#Ekoodpowiedzialni. Metal. Niezastąpiony fundament cywilizacji

Już nie prymitywne narzędzia, ale turbiny wiatrowe, baterie i silniki elektryczne – tak na przestrzeni dziejów zmieniło się zastosowanie tego surowca. Chociaż właściwie, należałoby powiedzieć, że się rozszerzyło. Metale znajdują bowiem szeroki wachlarz zastosowań – od bardzo prostych, jak przysłowiowy drut, po zaawansowane technologicznie konstrukcje.

Pierwsze użycie metali datuje się na czasy prehistoryczne, kiedy to odkryto i zaczęto wykorzystywać miedź i złoto. Z czasem, wraz z rozwojem technologii, człowiek nauczył się wydobywać i obrabiać inne metale, takie jak brąz, żelazo i aluminium. Wynalezienie metalurgii stało się jednym z najważniejszych przełomów w historii ludzkości, otwierając drzwi do nowych możliwości i rozwoju cywilizacji. Uznaje się, że metalurgia jako nauka zaistniała w XV wieku, kiedy to ukazało się De re metallica libri XII – dzieło o tematyce przerobu rud srebra, cyny i ołowiu.

Dziś, poza metalami szlachetnymi, które nieustannie są w cenie, za ogromny zasób państw uznawane są złoża metali rzadkich (tzw. REO). Największe na świecie znajdują się w Chinach, drugie co do wielkości w Wietnamie, a w dalszej kolejności w Brazylii i Rosji, Stanach Zjednoczonych; w Europie największe złoża znajdują się w Szwecji. W Polsce z metali wydobywana jest głównie miedź, ale posiadamy też złoża wanadu i tytanu. Nasze złoża metali ziem rzadkich są położone w okolicach Szklarskiej Poręby oraz… Białegostoku, lecz ze względu na swoje niewielkie rozmiary nie mają znaczenia gospodarczego.

Zastosowanie metali

Najpowszechniejszym metalem na Ziemi jest żelazo. Właśnie z tego metalu wykonana jest wieża Eiffla. Jej konstrukcja złożona jest z 18 038 metalowych części połączonych 2,5 mln nitów, a wspiera się na 25-metrowych podstawach.

Metale są wykorzystywane nie tylko w architekturze, ale w niemal każdej dziedzinie życia – od budownictwa, przez medycynę, przemysł, transport, elektronikę, po modę. REO, czyli tlenki metali ziem rzadkich, wykorzystywane są między innymi do produkcji baterii jonowo-litowych, silników elektrycznych czy turbin wiatrowych. Właśnie dlatego są obecnie tak poszukiwane.

W sztuce stopy metali są bardzo często wykorzystywane w rzeźbie. Na przykład siostry – syrenka warszawska i kopenhaska wykonane są z pokrytego patyną brązu. Przed giełdą nowojorską stoi rozpędzony (a jakże, wykonany z metalu) byk, na którego drodze stanęła mała dziewczynka, a w Chicago możemy podziwiać wielką, błyszczącą metalową „fasolkę” (wykonana ze 168 zespawanych i wypolerowanych płyt ze stali nierdzewnej).

Z kolei my, możemy poszczyć się imponującą 5-metrową, stalową rzeźbą „Drzewo wiadomości dobrego i złego” Magdaleny Abakanowicz, która znajduje się w budynku centrali banku.  – najbardziej znana na świecie współczesna polska artystka jest bohaterką wystawy w Muzeum Narodowym we Wrocławiu - „Abakanowicz. Totalna”. Sponsorem głównym wydarzenia jest PKO Bank Polski.

Wyzwania związane z wykorzystaniem metali

Wydobycie i przetwórstwo metali ma negatywny wpływ na środowisko naturalne. Wyczerpywanie się złóż, zanieczyszczenie powietrza i wody towarzyszące wydobyciu to tylko niektóre z problemów, z jakimi musimy się zmierzyć. Właśnie ze względu na ograniczoną pojemność światowych złóż – nie tylko metali ziem rzadkich czy metali szlachetnych – tak ważny z punktu widzenia światowego bezpieczeństwa jest recykling tego surowca.

Tak jak w przypadku odzyskiwania innych surowców, metale także przechodzą przez te same etapy – segregację, rozdrobnienie na kawałki, oczyszczenie, stopienie, formowanie. Tak przygotowany surowiec może posłużyć pod postacią nowych przedmiotów. Często odzyskiwane są tzw. metale kolorowe, na przykład puszki aluminiowe, ale też złom stalowy, czy miedź. Do recyklingu nadają się też metale szlachetne.

Naukowcy i inżynierowie pracują nad nowymi technologiami wydobycia i recyklingu metali, aby zmniejszyć ich wpływ na środowisko. Opracowywane są także nowe, lżejsze i bardziej wytrzymałe metale, które znajdą zastosowanie w różnych dziedzinach takich jak na przykład nanotechnologia i druk 3D! Inny przykład innowacyjnego zastosowania metali to produkcja pamięci masowej.