SIRA – czyli Standard Interfejsu Rejestrów Akcjonariuszy

Dzięki rozwiązaniu SIRA, zbudowanym na wzór Open Bankingu, możliwe będzie zagregowanie ich w jednym narzędziu. Standard Interfejsu Rejestrów Akcjonariuszy powstał dzięki współpracy ING Banku Śląskiego, PKO Banku Polskiego, Santander Bank Polska oraz szerokiego grona partnerów.

Od 1 marca 2021 r. w wyniku nowelizacji Kodeksu Spółek Handlowych z 30 sierpnia 2019 r. zmianie ulegnie forma akcji około 16 tysięcy niepublicznych spółek akcyjnych i komandytowo-akcyjnych. Zostaną one zdematerializowane i przekształcone w zapisy elektroniczne. Aby zoptymalizować proces zarządzania tymi aktywami, powstał Standard Interfejsu Rejestrów Akcjonariuszy SIRA. Jest on zbudowany na wzór Open Bankingu, dzięki czemu możliwe będzie zarządzanie akcjami różnych spółek w ramach jednej aplikacji. Porozumienie w sprawie nowego standardu zostało zainicjowane w zespole Blockchain Lab zorganizowanym przez Koalicję na Rzecz Polskich Innowacji. W prace zaangażowane były podmioty reprezentujące rynek kapitałowy: ING Bank Śląski, PKO Bank Polski, Santander Bank Polska, partnerzy technologiczni: 7bulls, Anchor software oraz kancelaria prawna DZP. 

Technologia otwarta dla wszystkich

SIRA, czyli Standard Interfejsu Rejestrów Akcjonariuszy służy ujednoliceniu technicznych warunków funkcjonowania systemów, pozwalających akcjonariuszom zdalnie dysponować akcjami w rejestrach elektronicznych.

Aby korzystać z nowego rozwiązania, akcjonariusze podczas składania dokumentów akcji powinni zarejestrować unikalny identyfikator, tzw. kod potwierdzenia zdalnego. Kod ten może zostać wygenerowany bezpośrednio przez emitenta akcji podczas procesu dematerializacji. W przyszłości rejestracja kodu będzie dostępna również dla akcjonariuszy, którzy złożyli już u emitentów wszystkie posiadane akcje.  

Open banking to rozwiązanie, które spodobało się wielu Polakom. Dzięki SIRA będziemy mogli je przenieść do świata inwestycji. Chcemy, aby nasi klienci mieli dostęp do aplikacji, które nie tylko są nowoczesne, ale przede wszystkim ułatwiają życie. Dlatego w Santander Biuro Maklerskie już rozpoczęliśmy prace nad możliwością zastosowania standardu w praktyce. Nasze plany sięgają jednak znacznie dalej – chcemy, aby w przyszłości w naszej aplikacji do zarządzania rejestrem klienci mogli zarządzać także akcjami z rejestrów prowadzonych przez inne podmioty – komentuje Wojciech Sieńczyk, dyrektor Santander Biuro Maklerskie.

– Jak pokazują liczne przykłady, umiejętne wykorzystanie technologii blockchain to gra zespołowa. Wszystkie trzy banki, które zainicjowały SIRA na co dzień bezpośrednio ze sobą konkurują, a ich dotychczasowe wdrożenia związane z tą technologią dotyczą przede rozwiązań o modelach zamkniętych. Proponowany przez nas standard to wartość dodana zarówno dla akcjonariuszy korzystających z elektronicznych rejestrów, jak i poważny krok w kierunku dalszych wdrożeń o charakterze otwartego R&D w obszarze technologii blockchain dla rynku kapitałowego – komentuje Grzegorz Zawada, Dyrektor Pionu Inwestycji i Bankowości Prywatnej w PKO Banku Polskim.

– Zastąpienie nienotowanych akcji materialnych zapisem w elektronicznym rejestrze jest rewolucyjną zmianą w infrastrukturze rynku kapitałowego. W ING stawiamy na rozwój digitalowych rozwiązań, które wspierają klientów w wygodnym zarządzaniu aktywami. SIRA to inicjatywa nakierowana na zapewnienie wystandaryzowanego, łatwego i bezpiecznego dostępu do ważnego segmentu rynku kapitałowego obejmującego przede wszystkim średnie i małe przedsiębiorstwa. W ramach tego rozwiązania akcjonariusze otrzymają kompleksowy dostęp do wszystkich posiadanych akcji nienotowanych na giełdzie i możliwość zdalnego zarządzania swoimi aktywami w ramach jednego narzędzia, docelowo również akcjami obsługiwanymi przez innych uczestników rynku. Wierzymy, że klienci docenią szeroką użyteczność tego rozwiązania, które będzie rozwijać się w kierunku obsługi prostych spółek akcyjnych, a także tokenizacji akcji – komentuje Janusz Łaski, ING Bank Śląski SA.

Podmioty wdrażające SIRA, które przygotowały założenia Standardu, na co dzień konkurują. Korzystają jednak także z okazji do współdziałania, m.in. w ramach platformy komunikacji, którą jest nasza - działająca wcześniej przy Ministerstwie Cyfryzacji, a obecnie w KPRM - grupa robocza ds. rejestrów rozproszonych i blockchain. To modelowy sposób współpracy interesariuszy rynku z państwem, który wykorzystujemy, by zapewnić warunki dla rozwoju zastosowań technologii przełomowych, do których należy blockchain – mówi Piotr Rutkowski, prowadzący grupę.

Standaryzacja z wizją rozwoju

Narzędzie uwierzytelnienia oraz funkcje przygotowane w pierwszej wersji SIRA dają szerokie możliwości dalszego rozwoju, zarówno w zakresie podstawowych czynności związanych z rejestrami akcjonariuszy (np. zdalne wydanie świadectwa rejestrowego), jak i wykorzystania technologii blockchain, z którą zastosowane narzędzia są kompatybilne (m.in. tokenizacja akcji i zdecentralizowany obrót wtórny). SIRA znajdzie również zastosowanie w zakresie elektronicznych rejestrów prostych spółek akcyjnych, które do polskiego porządku prawnego wejdą 1 lipca 2021 r. 

Powstanie standardu to również impuls do dalszego rozwoju nowego segmentu rynku. Z jednej strony podmioty prowadzące rejestry akcjonariuszy mogą budować własne systemy, tak aby udostępniać klientom możliwość zarządzania aktywami z innych rejestrów. Pracują już nad tym Santander Biuro Maklerskie, a także Biuro Maklerskie PKO Banku Polskiego oraz ING Bank Śląski SA w roli banku powierniczego. Z drugiej zaś to okazja do stworzenia przez niezależnych dostawców zupełnie nowych aplikacji. Takie rozwiązanie przygotowała już firma Anchor Software, w postaci aplikacji mobilnej Mój Rejestr Akcjonariuszy.

Dokument SIRA został opublikowany w miejscu zachowującym neutralność wobec interesariuszy rynku, czyli na stronie grupy roboczej ds. rejestrów rozproszonych i blockchain działającej przy KPRM. Dostępny jest on w całości na stronie: https://www.gov.pl/web/cyfryzacja/sira 

Szymon Pinderak
Komunikacja rozwoju Grupy Kapitałowej PKO
oraz wyników finansowych