#EkoLogicznie / #ZielonaPerspektywa: Inwestycja w Zielone. Nowe wymagania dla budynków w UE – co zmienia dyrektywa EPBD 2024?

Cel: budynki neutralne klimatycznie do 2050 roku 

EPBD 2024 koncentruje się na zmniejszeniu zużycia energii i emisji gazów cieplarnianych przez budynki. Nowe przepisy mają doprowadzić do osiągnięcia neutralności klimatycznej w sektorze budowlanym w UE najpóźniej do 2050 roku. Dyrektywa obejmuje m.in. wymogi informacyjne, definicje klas energetycznych, paszporty renowacji oraz obowiązek opracowania krajowych planów modernizacji zasobów budowlanych. 
Państwa członkowskie, w tym Polska, mają czas do 29 maja 2026 r. na wprowadzenie odpowiednich przepisów krajowych. 

Bezemisyjność nowych budynków – od kiedy? 

Zgodnie z EPBD 2024, wszystkie nowe budynki w UE będą musiały być bezemisyjne od 2030 roku.  
W przypadku budynków publicznych wymóg ten zacznie obowiązywać już od 2028 roku. Co to oznacza  
w praktyce? 
Budynek bezemisyjny: 

• zużywa bardzo mało energii dzięki wysokiej efektywności energetycznej, 

• korzysta w 100% z odnawialnych źródeł energii, 

• nie generuje emisji CO₂ podczas użytkowania (np. z kotłów na paliwa kopalne). 

W czerwcu 2025 r. Komisja Europejska opublikowała wytyczne ułatwiające stosowanie nowych przepisów, w tym szczegółowe kryteria dotyczące budynków bezemisyjnych. 

Krajowy plan renowacji budynków – fundament transformacji 

Każde państwo członkowskie powinno opracować krajowy plan renowacji budynków, który określi drogę do modernizacji całego zasobu budowlanego do 2050 roku. Dokument ten musi zawierać: 

• inwentaryzację budynków, 

• cele i wskaźniki postępu, 

• opis narzędzi i polityk wspierających działania, 

• prognozy inwestycyjne, 

• minimalne wymagania energetyczne i trajektorie renowacji, 

• szacunki dotyczące oszczędności energii i korzyści środowiskowych. 

W Polsce plan ten zastąpi obecnie obowiązującą Długoterminową Strategię Renowacji Budynków. Pierwszy projekt ma zostać przedstawiony Komisji Europejskiej do końca 2025 r. Prekonsultacje polskiego projektu zakończyły się 13 stycznia 2025 r. 

Mieszkalnictwo na celowniku – konkretne cele redukcji 

Państwa UE mają obowiązek zapewnić, że średnie zużycie energii pierwotnej w budynkach mieszkalnych spadnie: 

• o co najmniej 16% do 2030 r. (w porównaniu z 2020 r.), 

• o 20–22% do 2035 r. 

Cele te mają być osiągane stopniowo, w oparciu na krajowej trajektorii renowacji i planowanych działaniach modernizacyjnych. 

Energia słoneczna – standard dla nowych budynków 

Wszystkie nowe budynki projektowane po wejściu w życie przepisów powinny wykorzystywać potencjał energii słonecznej. Od 2030 r. instalacje fotowoltaiczne mają być obowiązkowe m.in. w nowych budynkach mieszkalnych. 

Paszporty renowacji – indywidualny plan dla każdego budynku 

Nowym narzędziem wprowadzanym przez dyrektywę są tzw. paszporty renowacji. To dobrowolne dokumenty przygotowywane przez ekspertów, które zawierają etapowy plan kompleksowej modernizacji konkretnego budynku, prowadzący do znaczącej poprawy jego efektywności energetycznej. 

Klasy energetyczne – wspólny system oznaczeń 

W nowym systemie świadectw charakterystyki energetycznej budynki będą klasyfikowane w skali od A do G: 

• A – budynki bezemisyjne, 

• A+ – budynki o co najmniej 20% niższym zużyciu energii pierwotnej niż budynki bezemisyjne i będące eksporterami energii, 

• B-F – z odpowiednim rozkładem wskaźników charakterystyki energetycznej, 

• G – 15% budynków o najgorszej charakterystyce w kraju w momencie wdrożenia skali. 

Trwają prace nad krajowym rozporządzeniem wdrażającym nową metodologię wyznaczania klas energetycznych. 

Efektywność zamiast zakazów 

Dyrektywa EPBD 2024 nie wprowadza ograniczeń prawa własności, zakazów sprzedaży czy wynajmu budynków o niskiej efektywności. Celem jest stopniowa poprawa standardów energetycznych,  
a nie eliminacja starszych zasobów z rynku. Podobnie jak w przypadku urządzeń elektrycznych, świadectwo energetyczne ma służyć przede wszystkim jako źródło informacji dla nabywców i najemców. 

EPBD 2024 – impuls do modernizacji budynków w całej Europie 

Nowa dyrektywa to kontynuacja działań UE na rzecz poprawy efektywności energetycznej budynków. Systemowe podejście, jasne wymagania i wsparcie informacyjne mają pomóc krajom członkowskim  
w osiągnięciu neutralności klimatycznej. W Polsce za wdrożenie EPBD 2024 odpowiada Ministerstwo Rozwoju i Technologii, które pracuje nad kompleksowym, krajowym planem renowacji budynków. 

W centrum tych działań znajdują się m.in. nowe klasy energetyczne i świadectwa charakterystyki energetycznej – narzędzia, które mają ułatwić transformację energetyczną budownictwa i pomóc obywatelom podejmować świadome decyzje dotyczące ich nieruchomości. 

¹⁾ Communication approving the content of the Notice providing guidance on the recast EPBD / Guidance on the recast EPBD - European Commission 

²⁾ https://www.kape.gov.pl/blog/aktualnosci-kape-1/krajowy-plan-renowacji-budynkow-730  

³⁾ https://www.gov.pl/web/rozwoj-technologia/dyrektywa-w-sprawie-charakterystyki-energetycznej-budynkow-epbd