Poznaj PKO Bank Polski Ekstraklasę #16: Jagiellonia Białystok

1. Jak powstała Jagiellonia Białystok?

Logo Jagiellonii Białystok

Korzenie Jagiellonii Białystok sięgają 30 maja 1920 r., kiedy żołnierze batalionu zapasowego 42. pułku piechoty im. Generała Jana Henryka Dąbrowskiego stworzyli Klub Sportowy Batalionu Zapasowego 42. Pułku Piechoty. Klub funkcjonował w takiej formie przez 12 lat biorąc udział głównie w meczach towarzyskich i miejskich turniejach.

W 1932 r. – zgodnie z pomysłem ówczesnego dowódcy 42. Pułku Piechoty, podpułkownika Kazimierza Bogaczewicza – połączono go z Klubem Sportowym Związku Młodzieży Wiejskiej i przekształcono w cywilno-wojskowy Białostocki Klub Sportowy Jagiellonia.

Nazwa Jagiellonia nawiązywała do historii miasta i regionu, których losy przeplatały się z dziejami dynastii Jagiellonów i Wielkiego Księstwa Litewskiego, a także losów Rzeczypospolitej sprzed rozbiorów. Pod tą nazwą drużyna przystąpiła do rozgrywek białostockiej A-klasy. Druga wojna światowa przerwała działalność klubu, jednak tuż po zakończeniu konfliktu zbrojnego została ona wznowiona. W 1946 r. klub musiał zostać rozwiązany (20 czerwca 1946 r. Wszystko przez wojskowe korzenie Jagiellonii, nawiązujące do 42. Pułku Piechoty, który zyskał sławę w wojnie z bolszewikami w 1920 r.

W kolejnych latach w Białymstoku funkcjonowały takie kluby jak Motor Białystok (1946), Klub Sportowy Wici Białystok (1948), Związkowiec Białystok (1949) i Budowlani Białystok (od 1951 r.).

2. W jaki sposób reaktywowano Jagiellonię Białystok?

W 1957 r. Białostocki Klub Sportowy Jagiellonia został oficjalnie reaktywowany. Dokonano tego poprzez fuzję Budowlanych Białystok i Sparty Białystok. Przywrócono mu jego dawne tradycje, przedwojenny herb, a także żółto-czerwone i biało-czarne barwy.

Kolory żółty i czerwony akcentują związki klubu z miastem. Biel i czerń to kolory strojów Jagiellonii z okresu międzywojennego, a także powojennego (lata 50. i 60.). W ostatnim dwudziestoleciu widać powrót do tradycji – strojami podstawowymi Jagiellonii są te w kolorze żółto–czerwonym.

3. Dwa wicemistrzostwa kraju i jeden Puchar Polski

Jagiellonia wywalczyła wicemistrzostwo Polski m.in. w sezonie 2016-2017.

Jagiellonia Białystok dwa razy w historii wywalczyła wicemistrzostwo Polski. Miało to miejsce w sezonach 2016/17 (dwa punkty straty do mistrza kraju Legii Warszawa) oraz 2017/18 (trzy punkty straty do mistrza – ponownie Legii).

To nie koniec sukcesów Jagiellonii w Ekstraklasie. W sezonie 2014/15 białostocki klub zajął trzecie miejsce na koniec rozgrywek – tuż za ówczesnym mistrzem Polski Lechem Poznań (dwa punkty straty) i wicemistrzem kraju Legią Warszawa (jeden punkt straty).

W sezonie 2009/10 Jagiellonia zdobyła Puchar Polski. W finale w Bydgoszczy pokonała Pogoń Szczecin 1:0. W tym samym sezonie białostocka drużyna wygrała mecz o Superpuchar Polski, pokonując w Płocku Lecha Poznań 1:0.

W meczach finałowych Pucharu Polski „Jaga” zagrała także w 1989 i 2019 r., jednak wówczas poniosła w nich porażki – 2:5 z Legią Warszawa oraz 0:1 z Lechią Gdańsk.

4. Jagiellonia w tabeli wszech czasów

Do tej pory Jagiellonia rozegrała w Ekstraklasie 577 meczów.

