1. Tradycje Górnika Zabrze sięgają lat 40. XX w.
Erwin Wilczek, zawodnik Górnika Zabrze, z lewej.
W 1946 r. w Zabrzu założono Klub Sportowy „Zjednoczenie”, który niedługo później połączono z Klubem Sportowym „Zabrze”. Dwa lata później opiekę nad sportem górniczym przejęło zrzeszenie o nazwie "Górnik". Wówczas podjęto decyzję o stworzeniu jednego silnego klubu piłkarskiego na terenie miasta. Utworzono go 14 grudnia 1948 r. w wyniku połączenia aż czterech lokalnych: KS Zjednoczenie, KS Concordia, KS Pogoń i KS Skra.
2. Górnik to jeden z najbardziej utytułowanych klubów w Polsce
1957 r. - pierwsze Mistrzostwo Polski.
Znajduje się w absolutnej czołówce wśród klubów piłkarskich w Polsce pod względem osiągnięć. Czternaście razy sięgał po mistrzostwo Polski (1957, 1959, 1961, 1963, 1964, 1965, 1966, 1967, 1971, 1972, 1985, 1986, 1987, 1988), cztery po wicemistrzostwo kraju (1962, 1969, 1974, 1991), sześć po Puchar Polski (1965, 1968, 1969, 1970, 1971, 1972), raz po Superpuchar Polski (1988) oraz po Puchar Ligi (1978). Sukcesy osiągał także w europejskich pucharach, dochodząc aż do finału Pucharu Zdobywców Pucharów (1970), ćwierćfinału Pucharu Zdobywców Pucharów (1971) oraz ćwierćfinału Pucharu Mistrzów (1968).
3. Absolutna czołówka w tabeli wszech czasów Ekstraklasy
Górnik Zabrze zajmuje 4. miejsce w tabeli wszech czasów Ekstraklasy.
Obecnie Górnik zajmuje czwarte miejsce w tabeli wszech czasów Ekstraklasy (stan na 22 grudnia 2020, po 14. kolejce sezonu 2020/2021). Drużyna z Zabrza na najwyższym poziomie rozgrywkowym zdobyła 2344 punkty, wygrywając 781 meczów, remisując 523 spotkania i ponosząc 527 porażek. Bilans bramek jest korzystny dla zabrzan i wynosi 2740-2048. Górnik w Ekstraklasie występował w latach 1956–1978, 1979–2009, 2010–2016, a ostatnio w szeregach klubów Ekstraklasy występuje nieprzerwanie od 2017 r. Wyżej w tabeli wszech czasów znajdują się jedynie Legia Warszawa, Wisła Kraków i Ruch Chorzów.
Warto zwrócić uwagę, że Legia, Wisła, Ruch i Górnik mają w tej chwili po 14 tytułów mistrza Polski, choć w 1951 r. Ruch (występujący wówczas jako Unia) otrzymał tytuł mistrza kraju, nie będąc zwycięzcą ligi, a jedynie zdobywcą Pucharu Polski. To oznacza, że Górnik Zabrze – obok Legii Warszawa i Wisły Kraków – znajduje się wśród trzech klubów z największą liczbą końcowych triumfów w rozgrywkach Ekstraklasy.
4. Stadion Górnika Zabrze nosił imię Adolfa Hitlera
Od 2005 r. Stadion Górnika Zabrze nosi imię Ernesta Pohla.
Stadion Górnika Zabrze od 2005 r. nosi imię wieloletniego piłkarza tego klubu Ernesta Pohla, ale funkcjonuje też pod marketingową nazwą Arena Zabrze. Nowoczesny obiekt przy ulicy Roosevelta 81 w Zabrzu powstał w miejscu obiektu z 1934 r. Wówczas posiadał 7 tys. miejsc. Pod koniec lat pięćdziesiątych obiekt został rozbudowany i mieścił nawet około 35 tys. widzów. W 1984 r. po raz pierwszy swój mecz rozegrała tu reprezentacja Polski, która wygrała z Grecją 3:1 w eliminacjach mistrzostw świata. Obecnie jego trybuny mogą pomieścić 24 563 widzów, ale docelowo – po zakończeniu trwającej od 2011 r. inwestycji i przebudowaniu czwartej trybuny – obiekt będzie miał pojemność 31 871 osób.
