Encyklopedia Finansów
Bancassurance
Bancassurance polega na sprzedaży przez banki wraz z własnymi produktami, takimi jak kredyty, również polis ubezpieczeniowych. Gdy zaciągamy kredyt, zwłaszcza długoterminowy, jak np. na mieszkanie, bank może wymagać od nas różnych ubezpieczeń, żeby zmniejszyć ryzyko takiego kredytu. Może to być ubezpieczenie samej nieruchomości, ubezpieczenie na życie polegające na tym, że w przypadku naszej śmierci pozostałą cześć kredytu spłaci bankowi ubezpieczyciel, czy np. ubezpieczenie od utraty pracy. Z tego punktu widzenia bancassurance powinno być korzystne zarówno dla sprzedawców, którzy w ten sposób zmniejszają koszty sprzedaży, zbierania danych, a także dla klientów - bo w jednym miejscu otrzymują kompleksową usługę, oszczędzając przy tym pieniądze i czas. Nie zawsze jednak tak było, ale banki starają się odbudować wiarygodność usług bancassurance.
rozwińBank
Słowo bank wywodzi się z języka włoskiego i pochodzi od słowa banco, co znaczy ławka. W średniowieczu włoscy kupcy podróżujący statkami na Wschód po pieprz i jedwabie powierzali bankierom złote monety i kosztowności w obawie przez napaścią piratów. Bankierzy na wystawianych na ulicach ławkach przeliczali powierzony im majątek, sprawdzali czy złoto jest prawdziwe – i księgowali. A potem na żądanie kupca – wypłacali równowartość. Najstarszym działającym do dziś bankiem jest Banca Monte dei Paschi di Siena, założony w 1472 roku, niestety mający duże kłopoty po ostatnim kryzysie. Dziś banku nie może założyć każdy. Działalność polegającą na przyjmowaniu depozytów reguluje bardzo ściśle Prawo bankowe. Na działalność bankową trzeba mieć licencję, a do jej uzyskania spełnić bardzo wiele warunków. Ponieważ banki to instytucje zaufania publicznego, działają pod bardzo ścisłym nadzorem, który sprawdza, czy mają odpowiednie kapitały, spełniają normy bezpieczeństwa i dobrze zarządzają ryzykiem udzielając kredytów. Banki od innych instytucji finansowych odróżnia także to, że w całej Unii Europejskiej, jak też w wielu innych krajach, depozyty do 100 tys. euro są objęte gwarancjami publicznymi, a więc właściciele na pewno odzyskają pieniądze nawet gdyby bank upadł. Za nadzór nad bankami w Polsce odpowiada Komisja Nadzoru Bankowego (KNF), a za gwarancje depozytów Bankowy Fundusz Gwarancyjny (BFG).
rozwińBank Centralny
Bank centralny jest odpowiedzialny za emisję pieniądza, dbanie o wartość waluty, stabilność cen i zarządzanie rezerwami państwa. W niektórych krajach zakres zadań banku centralnego jest szerszy, ale choć jest instytucją państwową, na ogół panuje zgoda co do tego, że powinien być niezależny od rządu i bieżącej polityki. Bank centralny jest też bankierem wszystkich banków: przyjmuje od nich depozyty, gdy mają nadmiar gotówki (czyli płynności) i udziela im kredytów (gdy gotówki potrzebują). Po wybuchu kryzysu ogromnie wzrosła rola i znaczenie banków centralnych. Kiedy upadł amerykański bank Lehman Brothers w 2008 roku, inne banki przestały sobie nawzajem pożyczać pieniądze. Musiały ich im dostarczać banki centralne na niespotykaną nigdy wcześniej skalę. W przeciwnym wypadku kolejne banki by upadały, a z tego powodu następne i w ten sposób na całym świecie nastąpiłby wielki krach. Dlatego bank centralny nazywany jest „pożyczkodawcą ostatniej instancji”. Bank centralny zajmuje się też zarządzaniem rezerwami walutowymi. Lokuje je w podstawowych walutach rezerwowych, dzięki czemu osiąga zyski. W Polsce bankiem centralnym jest Narodowy Bank Polski.
