 r. Odszedł po odpadnięciu w drugiej rundzie eliminacji do igrzysk olimpijskich w Sydney w 2000 r.

Rok później został trenerem występującej w Ekstraklasie Amiki Wronki.

Selekcjoner reprezentacji Polski

W grudniu 2002 r. Paweł Janas został selekcjonerem reprezentacji Polski po niespodziewanej rezygnacji Zbigniewa Bońka. Nie zdołał awansować do Euro 2004 w Portugalii, ale pozostał na stanowisku na kolejne eliminacje i wprowadził Polskę na mundial w Niemczech w 2006 r.

Przed samym turniejem wielkie kontrowersje wzbudziły jego powołania, a właściwie brak powołań dla Jerzego Dudka, który był wówczas największą gwiazdą polskiego futbolu, a rok wcześniej wygrał Ligę Mistrzów z Liverpoolem, a także dla Tomasza Frankowskiego, który był najlepszym strzelcem Polski w eliminacjach. Janas zrezygnował też z Tomasza Rząsy i Tomasza Kłosa.

Na samym mundialu Polska przegrała z Ekwadorem 0:2, a następnie z Niemcami 0:1, tracąc szanse na awans do 1/8 finału turnieju. Janas do dziś utrzymuje, że po dwóch porażkach w nieoficjalnej rozmowie z prezesem PZPN Michałem Listkiewiczem zrezygnował ze stanowiska selekcjonera, choć publicznie zakomunikowano wówczas jego zwolnienie.

W ostatnim meczu fazy grupowej prowadzona przez Janasa reprezentacja Polski pokonała Kostarykę 2:1 po dwóch golach Bartosza Bosackiego. W lipcu 2006 roku na stanowisku zastąpił go Leo Beenhakker.

Działacz i trener ligowy

W czerwcu 2007 r. Janas objął stanowisko dyrektora sportowego i wiceprezesa Korony Kielce, w której pracował do maja 2008 r. Następnie podjął pracę w roli trenera GKS-u Bełchatów i Widzewa Łódź. W czerwcu 2010 r. objął funkcję wiceprezesa pionu sportowego w Polonii Warszawa. Przez pewien czas pełnił też rolę trenera tego zespołu. Jego kolejne kluby, w których kontynuował karierę trenerską, to GKS Bełchatów, Lechia Gdańsk oraz Bytovia Bytów.

W 2015 r. Janas definitywnie zakończył pracę w roli szkoleniowca.

Marek Wiśniewski