Dodajmy, że stadion w Zabrzu został otwarty 2 września 1934 r., a Helmut Brückner, Oberpräsident Provinz Schlesien nadał mu imię Adolf Hitler Kampfbahn (Stadion im. Adolfa Hitlera) w Hindenburgu (ówczesna nazwa Zabrza). Pod taką nazwą funkcjonował przez dwanaście lat. W 1945 r. Zabrze przyłączono do Polski, a następnie usunięto z nazwy niechlubnego patrona.
5. Największe legendy klubu
Stanisław Oślizło (w białym stroju). Mecz: Górnik Zabrze - LASK Linz.
W historii Górnika Zabrze aż roi się od legend. W drużynie występowały takie postaci jak Ernest Pohl, Stanisław Oślizło, Jerzy Gorgoń, Andrzej Szarmach czy Włodzimierz Lubański, czyli osobistości, które zapisały się nie tylko w historii zabrzańskiego klubu, ale i reprezentacji Polski. Stadion od 16 lat nosi jednak imię Ernesta Pohla i to jego można uznać za największą legendę zabrzańskiego klubu. Pohl do dzisiaj jest liderem klasyfikacji Klubu 100, czyli listy piłkarzy, którzy podczas swojej kariery zdobyli 100 lub więcej bramek w rozgrywkach Ekstraklasy.
Legendarny napastnik zdobył 186 bramek z czego 43 dla CKWS Warszawa, a 143 dla Górnika Zabrze. Dokonał tego w 264 meczach, rozegranych w latach 1954-1967. Drugi w klasyfikacji jest Lucjan Brychczy, który w Ekstraklasie strzelił 182 gole, ale potrzebował do tego aż 368 występów. Pohl grał w Górniku w latach 1957–1967. Osiem razy został mistrzem Polski (1957, 1959, 1961, 1963–1967), a jeden raz sięgnął po Puchar Polski (1965). W latach 1959 i 1961 sięgnął po tytuły króla strzelców Ekstraklasy. Zmarł w 1995 r., mając niespełna 63 lata.
6. Najwięcej goli w barwach Górnika - Włodzimierz Lubański
Włodzimierz Lubański strzelił 155 goli.
Choć Pohl jest patronem stadionu Górnika Zabrze, to najwięcej goli dla klubu w Ekstraklasie strzelił Włodzimierz Lubański, który w latach 1963-1975 bramkarzy rywali pokonywał aż 155 razy. Potrzebował do tego 234 występów, co daje średnią 0,66 gola na mecz. Co więcej, Lubański aż cztery razy z rzędu sięgał po tytuł króla strzelców Ekstraklasy. Miało to miejsce w latach 1966-1969. Do dzisiaj pozostaje też najmłodszym zawodnikiem i strzelcem reprezentacji Polski. Debiutując i zdobywając bramkę w meczu towarzyskim z Norwegią w Szczecinie miał zaledwie 16 lat i 188 dni.
7. Spektakularne osiągnięcia w europejskich pucharach
Mecz: Górnik - Manchester City. Finał PZP 1970 r. (Wiedeń Praterstadion).
Historia występów Górnika Zabrze w europejskich pucharach jest niezwykle bogata, a znajdują się w niej mecze o stawkę z takimi potęgami jak Manchester United, Bayern Monachium, Real Madryt, Manchester City czy Juventus Turyn. Na szczególną uwagę zasługują jednak przede wszystkim dwa osiągnięcia, o których dzisiejsze zespoły klubowe z Polski niestety mogą tylko pomarzyć. W sezonie 1967/68 Górnik dotarł do ćwierćfinału Pucharu Mistrzów, eliminując po drodze szwedzki Djurgårdens IF i ukraińskie Dynamo Kijów. Dopiero na poziomie ćwierćfinału „Górnicy” odpadli po dwumeczu z Manchesterem United (zwycięstwo 1:0 u siebie po golu Lubańskiego i porażka 0:2 na wyjeździe).
