Poznaj PKO Bank Polski Ekstraklasę #1: Wisła Kraków

1. Początki Wisły Kraków sięgają 1906 r.

Wisła Kraków 1906-1936 r.

Doktor Tadeusz Konczyński zorganizował turniej piłkarski, w którym wystąpiły dwa zespoły – drużyna „Niebieskich” pod wodzą kapitana i bramkarza Józefa Szkolnikowskiego oraz ekipa „Czerwonych”, którą stworzył Władysław Jenker. Rok później nastąpiło połączenie drużyn, co dało początek klubowi Wisła Kraków.

Nazwę wymyślił Józef Szkolnikowski. Zadecydowano, że drużyna będzie występować w czerwonych koszulkach, na których pojawią się dwie niebieskie gwiazdy. Szybko jednak ograniczono liczbę gwiazd do jednej, a jej kolor zmieniono na biały. Nazwa „Biała Gwiazda” do dziś jest słynnym przydomkiem Wisły Kraków. 

2. Tragiczna historia z czasów II wojny światowej

Antoni Łyko, 1937, NAF.

W czasie drugiej wojny światowej piłkarze „Białej Gwiazdy” brali udział w okupacyjnych mistrzostwach Krakowa. Dla niektórych wojna okazała się jednak tragiczna.

Wiosną 1941 r. lewoskrzydłowy Wisły Kraków Antoni Łyko został aresztowany przez gestapo i osadzony w krakowskim więzieniu na Montelupich, a następnie przeniesiony do niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz. Mimo dramatycznej sytuacji i widma nieuchronnej śmierci, brał udział w meczach piłkarskich. Niestety, 3 lipca 1941 r. Łyko został rozstrzelany wraz z grupą około 80 więźniów. Miał 34 lata. 

W barwach Wisły Kraków w latach 1930-1939 rozegrał 109 meczów ligowych, zdobywając 30 goli. Zasłynął przede wszystkim bramką w prestiżowym meczu z londyńską Chelsea w 1936 r., rozegranym z okazji trzydziestolecia „Białej Gwiazdy”. Po golu Antoniego Łyko Wisła wygrała 1:0.

3. Stadion z niemal 70-letnią tradycją 

Stadion Wisły Kraków.

Historia stadionu, na którym Wisła Kraków rozgrywa swoje mecze, sięga 1953 r. Był to już trzeci obiekt, który stał się domem „Białej Gwiazdy”. Wprawdzie dzisiejszy stadion zupełnie nie przypomina tego sprzed blisko 70 lat, to lokalizacja obiektu na terenach za krakowskim Pakiem Jordana przetrwała.

Obiekt posiadał bieżnię lekkoatletyczną i charakterystyczne potężne bramy brandenburskie za bramkami. Co ciekawe, dopiero w 1999 r. wyburzono łukowate wały ziemne za bramkami. W 2002 r. zainstalowano maszty oświetleniowe, co umożliwiało rozgrywanie meczów po zmroku. Rok później pojawił się pierwszy w Polsce system ogrzewania murawy.

W 2004 r. rozpoczęła się gruntowna przebudowa stadionu, który został oddany do użytku sześć lat później. Pojemność obecnego obiektu wynosi 33 tys. miejsc.

4. Patron stadionu – Henryk Reyman 

Henryk Reyman, 1926.

W styczniu 2008 r. uchwałą Rady Miasta Krakowa stadionowi nadano imię byłego napastnika Wisły Kraków – Henryka Reymana, który przez kibiców uznawany jest za największą legendę klubu. Już w 1972 r. jego imieniem nazwano też jedną z ulic, przylegających do stadionu „Białej Gwiazdy”.

Reyman od 1910 r. był juniorem drużyny, a następnie w latach 1914-1933 rozegrał w klubie całą karierę seniorską. Dla Wisły strzelił 128 goli w 149 meczach.

W listopadzie 1918 r. został przyjęty do Wojska Polskiego z byłej armii austro-węgierskiej. W czasie wojny obronnej z 1939 r. pełnił funkcję dowódcy I batalionu 37. pułku piechoty z Kutna. Został ranny w bitwie nad Bzurą. 

Od 1940 roku ciążył na nim wyrok sądu hitlerowskiego, skazujący na karę śmierci. Reyman skutecznie się ukrywał, dzięki czemu przetrwał trudny czas wojny. Zmarł w 1963 roku, mając 66 lat.

5. Drugie miejsce Wisły Kraków w tabeli wszechczasów Ekstraklasy 

Tabela wszech czasów Ekstraklasy obejmuje podsumowanie sezonów 1927-2019/20. Wisła Kraków zajmuje w niej drugie miejsce, mając 2863 punkty zdobyte w 2168 meczach. Krakowska drużyna odniosła 969 zwycięstw, zaliczyła 540 remisów i doznała 658 porażek. Bilans bramek wynosi 3509:2589.

Większą liczbę punktów i zwycięstw ma tylko jeden klub – Legia Warszawa. 

6. Trzynaście tytułów mistrza Polski 

Grupa zawodników Wisły Kraków na boisku, 1928 r.