rozwińBank internetowy
Bankowość internetowa narodziła się w końcu ubiegłego stulecia, a w Polsce na początku lat 2000. Wydawało się wtedy, że banki mogą działać wyłącznie przez internet. Taki model się jednak nie sprawdził. Stało się tak dlatego, że w odpowiedzi na powstanie banków internetowych tradycyjne banki natychmiast uruchomiły możliwość obsługi przez internet, więc banki internetowe przestały się wyróżniać, a nie oferowały wielu usług dostępnych w zwyczajnych oddziałach. Większość banków internetowych połączyła się z tradycyjnymi bankami. Obecnie zaczyna się epoka nowej odsłony bankowości internetowej – bankowość mobilna. Banki są jednak przekonane, że kontakt z klientem powinny utrzymywać poprzez wszystkie „kanały dostępu”, a więc przez placówki, doradców, internet, telefon, czy aplikacje mobilne. Bankowość internetowa i mobilna oznacza dla banków mniejsze koszty, gdyż klient obsługuje się sam. Z drugiej strony tworzenie nowych aplikacji i funkcjonalności oznacza dla banków nowe koszty, a do tego dochodzą jeszcze koszty bezpieczeństwa teleinformatycznego.
rozwińBank spółdzielczy
Bankowość spółdzielcza powstała z idei wzajemnej pomocy. Rozwinęła się w XIX wieku w środowiskach ludzi ubogich, rolników, rzemieślników, drobnych kupców, a wielki wkład w rozwój takich instytucji, zwanych kasami, miał niemiecki działacz społeczny Fryderyk Wilhelm Raiffeisen. Bankowość spółdzielcza była więc dla tych ludzi, którzy musieli „zbierać grosz do grosza” i „odkładać na czarną godzinę”. Bank spółdzielczy jest jednocześnie bankiem i spółdzielnią, a to oznacza, że właścicielami banku są członkowie spółdzielni, a najważniejsze decyzje podejmuje ich walne zgromadzenie. Udziałowcy dzielą między sobą ewentualne zyski banku. Większość banków spółdzielczych w Polsce zrzeszona jest w dwóch zrzeszeniach Banku Polskiej Spółdzielczości i Spółdzielczej Grupie Bankowej. Nowe, pokryzysowe regulacje prawne zmuszą banki spółdzielcze do wzmocnienia wzajemnych związków dla ich bezpieczeństwa.
rozwińBanknot
Banknot to papierowy pieniądz. W Polsce banknoty mają nominały 10, 20, 50, 100 i 200 złotych. W Europe banknoty wprowadzono pierwszy raz we Francji po śmierci Ludwika XIV, na początku XVIII w. Powód? W skarbcu państwa nie było złota z powodu prowadzonych wojen i rozrzutności dworu. Od tego czasu używanie banknotów zamiast monet przyjęło się na całym świecie. Banknoty emitowane są przez bank centralny – w Polsce przez Narodowy Bank Polski. Przy drukowaniu banknotów stosuje się coraz więcej skomplikowanych zabezpieczeń, żeby utrudnić życie fałszerzom. Niewykluczone, że zamiast z papieru banknoty będą w przyszłości robione z plastiku. Są znacznie trwalsze i umożliwiają wprowadzenie jeszcze lepszych zabezpieczeń. Jednak produkcja ich na razie byłaby zbyt droga.
rozwińBankomat
Bankomat to urządzenie służące głównie do wypłacania gotówki. Oczywiście pod warunkiem, że jest ona na koncie. Zwykle robimy to jeszcze używając karty płatniczej, ale już coraz częściej za pośrednictwem aplikacji mobilnej w smartfonie. Bankomat elektronicznie łączy się z bankiem, gdzie dane zapisane na karcie płatniczej zostają potwierdzone. Potem wprowadzamy numer PIN (bardzo ważne, żeby go nikomu nie udostępniać), wybieramy kwotę i możemy cieszyć się szeleszczącymi banknotami. Banki stale rozszerzają wachlarz usług świadczonych za pośrednictwem bankomatów. We wpłatomatach można gotówkę wpłacać na swój rachunek. W przyszłości bankomaty nie będą żądać od nas kart, ani numeru PIN. Będą sprawdzać, kim jesteśmy na podstawie dotyku dłoni, czy też głosu. Nazywa się to identyfikacją biometryczną. A oto, co o bankomatach i kartach sądzą dzieci:
rozwińBankowość mobilna
Bankowością mobilną (ang. mobile banking; m-banking) nazywamy wszystkie usługi bankowe dostępne przez urządzenia mobilne, czyli telefony komórkowe, smartfony, tablety, które wymagają łączności z internetem. Dostęp do usług mobilnych wymaga zainstalowania odpowiedniego oprogramowania, czyli aplikacji mobilnej, autoryzowanej przez bank. Dla banków najważniejsze jest, żeby nowoczesnym i wymagającym klientom zaoferować nie tylko technologiczne nowinki, lecz żeby również bankowość mobilną zintegrować z innymi kanałami obsługi klienta – w oddziale, przez tradycyjny rachunek internetowy, czy też poprzez rozmowę telefoniczną. Bankowość mobilna, podobnie jak bankowość internetowa, nie zastąpi tradycyjnej bankowości, ale jest jej bardzo istotnym uzupełnieniem, pozwalającym klientowi mieć kontakt z bankiem zawsze, gdy tego potrzebuje, a bankowi pogłębić relacje z klientem.
