Poznaj PKO Bank Polski Ekstraklasę #15: Zagłębie Lubin

1. Jak wyglądały początki Zagłębia Lubin?

Pierwsze nieoficjalne spotkania rozgrywano m.in. z drużyną wojsk radzieckich.

Zagłębie Lubin jest jednym z najstarszych klubów piłkarskich na Dolnym Śląsku. Jego początki sięgają zakończenia drugiej wojny światowej. Tuż po wyzwoleniu grupa pasjonatów założyła w Lubinie ognisko sportowe – koło OMTUR (Organizacja Młodzieży Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego), następnie tworząc w jego ramach sekcję piłki nożnej. Miało to miejsce w sierpniu 1945 r.

Kilka miesięcy później, w marcu 1946 r. na fundamencie OMTUR powstał w Lubinie Klub Sportowy „Zawisza”. Dokonali tego Emil Czyżowski, Stanisław Mastalski i Józef Bodziony – przy współudziale grupy sportowych pasjonatów.

Pierwsze nieoficjalne spotkania rozgrywano m.in. z drużyną wojsk radzieckich, które stacjonowały w Lubinie. Z kolei pierwszym oficjalnym meczem zespołu o ligowe punkty było spotkanie z Milicyjnym KS Zgorzelec, które rozegrano w maju 1946 r. Zawody oglądało w Lubinie 2 tys. kibiców, którzy mogli cieszyć się z pierwszego zwycięstwa swojego zespołu.

Warto zaznaczyć, że w tym okresie w Lubinie nie istniała infrastruktura sportowa. Drużyna piłkarska trenowała na prowizorycznym boisku przy ulicy Kościuszki.

W trakcie sezonu 1961/62 nazwa klubu została zmieniona na Klub Sportowy Górnik Lubin, a w lutym 1966 r. na Międzyzakładowy Klub Sportowy Zagłębie Lubin. Przydomek drużyny to „Miedziowi” – od miedzi, która od lat jest wydobywana w Lubinie.

2. Miejsce w czołowej dziesiątce tabeli wszech czasów

Zagłębie w Ekstraklasie występowało w latach 1985-1988, 1989-2003.

W tabeli wszech czasów Ekstraklasy Zagłębie Lubin zajmuje miejsce dziesiąte spośród 86 drużyn, które rywalizowały na najwyższym szczeblu rozgrywkowym. Obecny sezon jest dla lubinian 32. w Ekstraklasie. Rozegrali w niej 1010 meczów, w których zdobyli 1300 punktów. „Miedziowi” wygrali 372 razy, zremisowali 289 razy i doznali 348 porażek. Ich bilans bramek wynosi 1277 zdobytych do 1200 straconych (dane aktualne od 22 grudnia 2020 r. do wznowienia rozgrywek pod koniec stycznia 2021 r.).

Zagłębie w Ekstraklasie występowało w latach 1985-1988, 1989-2003 (najdłuższy nieprzerwany okres występów na tym szczeblu), 2004-2008, 2009-2014, a obecnie gra od 2015 r.

3. Dwukrotny mistrz Polski w piłce nożnej

Mistrzostwo Polski seoznu 2006-2007

Zagłębie Lubin dwukrotnie zdobywało mistrzostwo Polski, co stanowi największe sukcesy klubu w historii. Miało to miejsce w sezonach 1990/91, a także 2006/07. Drużyna z Lubina jeden raz była też wicemistrzem Polski (sezon 1989/90), a dwa razy kończyła rozgrywki na trzecim miejscu (2005/06 oraz 2015/16).

Gdy klub sięgał po pierwsze mistrzostwo w 1991 r., za głównych rywali miało Górnik Zabrze, Wisłę Kraków i GKS Katowice. Czołowymi zawodnikami „Miedziowych” byli Janusz Kudyba, Dariusz Marciniak, Zbigniew Szewczyk, Adam Zejer, Stefan Machaj i Andrzej Wójcik. Rolę bramkarza pełnił Jarosław Bako. Kwestia tytułu rozstrzygnęła się dopiero w 29. kolejce po zwycięstwie Zagłębia z Zawiszą Bydgoszcz 2:1. Rolę trenera do 12. kolejki pełnił Stanisław Świerk, a następnie Marian Putyra.

Drugi tytuł mistrzowski Zagłębia został wywalczony w jeszcze bardziej emocjonujących okolicznościach. W maju 2007 r. na wyjazdowy mecz 30. kolejki Ekstraklasy z Legią Warszawa „Miedziowi” jechali jako liderzy tabeli, mając jeden punkt przewagi nad zajmującym drugie miejsce GKS-em Bełchatów.

Zwycięstwo zapewniało im tytuł mistrzowski niezależnie od wyników innych spotkań. Zadanie łatwe wydawało się tylko w teorii, bo nigdy wcześniej Zagłębie nie wygrało na wyjeździe z Legią. Tym razem „Wojskowi” też objęli prowadzenie po golu Piotra Włodarczyka. Zagłębie nie dało jednak za wygraną. Tuż przed przerwą wyrównał Manuel Arboleda, a gola na wagę zwycięstwa i tytułu mistrzowskiego strzelił w 74. minucie Michał Stasiak.

