Poznaj PKO Bank Polski Ekstraklasę #6: Pogoń Szczecin

1. Początki Pogoni Szczecin

Pełna nazwa Pogoni to „Morski Klub Sportowy Pogoń Szczecin”. Początki klubu sięgają 1948 r., gdy został założony „Klub Sportowy Sztorm”, posiadający sekcje piłki nożnej oraz boksu. Po roku w Szczecinie zapadła decyzja o połączeniu czterech klubów związkowych (KS Sztorm, KS Cukrownik, KS Drukarz i Pocztowy KS) w jeden. Nowy klub KS Związkowiec przystąpił do rozgrywek A-klasy.

Herb Pogoni, początki klubu sięgają 1948 r. Archiwum Pogoń Szczecin.

Po roku rozwiązano go, a jego miejsce zajął Klub Sportowy Kolejarz Szczecin, który powstał przy Zarządzie Portu Szczecin. Stąd wziął się przydomek obecnej Pogoni – „Portowcy”. W 1955 r. zmieniono nazwę na Klub Sportowy Pogoń, co stanowiło nawiązanie do tradycji Pogoni Lwów. Trzy lata później Pogoń wywalczyła historyczny awans do pierwszej ligi.

2. Tabela wszech czasów i największe sukcesy

Mecz ligowy Legii Warszawa z Pogonią Szczecin. Warszawa 1975 r. Agencja Forum.

Pogoń Szczecin zajmuje wysokie, siódme miejsce, w tabeli wszech czasów Ekstraklasy. Na najwyższym poziomie rozgrywkowym „Portowcy” rozegrali 48 sezonów i zdobyli 1500 punktów z bilansem bramek 1653 zdobyte i 1925 straconych (stan na początek sezonu 2020/21).

Największe sukcesy klub osiągnął w 1987 r. oraz 2001 r., gdy zdobywał wicemistrzostwo Polski. W 1987 r. Pogoń zakończyła sezon z 5 punktami straty do mistrza kraju – Górnika Zabrze. Z kolei w 2001 r. jedynym lepszym klubem okazała się Wisła Kraków, która zdobyła mistrzostwo kraju, mając 9 punktów przewagi nad Pogonią.

„Portowcy” trzykrotnie dochodzili też do finału Pucharu Polski, jednak nigdy nie udało się im odnieść triumfu w tych rozgrywkach. W 1981 r. przegrali z Legią 0:1 (po dogrywce), w 1982 r. ponieśli porażkę 0:1 z Lechem Poznań, a w 2010 r. takim samym wynikiem przegrali z Jagiellonią Białystok. Samo dojście do finału Pucharu Polski należy uznać jednak za spore osiągnięcie.

3. Stadion Miejski im. Floriana Krygiera

Pogoń rozgrywa mecze na Stadionie Miejskim im. Floriana Krygiera przy ulicy Karłowicza 28 w Szczecinie. Archiwum Pogoń Szczecin.

Pogoń rozgrywa mecze na Stadionie Miejskim im. Floriana Krygiera przy ulicy Karłowicza 28 w Szczecinie. Patronem obiektu od 2004 r. jest były trener i działacz piłkarski, a zarazem jeden z twórców szczecińskiego klubu.

Początki obiektu sięgają 1914 r., kiedy rosyjscy jeńcy wojenni dostali za zadanie przekształcić nieczynną żwirownię w plac do gry w piłkę nożną. Stadion z pełnowymiarową płytą główną oddano do użytku w 1925 r. Dookoła powstała 400-metrowa bieżnia, a trybuny mogły pomieścić 15 tys. widzów.

Pod koniec drugiej wojny światowej na terenie stadionu znajdował się punkt obrony przeciwlotniczej. Po zniszczeniach wojennych w 1949 r. rozpoczęto jego odbudowę. W 1959 r. rozegrano tu pierwszy w historii stadionu mecz Ekstraklasy, w którym Pogoń Szczecin przegrała w Gwardią Warszawa 0:1.

W 1963 r. swój pierwszy mecz rozegrała tu reprezentacja Polski, która odniosła zwycięstwo 9:0 z Norwegią. Była to rekordowo wysoka wygrana Biało-Czerwonych, a wynik został pobity dopiero w 2009 r., kiedy Polacy pokonali w Kielcach San Marino 10:0.