W tabeli wszech czasów Ekstraklasy Jagiellonia zajmuje 18. miejsce spośród 86 drużyn, które kiedykolwiek rywalizowały na najwyższym szczeblu rozgrywkowym. Obecny sezon PKO Bank Polski Ekstraklasy jest osiemnastym, który „Duma Podlasia” rozgrywa na najwyższym szczeblu rozgrywkowym. Białostocki klub grał na nim w latach 1987-1990, 1992-1993, a obecnie nieprzerwanie występuje w Ekstraklasie od 2007 r.

Do tej pory Jagiellonia rozegrała w Ekstraklasie 577 meczów, w których zdobyła 724 punkty. Wygrała 206 spotkań, zremisowała 148 i poniosła 223 porażki. Bilans bramek wynosi 689 zdobytych i 799 straconych. Podane liczby były aktualne od 22 grudnia 2020 r. aż do wznowienia rozgrywek pod koniec stycznia 2021 r.

5. Pięć startów w europejskich pucharach

W eliminacjach do Ligi Europy Jagiellonia nie miała szczęścia.

Jagiellonia pięciokrotnie startowała w eliminacjach Ligi Europy, ale nigdy nie zdołała dostać się choćby do czwartej rundy, nie wspominając o fazie grupowej. W 2010 r. odpadła po dwóch spotkaniach z pierwszym rywalem – greckim Arisem Saloniki (3:4 w dwumeczu). Rok później równie szybko wyeliminował ją kazachski klub Irtysz Pawłodar (1:2 w dwumeczu).

Nieco lepiej wyglądały trzy kolejne próby, w których Jagiellonia pokonała pierwszego rywala i odpadała dopiero na kolejnym etapie eliminacji:

• w 2015 r. „Jaga” zmiażdżyła w dwumeczu 9:0 litewski klub Kruoja Pokroje, ale odpadła po dwumeczu z cypryjską Omonią Nikozja (0:1 w dwumeczu);
• w 2017 r. białostoczanie rozbili w dwumeczu 5:0 gruziński klub Dinamo Batumi, ale nie dali rady w starciach z azerskim FK Gabala (1:3 w dwumeczu);
• w 2019 r. Jagiellonia wyeliminowała portugalski klub Rio Ave FC (5:4 w dwumeczu), ale nie miała szans w rywalizacji z belgijskim KAA Gent (1:4 w dwumeczu).

6. Stadion Jagiellonii

Stadion Jagiellonii w Białystoku

Dysponuje nowoczesnym obiektem (Stadion Miejski przy ulicy Słonecznej 1 w Białymstoku), którego budowa trwała w latach 2008-2014, a pojemność wynosi 22 386 miejsc. Powstał w miejscu poprzedniego, który został oddany do użytku w 1971 r., a jego pojemność początkowo wynosiła 15 tys. osób, choć później została zwiększona do ok. 30 tys. miejsc.

W kolejnych latach stadion był unowocześniany (podgrzewana płyta, nowe miejsca, zadaszenie trybuny VIP), jednak budowa stadionu z prawdziwego zdarzenia, o której wspominaliśmy, rozpoczęła się dopiero w 2008 r. i trwała do 2014 r.

7. Dwaj królowie strzelców, jedna legenda

Tomasz Frankowski w barwach Jagiellonii.

Jest dwóch piłkarzy, którzy zdobyli tytuł króla strzelców Ekstraklasy w barwach Jagiellonii Białystok. Pierwszym z nich był Jacek Bayer, który w sezonie 1986/87 wygrał klasyfikację strzelców z 23 bramkami na koncie. W „Dumie Podlasia” grał w latach 1982-1989 oraz 1993-1994.

Drugim był Tomasz Frankowski, któremu do zdobycia korony króla strzelców w barwach „Jagi” w sezonie 2010/11 wystarczyło zaledwie 14 trafień. To właśnie Frankowski w 2010 r. został wybrany Piłkarzem 90-lecia Jagiellonii Białystok. Swoją karierę seniorską zaczynał w „Dumie Podlasia” w latach 1990-1993.