Czołowymi postaciami tej drużyny byli też Łukasz Piszczek, Maciej Iwański, Wojciech Łobodziński i Michał Chałbiński. Do tytułu mistrzowskiego drużynę doprowadził trener Czesław Michniewicz (obecny szkoleniowiec Legii Warszawa), który w rundzie jesiennej zastąpił Edwarda Klejndinsta.

W tym samym roku Zagłębie wywalczyło Superpuchar Polski (po zwycięstwie 1:0 z GKS-em Bełchatów), a w sezonach 2004/2005, 2005/2006 i 2013/2014 dochodziło do finału Pucharu Polski, jednak tam doznało porażek (kolejno – w dwumeczu z Dyskobolią Grodzisk Wielkopolski, dwumeczu z Wisłą Płock i jednym spotkaniu finałowym z Zawiszą Bydgoszcz).

4. Starty w europejskich pucharach i mecze z AC Milan

„Miedziowi” trzykrotnie startowali w kwalifikacjach Pucharu UEFA. Fot. PAP

Zagłębie Lubin ma za sobą dwa starty w eliminacjach Ligi Mistrzów (wcześniej nazywanej Pucharem Europy) w 1991 r. oraz w 2007 r., jednak niewiele w tych rozgrywkach zawojowało. Za pierwszym razem lubinianie odpadli po dwumeczu z Broendby Kopenhaga (2:1 u siebie i 0:3 na wyjeździe – 2:4 w dwumeczu), a za drugim ze Steauą Bukareszt (0:1 u siebie i 1:2 na wyjeździe – 1:3 w dwumeczu).

„Miedziowi” trzykrotnie startowali też w kwalifikacjach Pucharu UEFA – w 1990, 1995 i 2006 r., a raz – w 2016 r. – w eliminacjach Ligi Europy. Przy ostatniej próbie wyeliminowali nawet dwie drużyny – bułgarską Sławię Sofia i serbski Partizan Belgrad, jednak odpadli w trzeciej rundzie eliminacji po dwumeczu z duńskim Sonderjysk FodBold.

Niezwykle prestiżowe i medialne były mecze ze słynnym włoskim klubem AC Milan we wrześniu 1995 r., odbywające się w ramach pierwszej rundy eliminacyjnej Pucharu UEFA.

W pierwszym meczu na San Siro w Mediolanie Milan rozbił Zagłębie 4:0. Gole zdobywali Dejan Savicević, Stefan Machaj (samobój), George Weah i Zvonimir Boban. W tej sytuacji przed meczem rewanżowym nie było presji związanej z walką o awans, a kibice w Lubinie mieli okazję podziwiać wielkie gwiazdy światowego futbolu.

Na oczach blisko 14 tys. kibiców Milan wygrał z „Miedziowymi” 4:1 po golach Stefano Eranio, Marco Simone i dwóch trafieniach Zvonimira Bobana. Najmilej ten dzień może wspominać Jarosław Krzyżanowski, który mając zaledwie 20 lat strzelił honorowego gola dla Zagłębia w meczu z wielkim Milanem.

5. Stadion Zagłębia Lubin

Stadion Zagłebia Lubin

Drużyna Zagłębia rozgrywa swoje mecze na stadionie przy ulicy Marii Skłodowskiej-Curie 98 w Lubinie, którego pojemność wynosi 16 086 miejsc. Obiekt został wybudowany w latach 2007-2010 i zastąpił poprzedni, otwarty w 1985 r.

Spełnia wymogi dla trzygwiazdkowych stadionów UEFA, co pozwala na rozgrywanie większości spotkań, choć ze względu na zbyt małą pojemność trybun nie wchodzą w grę mecze Ligi Mistrzów (od czwartej rundy eliminacyjnej), Ligi Europy (od fazy grupowej), Mistrzostw Świata i Mistrzostw Europy.

Pierwsze spotkanie na nowym stadionie odbyło się w marcu 2009 r., a rywalem Zagłębia był Górnik Łęczna. „Miedziowi” wygrali wówczas 3:0. W latach 2009-2012 obiekt funkcjonował pod marketingową nazwą Dialog Arena. Następnie przyjął nazwę Stadionu Zagłębia.

6. Dwaj królowie strzelców z Zagłębia

Ilijan Micanski zdobył koronę najlepszego strzelca.

Dwa razy w historii zdarzyło się, że piłkarze Zagłębia Lubin zdobywali tytuł króla strzelców Ekstraklasy. W 1989 r. dokonał tego napastnik Eugeniusz Ptak, który zdobył 16 bramek. Co ciekawe, to on był autorem pierwszego gola w Ekstraklasie dla „Miedziowych”. Miało to miejsce cztery lata wcześniej – w lipcu 1985 r. Lubinianie rywalizowali wtedy z GKS-em Katowice, wygrywając 1:0.

