Świadectwo charakterystyki energetycznej – sprawdź, czy go potrzebujesz. Za jego brak może grozić ci grzywna!

Jak się przygotować do tych zmian i kogo dokładnie obejmą nowe przepisy prawne? Kto zaś będzie zwolniony z posiadania świadectwa?

Świadectwo charakterystyki energetycznej to dokument nazywany także certyfikatem lub paszportem energetycznym. Określa on wielkość zapotrzebowania na energię niezbędną do zaspokojenia potrzeb energetycznych związanych z użytkowaniem budynku lub jego części, czyli np. energii na potrzeby ogrzewania i wentylacji oraz ciepłej wody użytkowej. Dzięki informacjom zawartym w świadectwie właściciel, najemca lub użytkownik budynku bądź lokalu mieszkalnego może określić orientacyjne roczne zapotrzebowanie na energię, a tym samym koszt utrzymania związany z jej użyciem.

Świadectwa energetyczne obowiązują już w Polsce, jednak dotyczą one budynków wybudowanych po 2009 roku. W takich przypadkach kopia świadectwa jest dołączona do zawiadomienia o ukończeniu budowy lub wniosku o pozwolenie na użytkowanie. Nowelizacja ustawy wprowadza obowiązek sporządzania świadectw energetycznych dla każdego budynku (również tych wybudowanych przed 2009 r.) indywidualnego czy wielorodzinnego, w tym lokalu mieszkalnego, a jeśli budynek taki przejdzie modernizację, konieczne będzie uzyskanie nowego świadectwa. Świadectwo charakterystyki energetycznej nie jest wymagane, kiedy wykorzystujemy istniejący budynek (lub lokal) "na własny użytek", tj. nie zamierzamy go sprzedawać lub wynajmować. Ustawa nie nakłada zatem automatycznego obowiązku sporządzenia świadectwa dla każdego lokalu.

Kto nie musi sporządzać certyfikatu energetycznego?

Z obowiązku sporządzania świadectw zwolnieni są inwestorzy/właściciele budynków:

• wolnostojących o powierzchni użytkowej poniżej 50 m²,
• wolnostojących do 70 m² zabudowy do własnych celów mieszkaniowych,
• mieszkalnych, przeznaczonych do użytkowania nie dłużej niż 4 miesiące w roku,
• podlegających ochronie na podstawie przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami,
• używanych jako miejsce kultu i do działalności religijnej, czyli takich jak kościoły, kaplice, domy pogrzebowe, krematoria,
• przemysłowych oraz gospodarczych niewyposażonych w instalacje zużywające energię, z wyłączeniem instalacji oświetlenia wbudowanego,
• gospodarstw rolnych o wskaźniku EP określającym roczne obliczeniowe zapotrzebowanie na nieodnawialną energię pierwotną nie wyższym niż 50 kWh/(m²*rok).

Kto powinien posiadać świadectwo?

Konieczne będzie przekazanie takiego świadectwa przy zbyciu budynku lub lokalu przed notariuszem, a fakt ten będzie przez niego odnotowany. Ponadto w ogłoszeniach o sprzedaż lub najem na rynku lokali mieszkalnych obowiązkowe będzie zamieszczanie danych dotyczących wskaźnika rocznego zapotrzebowania na energię końcową (EK). Informację tę można znaleźć właśnie na świadectwie.

Przy finansowaniu zakupu lokalu mieszkalnego wybudowanego przed 2009 r., bank także będzie wymagał przedłożenia świadectwa charakterystyki energetycznej dla tego lokalu.

Forma i ważność świadectwa

Świadectwo charakterystyki energetycznej ma formę dokumentu papierowego, opatrzonego numerem nadanym w centralnym rejestrze charakterystyki energetycznej budynków oraz podpisem osoby uprawnionej. Od 28 kwietnia br. świadectwo będzie można otrzymać także w formie elektronicznej (opatrzone numerem nadanym w centralnym rejestrze charakterystyki energetycznej budynków oraz kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym lub podpisem osobistym osoby uprawnionej).

Grzywna za brak świadectwa

Sprzedający lokal powinien posiadać świadectwo i przedłożyć je w momencie sprzedaży lokalu. Fakt przekazania świadectwa zostanie odnotowany w akcie notarialnym. W przypadku braku jego przekazania notariusz pouczy zobowiązanego do przekazania świadectwa, a także o karze grzywny za niewywiązanie się z tego obowiązku.