W 1989 r. obiekt został przejęty od będącego w kłopotach finansowych klubu przez Miasto Szczecin, które stało się jego właścicielem. W 1995 r. stał się pierwszym w Polsce, którego trybuny w całości były wyposażone w krzesełka. Dziesięć lat później zainstalowano podgrzewaną murawę głównej płyty boiska.

Obecnie trwa przebudowa obiektu. W listopadzie 2020 r. rozebrano ostatni fragment starych trybun i masztów oświetleniowych. Budowa ma się zakończyć w kwietniu 2022 r., a docelowa pojemność stadionu ma wynieść 20,5 tys. miejsc.

4. Dwa zastrzeżone numery legend

Edi Andradina i Olgierd Moskalewicz. Archiwum Pogoń Szczecin.

Pogoń Szczecin zastrzegła numery swoich dwóch legendarnych zawodników – numer „78”, z którym grał napastnik Olgierd Moskalewicz, a także numer „5”, z którym występował brazylijski pomocnik Edi Andradina.

Olgierd Moskalewicz w Pogoni Szczecin grał aż trzykrotnie – w latach 1991-1998, 2003-2004 oraz 2009-2010. W sumie strzelił dla „Portowców” 92 gole i do dziś znajduje się w TOP-5 najskuteczniejszych strzelców szczecińskiego klubu w historii.

Andradina trafił do Polski w 2005 r. z brazylijskiego klubu AA Portuguesa. W Pogoni Szczecin grał przez dwa sezony, po czym przeniósł się do Korony Kielce, w której spędził cztery lata. W 2011 r. wrócił do Szczecina, gdzie występował do 2013 r. W 186 spotkaniach zdobył 45 bramek, zostając w 2013 r. najskuteczniejszym obcokrajowcem w historii Ekstraklasy. „Do 50 goli w polskiej lidze zabrakło mi pięciu goli, ale jak dołożycie numer z mojej koszulki, to wszystko będzie się zgadzać” żartował tuż po zakończeniu przygody z Pogonią. Od tamtego czasu w klasyfikacji najlepszych zagranicznych strzelców naszej ligi zdążyło go wyprzedzić sześciu zawodników.

5. Najwięcej występów oraz goli 

Olgierd Moskalewicz zdobył 92 gole w trakcie trzech pobytów w klubie w okresie 1991-2010. Archiwum Pogoń Szczecin.

Najwięcej występów w barwach Pogoni Szczecin ma pomocnik Mariusz Kuras (486 meczów w latach 1983-1995 oraz 1996-1999). Na drugim miejscu jest pomocnik Leszek Wolski (462 spotkania w latach 1971-1987), a na trzecim obrońca Andrzej Miązek (449 występów w latach 1983-1997).

Najwięcej goli dla Pogoni Szczecin strzelił Marian Kielec, który występował w klubie w latach 1959-1971 oraz w 1979 r., gdy rozegrał... jeden mecz. W sumie zdobył 120 bramek. Taką samą liczbę goli strzelił Robert Dymkowski, który grał w klubie w latach 1990-2002. Na trzecim miejscu w klasyfikacji najlepszych strzelców Pogoni jest Leszek Wolski zdobywając dla niej w latach 1971-1987 aż 115 bramek.

Czwarta pozycja należy do wspomnianego wyżej Olgierda Moskalewicza (92 gole w trakcie trzech pobytów w klubie w okresie 1991-2010).

6. Trzej królowie strzelców z Pogoni Szczecin

Mecz Korony Kielce z Pogodnią Szczecin. Na zdjęciu Marcin Robak. Agencja Forum.

Piłkarze Pogoni Szczecin trzykrotnie sięgali po koronę króla strzelców Ekstraklasy. W 1963 r. wywalczył ją Marian Kielec, który zdobył 18 bramek. W 1987 r. sięgnął po nią Marek Leśniak, który strzelił 24 gole. Ostatni tytuł króla strzelców w barwach Pogoni padł łupem Marcina Robaka, który w 2014 r. zanotował 22 trafienia.

7. Największy zysk z transferów

Adam Buksa został sprzedany do amerykańskiego klubu New England Revolution za 4,2 mln euro. Archiwum Pogoń Szczecin.

