Encyklopedia Finansów
Osoba fizyczna
Osoba fizyczna to każdy z nas. Wiąże się z tym zawsze posiadanie tzw. zdolności prawnej i zdolności do czynności prawnych, czyli możliwości dysponowania swoimi prawami, zawierania umów i zaciągania zobowiązań. Zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego osoba fizyczna nabywa ograniczoną zdolność do czynności prawnych w chwili ukończenia 13. lat, a pełną – po osiągnięciu pełnoletności. O pozbawieniu kogoś zdolności do czynności prawnych, czyli ubezwłasnowolnieniu, może zdecydować jedynie sąd.
rozwińOsoba prawna
Osoba prawna to organizacja, mogąca we własnym imieniu zawierać wszelkiego rodzaju umowy pociągające za sobą skutki prawne, a więc także finansowe. Mówiąc słowami Kodeksu cywilnego – osoba prawna może występować w obrocie prawnym, będąc w nim podmiotem. Najprostszą organizacją, będącą osobą prawną, jest spółka. Do osób prawnych zalicza się Skarb Państwa i te jego jednostki organizacyjne, czyli różnego rodzaju agendy, którym osobowość prawna została nadana. Zgodnie z polskim Kodeksem cywilnym osobowość prawną mają spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki akcyjne, spółdzielnie czy fundacje. Generalnie osoby prawne powołuje się do prowadzenia działalności gospodarczej, ale nie tylko, bo osobowość prawną mogą mieć partie polityczne lub stowarzyszenia. Osoba prawa zostaje powołana w celu wykonania zadań, które zostały spisane w jej statucie. Wszystkie osoby prawne działają przez swoje władze.
rozwińOszczędności
Oszczędności to problem nie tylko dla większości z nas, ale też dla całej gospodarki. Oszczędności to pieniądze, które nie zostały wydane na dobra lub usługi, czyli na konsumpcję. Dzięki wydatkom konsumentów gospodarka szybciej się rozwija, a więc ludzie stają się coraz zamożniejsi. Po co zatem oszczędzać? Z powodów osobistych, żeby mieć pieniądze na "czarną godzinę", na wypadek utraty pracy, kosztowne leczenie, czy wreszcie, żeby poprawić swój standard życia na emeryturze. Ale nie tylko. Gdy my oszczędzamy, inni korzystają z naszych oszczędności, żeby rozwijać swój biznes. Kiedy wpłacamy do banku pieniądze, bank udziela z nich kredytów przedsiębiorstwom. Oszczędności służą więc dobrze gospodarce, choć nie z dnia na dzień, ale w dłuższym terminie. Oszczędzać można krótkoterminowo (kilka miesięcy wyrzeczeń, żeby pojechać na wymarzone wakacje) lub długoterminowo. Długoterminowe oszczędzanie jest najbardziej dla gospodarki korzystne. Taki długoterminowy charakter ma oszczędzanie na emeryturę.
rozwińOszczędzanie na emeryturę
Oszczędzanie na emeryturę staje się coraz bardziej powszechnie rozumianą koniecznością. Coraz więcej osób boi się o swoją przyszłość, bo na emerytury coraz większej liczby ludzi starszych wpłacać składki będzie malejąca liczba pracujących. Odkładanie na emeryturę zaczyna się zazwyczaj w wieku dojrzałym, kiedy silniejsza pozycja zawodowa i ustabilizowane zarobki pozwalają na przeznaczenie części dochodów na oszczędności. Ale powinno się zaczynać jak najwcześniej i robić to systematycznie. Na przykład odkładanie 200-300 złotych miesięcznie przez 20 lat pozwoli zaoszczędzić kwotę 50-70 tysięcy złotych. Im bardziej oszczędności są długoterminowe, tym zgromadzony kapitał jest większy. Badania pokazują jednak, że na emeryturę oszczędza mniej niż 10 proc. Polaków.
rozwińOwczy pęd
Owczym pędem nazywamy sytuację mogącą wystąpić na każdym rynku, kiedy inwestorzy zaczynają kupować to samo, co kupują inni (czyli te same aktywa), naśladując ich w tym i licząc na to, że aktywa te jeszcze bardzo podrożeją, a oni osiągną wysokie zyski. Owcze pędy działają podobnie w zachowaniach zwyczajnych konsumentów. W latach 2006-2008 mieliśmy do czynienia z owczym pędem zakupu wciąż drożejących mieszkań na coraz wyższe kredyty. Przeciwieństwem owczego pędu jest efekt snoba, czyli powstrzymywanie się z zakupem tych dóbr lub aktywów, które masowo kupują inni. Owczy pęd prowadzi na ogół do pompowania bańki spekulacyjnej.
rozwiń