Bezpieczeństwo

„Halo, dzień dobry, z tej strony...czujność”

Oszukani metodą na „wnuczka”, „policjanta” czy „pracownika banku”. Zmanipulowani i niczego nieświadomi seniorzy ulegają chwili nieuwagi i tracą oszczędności życia. Czy wiesz, że możesz im pomóc i zapobiec wyłudzeniu? 2022-09-30

Rocznie przestępcy, przy wykorzystaniu różnego rodzaju oszustw, wyłudzają z kont bankowych seniorów ponad 85 mln złotych. Takie dane, powołując się na informacje z odpowiedzialnych służb, publikuje Stowarzyszenie MANKO – Głos Seniora, które edukuje w zakresie prawa i bezpieczeństwa osób starszych. Przeciwdziałają temu również pracownicy PKO Banku Polskiego, którzy doszkalają osoby starsze z zagadnień z obszaru bezpieczeństwa.

O tym, jak wspierać i ostrzegać seniorów przed przestępstwami opowiada Dorota Mociak, dyrektor Oddziału I w Stargardzie.

Pracownicy Pani oddziału odbyli niedawno spotkanie pod hasłem „Bezpieczny senior – jak nie stać się ofiarą oszustwa”. Czy uważa Pani, że takie inicjatywy są ważne i potrzebne?

Tak, oczywiście! Uważam, że takie inicjatywy są bardzo ważne nie tylko dla wizerunku naszego banku, ale przede wszystkim dla klientów. Ofiarami oszustów padają dziś przede wszystkim seniorzy, choć nie tylko oni. W ostatnich latach zauważyliśmy ogromną skalę problemu. Cały czas działamy, by skutecznie uświadamiać i ostrzegać. Współpracujemy z policją. Chętnie uczestniczymy w różnych spotkaniach i wspólnie doszkalamy się z zakresu bezpieczeństwa i cyberbezpieczeństwa. To w obecnych czasach jest naprawdę konieczne.

Jak często seniorzy padają ofiarami oszustw w Pani regionie?

Niestety bardzo często. Policja zauważa, że zgłoszeń jest coraz więcej. Seniorzy dosłownie każdego dnia opowiadają nam różne sytuacje, w których stracili poczucie bezpieczeństwa i mieli wrażenie, że ktoś chce ich okraść. Problem dotyczy w ogromnym stopniu osób starszych, ale w sidła złodziei wpadają również młodsi klienci.

Cyberprzestępcy wykorzystują słabość technologii GSM, która pozwala im podszyć się pod dowolny numer telefonu – infolinii bankowej, ale też policji czy prokuratury. Oszust realizuje połączenie ze swojego numeru, ale posiada narzędzie, w którym wpisuje numer telefonu, który wyświetli się odbiorcy. Numer infolinii banku jest ogólnie dostępny, więc nie jest to żadna tajemnica. Jeśli mamy zapisany w kontaktach telefon do banku i ten sam numer wpisze oszust, to wtedy wyświetli nam się połączenie przychodzące właśnie z banku. Ten mechanizm sprawia, że ludzie są dużo bardziej skłonni zaufać osobie po drugiej stronie. Natomiast zawsze można sprawdzić czy osoba, która telefonowała była konsultantem z banku. Wystarczy podczas takiej podejrzanej rozmowy się rozłączyć i zadzwonić na numer infolinii ze strony banku i zweryfikować czy rzeczywiście sytuacja, która została przedstawiona ma miejsce. Jeśli faktycznie telefon z banku był prawdziwy to konsultant z infolinii poinformuje, że dzwonił i w jakiej sprawie. Istnieje też możliwość weryfikacji konsultanta poprzez aplikację IKO.

Jak reagujecie, gdy widzicie, że coś jest nie tak?

Staramy się być cały czas czujni – zadajemy pytania, zwracamy uwagę czy ktoś przychodzi sam, czy ktoś na niego czeka, czy zachowuje się dziwnie, nerwowo czy ma przy sobie telefon. Mieliśmy już kilka przypadków, w których zapobiegliśmy kradzieży „na wnuczka”. Ustrzegliśmy seniorów przed utratą pieniędzy.

