Reszty nie trzeba, czyli transakcje bezgotówkowe

Płatności bezgotówkowe to przede wszystkim szybka dostępność środków i wygoda. Uważamy takie operacje za bezpieczne, a niektórzy z nas utożsamiają je z lepszym zarządzaniem budżetem.

Bezgotówkowa Polska

Wzrasta popularność terminali płatniczych. Pojawiają się one już nie tylko w małych wiejskich sklepach, ale również na bazarowych stoiskach. Dzięki temu klienci nie muszą nosić gotówki na zakupy, a właściciele martwić się wydawaniem reszty czy rozmienianiem pieniędzy. Obecnie ponad ćwierć miliona przedsiębiorców w Polsce przyjmuje już płatności bezgotówkowe, korzystając z terminali sfinansowanych przez Program Polska Bezgotówkowa. Za ich pośrednictwem zrealizowano ok. 407 mln transakcji za łączną kwotę 21,6 mld zł.

Prawdziwe szaleństwo panuje również wśród fanów BLIK-a. Według szacunków Polskiego Standardu Płatności, jego udział we wszystkich płatnościach e-commerce na polskim rynku przekracza 60 proc. W całym 2020 r. odnotował on 424 mln transakcji, czyli prawie dwa razy więcej niż rok wcześniej. Łącznie od czasu uruchomienia systemu w lutym sześć lat temu użytkownicy zrealizowali 777 mln operacji.

Drugim najchętniej wykorzystywanym kanałem wśród użytkowników są przelewy na numer telefonu BLIK. W tej kategorii wzrost rok do roku to aż 167 proc. Łączna liczba transakcji wyniosła 15,5 mln. Możliwość natychmiastowego przekazywania pieniędzy z konta na konto, bez konieczności wpisywania numeru rachunku bankowego daje swoim klientom już 10 banków, w tym PKO Bank Polski.

Bezgotówkowe formy płatności

Wydatki opłacane kartami klientów PKO Banku Polskiego w 2020 r. wzrosły w porównaniu z poprzednim rokiem o 17 proc. – mówi Urszula Kryńska, Departament Analiz Ekonomicznych PKO Banku Polskiego. – Jednak patrząc na tę dynamikę, trzeba pamiętać, że w tym okresie silnie wzrosła popularność transakcji bezgotówkowych. Odchodzenie od gotówki w codziennych zakupach obserwujemy od dawna, jednak w 2020 r. ten ruch został przyspieszony przez pandemię i obawy związane z używaniem gotówki. Dynamika wydatków kartowych jest w konsekwencji wyraźnie wyższa niż dynamika wydatków ogółem, ze względu na coraz mniejszy udział gotówki. Jednak nawet w ujęciu nieskorygowanym wyraźnie spadły wydatki konsumentów na odzież i obuwie (o 17,5 proc.), edukację (-11,9 proc.), hotele i restauracje (-4,9 proc.) oraz transport (-3,3 proc.).

W ciągu roku wydatki były mocno zmienne i oczywiście osiągały najniższy poziom w czasie lockdownów.

– Spadkowi wydatków na hotele i restauracje towarzyszył wzrost przeciętnej wartości transakcji (z 33 zł do 36 zł). Ich udział by najniższy w kwietniu (1,6 proc.), najwyższy w sierpniu (7,5 proc.). Spadek wydatków na transport miał bardziej stały charakter – mobilność jest wciąż niższa niż przed rokiem. W grudniu udział transportu w kartowych wydatkach klientów PKO Banku Polskiego wyniósł 11 proc. wobec 13 proc. w grudniu 2019 – dodaje Urszula Kryńska

Gotówka czy karta? Raczej aplikacja!

Oczywiście nie oznacza to, że porzuciliśmy gotówkę. Nadal lubimy mieć ją w portfelu. Ale bez niej czujemy się komfortowo, podobnie jak bez odwiedzania oddziału bankowego. Może o tym świadczyć fakt, że liczba logowań do aplikacji mobilnej IKO przekroczyła 1,15 mld w 2020 r., co oznacza wzrost o 47 proc. r/r, a liczba aktywnych aplikacji IKO przekroczyła już wyraźnie 5 mln.

Według raportu Finalta McKinsey, aktywni użytkownicy aplikacji IKO logują się średnio o 1/3 więcej razy niż użytkownicy innych banków w Polsce i Europie. Jest to 29 logowań w miesiącu wobec średniej 20 dla banków polskich i europejskich. Łatwiejsze procesy cyfrowe i duża oferta dodatkowych produktów sprawia, że klienci chętnie z nich korzystają.

7 najczęściej używanych i najciekawszych funkcji IKO:

• płatności mobilne w internecie,
• przelewy,
• asystent głosowy,
• zakup biletu komunikacji publicznej,
• BLIK,
• BLIK na telefon,
• sprawdzanie stanu konta.

Szwecja bez gotówki

Szwecja jest liderem w promocji płatności bezgotówkowej. Gotówka w obiegu stanowi tylko ok. 1 proc. PKB, podczas, gdy w Stanach Zjednoczonych jest to 8 proc., zaś w strefie euro ponad 10 proc. Ponad 90 proc. wszystkich zakupów w Szwecji odbywa się bez jej użycia. W samym Sztokholmie nie ma możliwości zakupu w ten sposób biletów komunikacji miejskiej. Nawet uliczni sprzedawcy kwiatów posiadają terminale płatnicze, aby ułatwić dokonywanie transakcji.

Co ciekawe, szwedzki rząd rozpoczął prace nad wprowadzeniem pierwszej na świecie narodowej waluty cyfrowej. Jak na razie są to wstępne badania, które potrwają do końca listopada 2022 r. Elektroniczna korona będzie prawdopodobnie oparta na technologii blockchain, która stanowi podstawę istnienia takich walut cyfrowych jak Bitcoin.

Według NBP udział płatności gotówkowych w Polsce od 2005 r. spadł z 98 do 57 proc., a na koniec IV kwartału 2020 r. na polskim rynku było aż 42,9 mln kart płatniczych.

Bezgotówkowa forma rozliczeń

Jak podaje serwis Money.pl, Ministerstwo Finansów szuka sposobu, aby zwiększyć udział płatności bezgotówkowych w obrocie. W systemie zachęt ma znaleźć się m.in. szybszy zwrot VAT (w ciągu 15 dni). Mogliby liczyć na to tzw. „podatnicy bezgotówkowi”, którzy 70 proc. całego obrotu realizują za pośrednictwem kart i przelewów.

Tomasz Waligóra