Wynajmujący mieszkanie będzie miał obowiązek przekazać najemcy świadectwo charakterystyki energetycznej, a brak tego świadectwa będzie zagrożony grzywną do 5 tys. zł (będzie ją nakładał sąd). 

Okres ważności świadectwa

Świadectwo charakterystyki energetycznej jest ważne przez 10 lat od dnia jego sporządzenia. Świadectwa przekazane przed dniem wejścia w życie ustawy (28 kwietnia 2023 r.) zachowają ważność przez okres, na jaki zostały sporządzone. Świadectwo straci ważność przed upływem tego terminu, jeżeli zostaną przeprowadzone roboty budowlano-instalacyjne, w wyniku których zmianie ulegnie charakterystyka energetyczna budynku lub części budynku (np. wymiana okien, wymiana źródła ciepła, docieplenie budynku).

Jak przechowywać świadectwo?

Dokument należy przechowywać tak, jak wszystkie inne dokumenty związane z nabyciem/najmem lokalu.

Obowiązek umieszczania świadectwa energetycznego w widocznym miejscu odnosi się wyłącznie do dwóch przypadków:

• budynków o powierzchni użytkowej powyżej 250 m² zajmowanych przez organy wymiaru sprawiedliwości, prokuraturę oraz organy administracji publicznej, i w których dokonywana jest obsługa interesantów;
• budynków o powierzchni użytkowej przekraczającej 500 m², w którym są świadczone usługi (o ile świadectwo jest już sporządzone). Doprecyzowania, kogo dotyczy ten obowiązek, należy szukać w ustawie z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. Oznacza to, że takimi budynkami będą m.in.: banki, restauracje, sklepy, przychodnie.

Kto wydaje świadectwo?

Od 2023 roku świadectwo charakterystyki energetycznej może wykonać osoba wpisana do wykazu osób uprawnionych w centralnym rejestrze charakterystyki energetycznej budynków. Wykaz takich osób znajduje się na stronie Ministerstwa Rozwoju i Technologii - rejestrcheb.mrit.gov.pl i zawiera takie dane jak:

• imię i nazwisko,
• w przypadku posiadania uprawnień budowlanych - ich numer,
• numer wpisu,
• datę wpisu.

Ustawodawca określił, kto może wykonywać świadectwo charakterystyki energetycznej. Osoba ta nie może być skazana prawomocnym wyrokiem przeciwko mieniu ani wiarygodności dokumentów.

Natomiast w wykazie świadectw charakterystyki energetycznej umieszcza się następujące informacje:

• numer świadectwa charakterystyki energetycznej budynku lub części budynku,
• adres budynku lub części budynku,
• datę wystawienia świadectwa charakterystyki energetycznej budynku lub części budynku,
• termin ważności świadectwa charakterystyki energetycznej budynku lub części budynku,
• wskaźnik rocznego zapotrzebowania na energię użytkową budynku lub części budynku,
• wskaźnik rocznego zapotrzebowania na energię końcową budynku lub części budynku,
• wskaźnik rocznego zapotrzebowania na nieodnawialną energię pierwotną budynku lub części budynku,
• udział odnawialnych źródeł energii w rocznym zapotrzebowaniu na energię końcową,
• jednostkową wielkość emisji CO₂.

Świadectwa charakterystyki energetycznej i protokoły kontroli systemu ogrzewania lub systemu klimatyzacji zawarte w wyżej wspomnianych wykazach są zapisywane automatycznie po ich wygenerowaniu w systemie teleinformatycznym, w którym jest prowadzony centralny rejestr charakterystyki energetycznej budynków, przez osobę, która je sporządziła.

Co zawiera świadectwo charakterystyki energetycznej?

Świadectwo zawiera:

• dane identyfikacyjne budynku lub jego części,
• charakterystykę energetyczną budynku lub części budynku, której dotyczy,
• zalecenia określające zakres i rodzaj robót budowlano-instalacyjnych, które poprawią charakterystykę energetyczną budynku lub jego części.

Cena świadectwa

Szacunkowy koszt uzyskania świadectwa wynosi aktualnie od ok. 400 zł do 1000 zł. Cena uzależniona jest od kubatury budynku, liczby instalacji i jego lokalizacji.

W kolejnym artykule opiszemy jak czytać świadectwo charakterystyki energetycznej, jakie dokładnie informacje się w nim znajdują, i w którym miejscu znaleźć wskaźnik rocznego zapotrzebowania na energię końcową, którą trzeba podać w ogłoszeniu np. o wynajmie mieszkania.