Zajęcia egzekucyjne. Kiedy do nich dochodzi? Jak wygląda procedura?

53,4 mld zł – tyle pieniędzy trafiło do polskich przedsiębiorstw w ramach Tarczy Finansowej PFR w ciągu pierwszych miesięcy funkcjonowania programu chroniącego firmy przed skutkami kryzysu wywołanego epidemią koronawirusa. Pieniądze, których dystrybucją zajmuje się Polski Fundusz Rozwoju (PFR), przekazano do ponad 290 tys. przedsiębiorstw, w których łącznie pracuje 2,75 mln osób. Jak podaje PFR, 15,9 mld zł trafiło do mikroprzedsiębiorców, a 37,5 mld zł do małych i średnich firm (stan na 25.06.2020 r.)

To nie koniec. W ramach Tarczy Finansowej PFR łącznie do rozdysponowania jest 74,2 mld zł na pomoc dla przedsiębiorców. Rząd zapewnia, że ta suma – jeśli będzie taka potrzeba – może zostać zwiększona. Warunek uzyskania wsparcia jest właściwie tylko jeden: gwarancja zachowania miejsc pracy. Przedsiębiorstwa występujące o osłonięcie ich tarczą zobowiązują się do tego, że nie będą zwalniać pracowników (obejmują ich jedynie obniżką pensji o 20 proc.). W zamian otrzymują pomoc finansową w postaci tanich, częściowo bezzwrotnych kredytów.

Słowo „pomoc” jest tutaj kluczowe. Zgodnie z założeniami twórców Tarczy Finansowej PFR fundusze rozdysponowane w jej ramach mają być przeznaczone na płace dla pracowników i pokrycie kosztów bieżącej działalności. Nie można ich wykorzystywać w innych celach.

To informacja ważna także dla instytucji państwowych, choćby komorników – pieniądze uzyskane z tarczy nie podlegają zajęciom egzekucyjnym. Regulują to wyraźnie przepisy ustawy o systemie instytucji rozwoju z marca 2020 r., na mocy której wprowadzono tarczę antykryzysową. Mówią one, że środki pochodzące z udzielonego przedsiębiorcom wsparcia nie podlegają egzekucji sądowej ani administracyjnej.

Nie znaczy to, że na czas pandemii zajęcia egzekucyjne zostały zablokowane – ograniczono je jedynie w miejscach, w których została uruchomiona tarcza antykryzysowa. W innych sytuacjach komornicy mogą postępować zgodnie z obowiązującymi procedurami.

Zajęcie egzekucyjne – kiedy jest możliwe?

W jakiej sytuacji może dojść do zajęcia egzekucyjnego? Dokonuje się go na wniosek organu mającego takie uprawnienia, na przykład sądu, urzędu skarbowego, ZUS-u, urzędu miasta. Powodem złożenia wniosku jest zaległe zadłużenie. Nawet tak trywialne z pozoru kwestie jak nieopłacony na czas mandat czy opóźnienie w uregulowaniu należnego podatku mogą stać się podstawą do rozpoczęcia procedury egzekucyjnej.

Powiadomienie o egzekucji komorniczej

Powiadomienie o tym, że rozpoczyna się egzekucja, jest zwykle wysyłane listem poleconym – brak takiego powiadomienia może stać się podstawą do odwołania się od decyzji o uruchomieniu procedury. Prowadzi się ją tak długo, aż zostanie odzyskana cała zaległa suma. Są też obostrzenia dotyczące zajmowania majątku. Komornik czy inny organ egzekucyjny musi wziąć poprawkę na tzw. kwotę wolną od zajęcia, która jest równa pensji minimalnej (w 2020 r. wynosi ona 2600 zł). Dokonywać egzekucji można dopiero od dochodów powyżej tej sumy.

Reguła ta dotyczy jednak tylko osób pracujących na etacie. W przypadku zatrudnionych w inny sposób (np. umowa o dzieło czy umowa zlecenie) kwota wolna nie występuje. Jedyny wyjątek to sytuacja, gdy dłużnik udowodni, że to jedyne jego źródło dochodu, czyli że należy traktować taką umowę jako umowę o pracę.

Czy bank informuje o zajęciu konta przez komornika?

Z organami egzekucyjnymi współpracują banki, które na ich wniosek mają obowiązek blokować konta dłużników. Bank nie musi informować swojego klienta o tym fakcie. Wystarczy, że wpłynie wniosek złożony przez instytucję do tego uprawnioną o egzekucję określonej kwoty. Fakt, że doszło do zablokowania konta, można sprawdzić w ramach wizyty w siedzibie banku lub logując się do serwisu internetowego. Konto zostaje odblokowane w chwili, gdy zostanie z niego wyegzekwowana cała należna suma.

Klient PKO Banku Polskiego może przez internet dowiedzieć się, czy jego konto zostało obciążone zajęciem egzekucyjnym. Dotyczy to zarówno kont prywatnych, jak i firmowych. Aby to ustalić, wystarczy zalogować się do serwisu internetowego Banku. Następnie trzeba przejść do sekcji „Oferta”. Tam należy wybrać zakładkę „Dyspozycje/zaświadczenia”, a następnie wybrać opcję „Nowa dyspozycja”. W dalszej kolejności należy zaznaczyć kategorię – „Dotycząca produktów depozytowych”, a potem podkategorię „Zapytanie o zajęcie egzekucyjne”. Wybór zatwierdzić jednorazowym kodem autoryzacyjnym.

Tomasz Wolanowski