Wisła Kraków zdobyła trzynaście tytułów mistrza Polski, z czego aż siedem w XXI wieku. „Biała Gwiazda” sięgała po laury w sezonach 1927, 1928, 1949, 1950, 1977/78, 1998/99, 2000/01, 2002/03, 2003/04, 2004/05, 2007/08, 2008/09, 2010/11. 

Większą liczbę tytułów mistrza Polski mają tylko trzy kluby: Legia Warszawa, Ruch Chorzów i Górnik Zabrze sięgały po niego czternaście razy. 

W tym miejscu warto jednak zaznaczyć, że w 1951 r. Wisła Kraków zajęła pierwsze miejsce w lidze, jednak przed sezonem PZPN podjął decyzję, że tytuł mistrza Polski wyjątkowo przyznany będzie zdobywcy Pucharu Polski. Tym został Ruch Chorzów. Wisła otrzymała jedynie tytuł Mistrza Ligi. 

7. Trzech wiślaków wśród najlepszych strzelców w historii Ekstraklasy

Tomasz Frankowski, Forum.

Wśród 10 najlepszych strzelców w historii Ekstraklasy znajduje się aż trzech byłych wiślaków. Czwarte miejsce ma Tomasz Frankowski, który w latach 1992-2013 w polskiej lidze strzelił 167 goli, z czego aż 115 w barwach Wisły. Na siódmej pozycji plasuje się Kazimierz Kmiecik. W latach 1968-1982 zdobył dla Wisły 153 bramki. W trakcie kariery seniorskiej nie grał w żadnym innym klubie w Polsce, dzięki czemu stał się najlepszym strzelcem w historii Wisły Kraków. O ile w lidze strzelił 153 gole, o tyle w sumie, licząc wszystkie rozgrywki, zaliczył 181 trafień.  

Pozycję numer osiem w klasyfikacji najlepszych strzelców w historii Ekstraklasy ma Paweł Brożek, który w latach 2001-2020 na listę strzelców w polskiej lidze wpisywał się 149 razy, z czego 144 razy dla klubu spod Wawelu.  

8. Rekordzista w liczbie meczów – Arkadiusz Głowacki 

Arkadiusz Głowacki, Forum.

Rekordzistą Wisły Kraków pod względem liczby meczów jest obrońca Arkadiusz Głowacki, który trafił do klubu w sezonie 1999/00 z Lecha Poznań i występował pod Wawelem w latach 2000-2010 oraz 2012-2018 – z krótką przerwą na pobyt w tureckim Trabzonsporze. W sumie w Wiśle rozegrał 461 meczów, z czego 360 w rozgrywkach ligowych.

9. Piłkarscy weterani Wisły Kraków 

Marcin Wasilewski, Forum.

Wspomniany wyżej Arkadiusz Głowacki w historii klubu zapisał się też jako najstarszy strzelec gola. Zdobywając bramkę w meczu z Lechią Gdańsk w grudniu 2016 r. miał 37 lat i 265 dni. Od czerwca 2019 r. słynny „Głowa” pełni w klubie funkcję dyrektora działu skautingu.

Piłkarskim weteranem Wisły Kraków okazał się także inny obrońca – Marcin Wasilewski. Dzięki występowi w meczu PKO Bank Polski Ekstraklasy 14 lipca 2020 r. (mecz wyjazdowy z Zagłębiem Lubin) zapisał się w historii „Białej Gwiazdy” jako najstarszy zawodnik na boisku. Miał dokładnie 40 lat i 35 dni. Latem odszedł z Wisły, a w listopadzie 2020 r. ogłosił zakończenie kariery. 

10. Reprezentanci Polski z Wisły Kraków 

Jakub Błaszczykowski, reprezentant Polski z Wisły Kraków.

Wśród piłkarzy, występujących w barwach Wisły Kraków, nie brakuje reprezentantów Polski. Najwięcej meczów w drużynie narodowej rozegrał pomocnik Jakub Błaszczykowski. W koszulce z białym orłem na piersi wystąpił aż 108 razy, zdobywając 21 bramek. 

W 1924 r. na igrzyskach olimpijskich w Paryżu w kadrze reprezentacji Polski znalazło się aż czterech piłkarzy Wisły z Henrykiem Reymanem na czele. Podczas mundialu w RFN w 1974 r. w legendarnej drużynie Kazimierza Górskiego było aż pięciu wiślaków: Adam Musiał, Antoni Szymanowski, Zdzisław Kapka, Kazimierz Kmiecik i Marek Kusto. Polska odniosła historyczny sukces, zajmując trzecie miejsce na świecie.

W 2006 r. w Niemczach ówczesny selekcjoner Paweł Janas do kadry powołał czterech zawodników „Białej Gwiazdy”. Byli nimi Dariusz Dudka, Marcin Baszczyński, Radosław Sobolewski i Paweł Brożek. 

Warto też wspomnieć, że trenerzy, którzy kilkakrotnie prowadzili Wisłę Kraków jak np. Franciszek Smuda czy Adam Nawałka, zostawali później selekcjonerami reprezentacji Polski. Działało to również w drugą stronę. W 2005 r. trenerem Wisły został były selekcjoner Jerzy Engel, który w dwumeczu z Panathinaikosem był bardzo bliski wprowadzenia „Białej Gwiazdy” do fazy grupowej Ligi Mistrzów.

Marek Wiśniewski