To w barwach Jagiellonii Frankowski debiutował w rozgrywkach Ekstraklasy w 1992 r. (spotkanie z Ruchem Chorzów). Po wielu latach sukcesów (głównie w Wiśle Kraków) oraz występach w klubach z Francji, Japonii, Hiszpanii, Anglii oraz Stanach Zjednoczonych, na koniec kariery zdecydował się wrócić do „Jagi”, której jest wychowankiem. Występował w niej w latach 2009-2013, zdobywając m.in. wspomniany tytuł króla strzelców.

Frankowski jest jednym z najbardziej skutecznych strzelców w historii Ekstraklasy. W rankingu najlepszych snajperów zajmuje czwarte miejsce – za Ernestem Polem, Lucjanem Brychczym i Gerardem Cieślikiem. „Franek” ma na koncie 167 goli w Ekstraklasie, z czego 115 strzelił dla Wisły Kraków, a 52 dla Jagiellonii Białystok.

Warto dodać, że trenerem 90-lecia Jagiellonii wybrany został Michał Probierz, a Momentem 90-lecia zdobycie Pucharu Polski w 2010 r.

8. Najdroższe transfery

Patryk Klimala - odszedł z Jagielloni za 4 mln euro.

Transferem, na którym Jagiellonia zarobiła największe pieniądze, jest odejście napastnika Patryka Klimali do Celticu Glasgow za 4 mln euro w sezonie 2019/20. Drugie miejsce w tej klasyfikacji zajmuje bramkarz Bartłomiej Drągowski, który w sezonie 2016/17 został sprzedany za 2,5 mln euro do Fiorentiny. Na trzeciej pozycji jest napastnik Karol Świderski, który w sezonie 2018/19 odszedł do PAOK Saloniki za 2 mln euro.

Jeżeli chodzi o najdroższe zakupy białostockiego klubu, to jest trzech zawodników, za których zapłacono 600 tys. euro. Byli to serbski napastnik Ognjen Mudrinski oraz rumuński obrońca Bogdan Tiru, którzy przyszli do klubu w sezonie 2019/20 (pierwszy z klubu FK Cukaricki, a drugi z FC Viitorul), a także słoweński obrońca Nemanja Mitrović, który w sezonie 2017/18 przyszedł z klubu NK Olimpija Ljubljana.

9. Reprezentanci Polski w barwach Jagiellonii

Kamil Grosicki występował w reprezentacji Polskiej.

Dziesięciu piłkarzy miało okazję występować w reprezentacji Polski, będąc piłkarzami Jagiellonii Białystok. Najwięcej, bo aż sześć takich występów, zaliczył obrońca Michał Pazdan w latach 2013-2015.

Na drugim miejscu są ex aequo pomocnik Kamil Grosicki (cztery mecze w kadrze jako piłkarz „Jagi” w latach 2009-2010) oraz pomocnik Tomasz Kupisz (cztery występy w latach 2010-2013). Trzy występy z orłem na piersi w latach 2010-2011 – jako bramkarz Jagiellonii – zanotował Grzegorz Sandomierski.

Po jednym meczu w reprezentacji, w okresie gry w Jagiellonii, zaliczyli Jacek Bayer, Jakub Słowik, Dawid Plizga, Jacek Góralski, Przemysław Frankowski i Taras Romanczuk.

Warto dodać, że w latach 2004-2006 trenerem Jagiellonii był Adam Nawałka – późniejszy selekcjoner reprezentacji Polski w latach 2013-2018.

10. „Pszczółka” maskotką Jagiellonii

Maskotka Jagielloni Białystok

Maskotka Jagiellonii Białystok to „Pszczółka”, która podczas meczów skacze, klaszcze i zachęca kibiców do gorącego dopingu. Po raz pierwszy na stadionie zaprezentowała się w sezonie 2007/08 podczas meczu z Widzewem Łódź, wygranym przez „Jagę” 2:1. Owad jest wystrojony w żółto-czerwone barwy klubowe i wielki herb klubu z literą „J”. Maskotka bierze także udział w licznych akcjach charytatywnych i społecznych.

Marek Wiśniewski