Oszustwa przybierają coraz to nowsze formy. Jakie są najczęstsze metody oszustw, jak działają sprawcy?

Jeśli chodzi o osoby starsze to zazwyczaj wszystko odbywa się telefonicznie – przestępcy dzwonią i każą się nie rozłączać. Przedstawiają nieprawdziwe historie ,,podszywając” się pod członków rodziny, krewnych albo mówią, że coś dzieje się z ich osobą bliską. Oni grają na emocjach, a seniorzy oddadzą wszystkie swoje pieniądze, żeby pomóc bliskim. Dosyć często spotykanym jest też oszustwo na pracownika banku. Taki człowiek zazwyczaj zna imię i nazwisko odbiorcy, nazwę banku, w którym ma konto i najczęściej wypytuje o dane do logowania, numer konta, hasło czy PIN. Takich metod jest oczywiście dużo więcej, a sprawcy za każdym razem wykorzystują łatwowierność i obniżony poziom czujności starszych osób.

Wszystkie historie przedstawione przez oszustów mają jeden cel – wzbudzić emocje, które uśpią czujność.

Wspomniała Pani, że Wasi klienci niejednokrotnie padli ofiarą oszustwa. Czy mogłaby Pani opowiedzieć jakąś historię, która szczególnie Pani zapadła w pamięć?

To był klient bankowości osobistej. Miał ponad 80 lat. Nasz doradca zauważył, że cały czas nerwowo trzyma rękę w kieszeni. To był telefon. Okazało się, że Pan był cały czas w kontakcie z oszustem, który po kolei mówił mu co ma robić. Na szczęście nasi doradcy są wyczuleni na takie zachowania więc od razu zorientowali się, że coś jest nie tak. W międzyczasie poprosiliśmy również o pomoc policję, która od razu przyjechała do naszego oddziału. Ostatecznie czujność i szybka reakcja sprawiły, że historia zakończyła się pozytywnie.

Co jeszcze mogą zrobić pracownicy PKO Banku Polskiego, żeby ograniczyć ryzyko wyłudzeń i zadbać o bezpieczeństwo klientów?

Przede wszystkim należy być czujnym podczas obsługi klienta. Warto brać udział w różnego rodzaju szkoleniach i spotkaniach, aby pogłębiać swoją wiedzę na temat bezpieczeństwa i cyberbezpieczeństwa. Można również współpracować z lokalnymi władzami czy z komendą policji i do tego serdecznie zachęcam.

Klienci naszego banku, którzy mają aktywną aplikację mobilną IKO, mogą zweryfikować, czy kontaktuje się z nimi rzeczywisty pracownik banku. W trakcie rozmowy z konsultantem otrzymają na swój telefon wiadomość (push) z danymi pracownika, który z nim się kontaktuje (imię i nazwisko, stanowisko, adres oddziału). Mogą wówczas zweryfikować tożsamość osoby dzwoniącej, prosząc pracownika banku o podanie tych danych. Jeśli zgadzają się z tymi z przysłanej informacji, zatwierdzają ją PIN-em do IKO i obie strony mogą bezpiecznie kontynuować rozmowę. To rozwiązanie pomaga zapobiegać wyłudzeniom i kradzieżom, dokonywanym przez oszustów podających się za bankowych doradców czy konsultantów (tzw. spoofing).

Jakie są Państwa plany na szkolenia i spotkania dotyczące bezpieczeństwa w najbliższym czasie?

Niedawno rozpoczął się nowy rok szkolny, więc teraz planujemy rozpocząć cykl szkoleń z dziećmi i młodzieżą. Oprócz tego, że prowadzimy SKO, to mamy jeszcze spotkania z młodzieżą na godzinach wychowawczych. Dużo rozmawiamy z uczniami na temat bezpiecznego korzystania z bankowości internetowej. Oni również są szczególnie narażeni na przestępstwa w sieci, szczególnie poprzez swoją obecność na portalach społecznościowych. Choć nie da się usunąć wszystkich zagrożeń, to można je świadomie omijać oraz efektywnie im przeciwdziałać.

Rozmawiała: Michalina Nowak