Trzy transfery, na których Pogoń Szczecin zarobiła najwięcej w historii, miały miejsce w ciągu ostatnich dwóch lat. Największą wartość miał transfer napastnika Adama Buksy do amerykańskiego klubu New England Revolution za 4,2 mln euro, który nastąpił w grudniu 2019 r.

Na drugim miejscu znajduje się transfer obrońcy Sebastiana Walukiewicza do włoskiego Cagliari Calcio za 4 mln euro w styczniu 2019 r. Trzecie miejsce zajmuje pomocnik Jakub Piotrowski, który w maju 2018 r. podpisał umowę z KRC Genk za 2 mln euro. Dla Belgów nie okazał się jednak zbyt dobrą inwestycją. Latem 2020 r. został sprzedany za 500 tys. euro do Fortuny Duesseldorf.

8. Najdroższe transfery do Pogoni

Paweł Cibicki podczas meczu PKO Bank Polski Ekstraklasa Pogoń Szczecin-Lechia Gdańsk. Archiwum Pogoń Szczecin.

Zawodnikiem, za którego Pogoń Szczecin zapłaciła największą kwotę odstępnego jest szwedzki piłkarz polskiego pochodzenia Paweł Cibicki, sprowadzony w styczniu 2020 r. z Leeds United za 450 tys. euro. Jego rodzice są Polakami, ale on sam posiada obywatelstwo szwedzkie i polskie. W przeszłości był powoływany do reprezentacji Polski U-19 oraz U-20. W sierpniu 2016 r. zdecydował się jednak na grę dla reprezentacji Szwecji i rozpoczął występy w drużynie „Trzech Koron” do lat 21.

Podobną kwotę – 400 tys. euro – Pogoń zapłaciła za obrońcę Jacka Chańko, który dołączył do klubu wiosną 2001 r. Wcześniej przez półtora sezonu był zawodnikiem niemieckiego Werderu Brema. W Pogoni nie zagrzał jednak miejsca zbyt długo, bo już po rundzie wiosennej 2000/01 odszedł do Widzewa Łódź.

Warto jednak zaznaczyć, że szczecinianie mieli wtedy bardzo mocną kadrę i zdobyli wicemistrzostwo Polski. Jackowi Chańko trudno było wywalczyć miejsce w podstawowym składzie. W Pogoni rozegrał tylko pięć meczów, z czego zaledwie trzy wychodząc na boisko w podstawowym składzie.

9. Reprezentanci Polski z Pogoni Szczecin

Marek Leśniak na stadionie w Warszawie podczas meczu Polska-Węgry. Agencja Forum.

Na przestrzeni lat w reprezentacji Polski występowało 21 piłkarzy, reprezentujących w tym momencie barwy Pogoni Szczecin. W sumie – jako piłkarze Pogoni – z orłem na piersi zagrali 120 razy, zdobywając 8 bramek.

Najwięcej występów zaliczył Marek Ostrowski (33 mecze w kadrze jako zawodnik „Portowców” w latach 1983-1987). Tu należy zaznaczyć, że Ostrowski grał w kadrze także w latach 1981-1982 – jako zawodnik Zawiszy Bydgoszcz.

Z kolei najwięcej bramek jako piłkarz Pogoni zdobył w reprezentacji Marek Leśniak – pięć goli w latach 1986-1987. Pięć kolejnych bramek Leśniak strzelił dla reprezentacji w 1993 r. jako piłkarz niemieckiego SG Wattenscheid

10. Maskotka klubu – „Gryfus”

Gryfus, maskotka klubu. Archiwum Pogoń Szczecin.

Maskotką Pogoni Szczecin jest „Gryfus”. Nawiązuje on do herbu Szczecina, w którym znajduje się ukoronowana głowa gryfa o czerwonych piórach. Gryf stanowi symbol książąt z dynastii Gryfitów i najczęściej jest przedstawiany z ciałem lwa oraz z głową i skrzydłami orła.

„Gryfus” był pierwszą profesjonalną maskotką klubów Ekstraklasy. Do dziś jest obecny na meczach na Stadionie Miejskim im. Floriana Krygiera w Szczecinie, ale też podczas innych imprez sportowych, związanych z Pogonią Szczecin, a także na festynach dla dzieci.