W angielskim zespole występowały wtedy takie legendy jak Bobby Charlton czy George Best. Z kolei 29 kwietnia 1970 r. Górnik Zabrze w rozgrywanym w Wiedniu finale Pucharu Zdobywców Pucharu przegrał z Manchesterem City 1:2. Jedyną bramkę dla zabrzan zdobył wtedy Stanisław Oślizło. Po drodze do finału Górnik wyeliminował Olympiakos Pireus, Glasgow Rangers, Lewski Sofia i AS Roma. Rywalizacja z włoskim zespołem była wyrównana. W pierwszym spotkaniu na Stadio Olimpico w Rzymie padł remis 1:1. W rewanżu na Stadionie Śląskim w regulaminowym czasie gry było 1:1, a po dogrywce zrobiło się 2:2. O awansie miał rozstrzygnąć trzeci mecz w Strasburgu. Tam po dogrywce znowu padł remis. Na koniec o awansie Górnika zadecydował... rzut monetą.
8. Najdroższe ruchy transferowe
Szymon Żurkowski, sprzedany do Fiorentiny za 3,70 mln euro. Zdjęcie Agencja Forum.
Piłkarzem, na którym Górnik Zabrze zarobił najwięcej, jest pomocnik Szymon Żurkowski, który w sezonie 2018/19 został sprzedany do włoskiej Fiorentiny za 3,7 mln euro. Obecnie gra na wypożyczeniu do Empoli. Na drugim miejscu w tej klasyfikacji znajduje się napastnik Arkadiusz Milik, który w sezonie 2012/13 odszedł do Bayeru Leverkusen za 2,6 mln euro, a następnie z powodzeniem grał w Ajaksie Amsterdam i włoskim Napoli. Z kolei najwięcej pieniędzy Górnik Zabrze wyłożył na zakup pomocnika Roberta Szczota, który w sezonie 2008/09 przyszedł z Jagiellonii Białystok za 450 tys. euro. Sporo, bo 300 tys. euro, kosztował też Przemysław Pitry z Lecha Poznań, za którego Górnik Zabrze zapłacił w sezonie 2008/09.
9. Maskotka Górnika Zabrze
Jorguś maskotka zespołu.
Od 2011 r. maskotką Górnika Zabrze jest górnik Jorguś. Postać nawiązuje do górniczej tradycji klubu, ale także do czasów współczesnych, o czym świadczy koszulka, mająca wzór biało-niebiesko-czerwonej szachownicy. Podobną koszulkę w dużych rozmiarach „sektorówki” prezentują w ramach oprawy meczowej najbardziej zagorzali fani Górnika Zabrze, zasiadający w tzw. „młynie”.
10. Jerzy Brzęczek dwukrotnie był piłkarzem Górnika Zabrze
Jerzy Brzęczek, pomocnik i były selekcjoner reprezentacji Polski. Zdjęcie Agencja Forum.
W Górniku Zabrze występowało wielu znakomitych reprezentantów Polski, a także piłkarz, który po zakończeniu kariery został jej selekcjonerem. Mowa oczywiście o Jerzym Brzęczku, który w Górniku występował jako pomocnik w latach 1993-1995, a także pod koniec kariery piłkarskiej – w latach 2007-2009. Latem 2009 r. zakończył boiskową karierę. W latach 2009-2018 jako trener prowadził kilka klubów piłkarskich (Raków Częstochowa, Lechia Gdańsk, GKS Katowice i Wisła Płock), a 12 lipca 2018 r. ogłoszono go selekcjonerem reprezentacji Polski. Brzęczek wywalczył z kadrą awans do Euro 2020 i utrzymał naszą drużynę w Dywizji A Ligi Narodów. 21 stycznia 2021 r. zastąpił, go Paulo Sousa.
Marek Wiśniewski
Zdjęcia Archiwum Górnika Zabrze
Karty PKO Banku Polskiego
PKO Bank Polski emituje karty płatnicze PKO Ekspres do konta z wyeksponowanym herbem klubów Ekstraklasy. To jedyny taki produkt na rynku. Utrzymane są w barwach klubowych, które są bliskie sercu kibiców wszystkich drużyn. Stanowią także doskonały element identyfikujący każdego sympatyka z klubem przy wykonywaniu prostych codziennych czynności.
#OficjalnaKartaEkstraklasy jest dostępna dla wszystkich klientów PKO Banku Polskiego. Kartę można nabyć w placówkach PKO Banku Polskiego, aplikacji IKO, serwisie internetowym iPKO oraz na stronie internetowej www.pkobp.pl.