Po zdobyciu tytułu króla strzelców w 1989 r. Ptak zakończył pięcioletnią przygodę z Zagłębiem i wyjechał na Cypr do klubu Apollon Limassol, później grał m.in. w niemieckim FC Rastatt 04 i Miedzi Legnica.

Drugim piłkarzem Zagłębia, który sięgnął po koronę dla najlepszego strzelca Ekstraklasy, był bułgarski napastnik Ilijan Micanski. W sezonie 2008/09 strzelił aż 26 goli. Bułgar spędził jeszcze jeden sezon w Zagłębiu, po czym odszedł do niemieckiego 1.FC Kaiserslautern. W niemieckich klubach grał do 2015 r. Potem zaliczył epizody w Korei Południowej i Bułgarii, a w rundzie wiosennej sezonu 2016/17 powrót do Polski i krótką przygodę z Koroną Kielce. W ostatnich sezonach grał w bułgarskim Sławija Sofia.

7. Największa legenda i najlepszy piłkarz 70-lecia klubu

Romuald Kujawa, najlepszy zawodnik w historii klubu.

Wiosną 2017 r. w Regionalnym Centrum Sportowym w Lubinie zorganizowano uroczystą galę z okazji 70-lecia Zagłębia Lubin. Podczas uroczystości ogłoszono wyniki głosowania na najlepszego zawodnika w historii klubu. Został nim Romuald Kujawa – wieloletni kapitan drużyny, który z „Miedziowymi” wywalczył mistrzostwo i wicemistrzostwo Polski.

Kujawa to wychowanek Zagłębia Lubin, który już w 1984 r. został włączony do składu seniorów. Choć miał wtedy dopiero 22 lata, od razu otrzymał opaskę kapitana. Konieczność odbycia służby wojskowej zmusiła go jednak do przenosin do Wrocławia i gry w wojskowym klubie Śląska.

Następnie Kujawa wrócił do Lubina, gdzie grał przez sześć sezonów w latach 1985-1991. Później występował w klubach francuskich – La Berrichonne de Châteauroux oraz AS Angoulême Charente. W kolejnym etapie kariery grał m.in. w Śląsku Wrocław, Pogoni Szczecin i Miedzi Legnica. Choć był obrońcą, to zdobył 31 bramek na poziomie Ekstraklasy. Na najwyższym szczeblu rozgrywkowym wystąpił 2015 razy.

Co ciekawe, w reprezentacji Polski zagrał tylko jeden raz w marcu 1991 r., zaliczając 90 minut w meczu towarzyskim z Finlandią w Warszawie. Polska zremisowała w tym spotkaniu 1:1.

8. Najdroższe transfery Zagłębia

Bartosz Białek - zawodnik wart 5 mln euro.

Najdroższym piłkarzem sprzedanym przez Zagłębie Lubin jest Bartosz Białek, który w sierpniu 2020 r., mając zaledwie 18 lat, podpisał czteroletni kontrakt z niemieckim klubem VfL Wolfsburg. „Wilki” zapłaciły za niego 5 mln euro.

Kolejne miejsca w tej klasyfikacji zajmują obrońca Jarosław Jach, który w sezonie 2017/18 odszedł do angielskiego klubu Crystal Palaca za 2,75 mln euro (do końca tego sezonu na wypożyczeniu do Rakowa Częstochowa), a także pomocnik Filip Jagiełło, który w sezonie 2018/19 przeniósł się do włoskiej Genoi za 2 mln euro (do końca tego sezonu na wypożyczeniu do Brescii Calcio).

Jeżeli chodzi o transfery do klubu, to najwięcej, bo 500 tys. euro, Zagłębie zapłaciło w sezonie 2016/17 za pomocnika KSC Lokeren Filipa Starzyńskiego. Okazał się dobrym wzmocnieniem, a w zespole „Miedziowych” gra do dzisiaj.

9. Rekordowe mecze w Ekstraklasie

Najwyższe zwycięstwa Zagłębia Lubin na poziomie Ekstraklasy to rozgrywane na własnym stadionie mecze z września 1992 r. ze Śląskiem Wrocław i z października 2004 r. z GKS-em Katowice. Oba spotkania „Miedziowi” wygrali aż 7:0.

Z kolei najwyższych porażek doznali w spotkaniach z Wisłą Kraków (1:7 na swoim obiekcie we wrześniu 2004 r. oraz 0:6 na wyjeździe w maju 2005 r.).

10. Krecik i Krecikowa maskotkami Zagłębia

Maskotki klubu. Dzieci je kochają.

Maskotką Zagłębia Lubin jest postać z czeskiego cyklu filmów animowanych dla dzieci, czyli Krecik, który stanowi odwołanie do górniczych tradycji Lubina jako stolicy polskiego Zagłębia Miedziowego. Krecik ma fryzurę w klubowych barwach, wielkie okulary i koszulkę z numerem „12”, symbolizującą dwunastego zawodnika, czyli kibiców. Dołączyła do niego Krecikowa. Maskotki umilają czas kibicom podczas meczów i biorą udział w rozmaitych akcjach, popularyzujących klub.

Marek Wiśniewski