rozwińBankowy Fundusz Gwarancyjny
Bankowy Fundusz Gwarancyjny (BFG) to instytucja publiczna powołana w 1994 roku po to, żeby gwarantować zgromadzone w bankach depozyty obywateli. Od 2009 roku BFG gwarantuje – podobnie jak jest to w całej Unii Europejskiej – depozyty w bankach w wysokości do 100 tys. euro, a od 2013 roku także depozyty w Spółdzielczych Kasach Oszczędnościowo Kredytowych (SKOK). Gdy bank albo SKOK upada, BFG wypłaca depozyty do wysokości gwarancji publicznych lub wspiera instytucję, która gotowa jest przejąć tę zagrożoną upadłością. Robi to z corocznych składek, jakie wpłacają banki na rzecz bezpieczeństwa systemu finansowego i gwarancji depozytów. Kryzys, a potem trwająca rekonstrukcja globalnej sieci bezpieczeństwa finansowego, spowodowały, że BFG będzie również odpowiedzialny za prowadzenie upadłości banków lub SKOK-ów zgodnie z nowymi zasadami prawnymi obowiązującymi już na świecie i w UE. Chodzi w nich o to, żeby kosztami upadłości banków nie obciążać społeczeństwa, ale właścicieli instytucji finansowych.
rozwińBankowym okiem
Bankowym okiem to blog należący do PKO Banku Polskiego, będący ekspercką platformą opinii o finansach. Autorami są m.in. Wojciech Bolanowski, doradca prezesa zarządu, Michał Macierzyński, zastępca dyrektora centrum bankowości mobilnej i internetowej, oraz Ewa Małyszko, prezes zarządu PKO BP Bankowy PTE. Na blogu Bankowym okiem można znaleźć informacje i artykuły dotyczące nowinek technologicznych, innowacji oraz aktualności ze świata bankowości, a także analizy i komentarze. Eksperckie wpisy przybliżają użytkownikom tematykę związaną z finansami i informują o nowych produktach i usługach oferowanych przez Bank.
rozwińBańka spekulacyjna
Bańką spekulacyjną określamy bardzo duży i szybki wzrost wartości pewnych aktywów. Mogą to być akcje, towary czy surowce takie jak ropa naftowa, miedź lub złoto, nieruchomości, a nawet dzieła sztuki. Taka właśnie bańka spekulacyjna na rynku nieruchomości w USA była jedną z przyczyn ostatniego kryzysu. Jak powstaje bańka spekulacyjna? Gdy przez pewien czas ceny gwałtownie idą w górę i coraz więcej inwestorów kupuje drożejące aktywa, licząc, że oni też na tym zyskają. Bańki spekulacyjne nie mają więc nic wspólnego z rzeczywistą wartością domów, miedzi czy akcji, a powody ich narastania leżą w psychice inwestorów. Nawet bardzo poważni ekonomiści mówią, że przyczyna baniek jest jedna – po prostu chciwość. Bańki spekulacyjne najpierw rosną, a potem pękają. Ich pęknięcie nie zawsze kończyło się globalnym kryzysem, a część ekonomistów uważała, że rośnięcie i pękanie baniek spekulacyjnych to naturalne zjawisko. Do czasu ostatniego kryzysu, z którego jeden z wniosków jest taki, iż bańkom spekulacyjnym należy zapobiegać. W tym celu w Unii Europejskiej powołano nadzór makroostrożnościowy, którym jest Europejska Rada Ryzyka Systemowego przy Europejskim Banku Centralnym.
rozwińBarter
Barter to umowa handlowa pozwalająca na wymianę towaru za towar, bez regulowania płatności. Firmy zawierające umowę barterową ustalają pomiędzy sobą przybliżone ceny towarów lub usług a potem te towary lub usługi wymieniają nie płacąc za nie. Obie strony transakcji są jednocześnie sprzedawcą i kupującym, a więc wierzycielem i dłużnikiem. Firmy zawierając umowę barterową określają przedmiot wymiany, termin dostawy oraz zasady rozliczenia sald. Na początku lat 90. Zeszłego stulecia po upadku bloku państw socjalistycznych i rozpoczęciu przez nie transformacji, waluty ich (w tym także polski złoty), były niewymienialne wobec czego handel barterowy zyskał dużą popularność. Przez wiele lat obowiązywał w rozliczeniach miedzy Polska a Rosją. Surowce z Rosji (gaz i ropa) były wymieniane na polską żywność. Barter jest najstarszą formą wymiany handlowej.
rozwiń