Encyklopedia Finansów
Na czarną godzinę
Oszczędzanie "na czarną godzinę" to najczęściej wskazywana odpowiedź w wielu ankietach i badaniach na pytanie, na co oszczędzają Polacy. Z wszystkich tych, którzy oszczędzają, a jak pokazują badania jest ich w naszym społeczeństwie mniejszość, na „czarną godzinę” oszczędza, co czwarty. "Czarna godzina" to nieprzewidziane zdarzenie losowe, utrata pracy, opłata kosztów leczenia itp. Ludzie zajmujący się finansami domowymi uważają, że każde gospodarstwo domowe powinno mieć takie oszczędności w wysokości 3-6 miesięcznych wydatków. Drugim - po oszczędzaniu na "czarną godzinę" - najpopularniejszym celem gromadzenia oszczędności jest kupno mieszkania. Na ostatnim miejscu znajdują się oszczędności na emeryturę.
rozwińNarodowy Bank Polski
Narodowy Bank Polski (NBP) jest bankiem centralnym naszego państwa. Jest niezależny od innych organów państwowych, co gwarantuje mu konstytucja. Ona też określa jego zadania. Najważniejszym jest utrzymanie stabilnych cen. Chodzi o to, żeby inflacja nie przekraczała poziomu korzystnego dla gospodarki – nie była zbyt wysoka, ani zbyt niska. Taki cel – cel inflacyjny – wyznacza Rada Polityki Pieniężnej banku centralnego, i żeby go osiągnąć zmienia stopy procentowe. Od 2003 roku cel wynosi 2,5 proc. rocznego wzrostu cen konsumpcyjnych z możliwością wahań o jeden punkt procentowy. NBP jest także „bankiem banków”, co oznacza, że zasila je w pieniądze, gdy tego potrzebują. Gdyby doszło do sytuacji, że któryś z banków straci płynność i inne banki nie chciałyby mu pożyczyć pieniędzy, bank centralny jest pożyczkodawcą ostatniej instancji. Kolejnym z kluczowych zadań NBP jest emisja pieniądza. To od niego zależy, ile złotych będzie w obiegu i na przykład, czy będą dobrze zabezpieczone. NBP zarządza także rezerwami walutowymi państwa oraz obsługuje rachunki Skarbu Państwa. Prezes NBP, który przewodniczy także Radzie Polityki Pieniężnej jest powoływany przez Sejm na wniosek Prezydenta RP na sześcioletnią kadencję.
rozwińNawyk oszczędzania
Oszczędzanie to bardzo dobre przyzwyczajenie. Oszczędzamy zazwyczaj w taki sposób, że odkładamy część zarobków. Takie zabezpieczenie finansowe stanowi rezerwę na nieoczekiwane wydatki i daje poczucie stabilności. Wysokość oszczędności zależy od możliwości finansowych i comiesięcznych wydatków. Nawyku oszczędzania można się nauczyć. Niestety, nie uda się tego zrobić bez ograniczenia wydatków na przyjemności. Psychologowie twierdzą jednak, że nie należy rezygnować z nich zupełnie, bo wtedy oszczędzanie kojarzy się z samymi wyrzeczeniami. I szybko może zbrzydnąć. W Polsce – w zależności od badań – żadnych oszczędności nie gromadzi ok. 50-60 proc. społeczeństwa.
rozwińNFC
NFC (ang. Near Field Communication) to technologia przekazywania danych na bardzo bliską odległość za pośrednictwem fal radiowych o bardzo wysokiej częstotliwości. Dwa urządzenia wyposażone w ich nadajniki i odbiorniki mogą się ze sobą skomunikować, gdy znajdują się w odległości 20 cm. Działa więc podobnie jak Bluetooth, a różni się częstotliwością sygnału oraz tym, że komunikacja dwóch urządzeń nie wymaga dodatkowych czynności, jak ich sparowanie czy potwierdzenie przesłanego kodu, a jedynie przybliżenia. Opracowali ją producenci telefonów komórkowych, a następnie została wprowadzana w wielu smartfonach przede wszystkim z myślą o dokonywaniu płatności poprzez zbliżenie smartfona do terminala wyposażonego także w technologię NFC, a więc w bankowości mobilnej. Jak dotąd popularność tej technologii wśród użytkowników nie spełnia oczekiwań jej twórców.
rozwińNieruchomość
Nieruchomość to mieszkania, grunty i domy. Kodeks cywilny bardzo precyzyjnie definiuje, czym dokładnie jest nieruchomość: to fragment powierzchni ziemi, należący do określonego właściciela oraz wszystko to, co na nim postawiono, a więc budynki, budowle lub lokale. Innymi słowy, w polskim prawie osoba mająca prawo własności gruntu jest właścicielem wszystkiego tego, co na nim się znajduje, czyli tak zwanych naniesień. To nie dość komplikacji. Prawo wyróżnia nieruchomości gruntowe, budynkowe i lokalowe. Nieruchomości gruntowe to grunty wraz z ich częściami składowymi. Nieruchomości lokalowe to mieszkania, garaże oraz lokale o przeznaczeniu innym niż mieszkanie – np. lokale usługowe. To, czym jest nieruchomość lokalowa, reguluje szczegółowo ustawa o własności lokali. Mówi ona, że samodzielny lokal mieszkalny to wydzielona ścianami przestrzeń w obrębie budynku. Nieruchomości budynkowe to budynki trwale związane z gruntem. Innymi słowy, do właściciela gruntu należy wszystko, co z gruntem jest związane, a własność lokalu jest związana z własnością części gruntu.
rozwińNiewypłacalność
Niewypłacalność jest to sytuacja, w której osoba (lub firma) nie jest w stanie trwale spłacać swoich zobowiązań. Niewypłacalność, to nie to samo, co utrata płynności. Utrata płynności może być przejściowa, nie pozwolić na spłacenie w terminie na przykład jednej raty kredytu, ale po odzyskaniu płynności zobowiązania można uregulować. Niewypłacalność to także nie to samo co upadłość. Upadłość orzeka sąd po przeprowadzeniu postępowania, w czasie którego zastanawia się jak z majątku niewypłacalnego dłużnika spłacić jego zobowiązania wobec wierzycieli. Kiedy tracimy płynność i widzimy, że sytuacja zmierza do niewypłacalności, najlepiej podjąć negocjacje z wierzycielami o restrukturyzacji długów. Powodzeniu w takich negocjacjach sprzyja nowe prawo – obowiązująca już ustawa o upadłości konsumenckiej i uchwalone w 2015 roku Prawo upadłościowe i naprawcze odnoszące się do firm. O ile wcześniej prawo chroniło wierzycieli, obie te ustawy wprowadzają większą równowagę w prawach obu stron.
rozwińNNW
NNW to ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków, najczęściej ogół w ruchu drogowym, ale też w życiu codziennym albo też w przypadku nieprzewidzianych zdarzeń jak choroba, pobyt w szpitalu, następstwo nieszczęśliwego wypadku w wyniku uprawiania sportu, trwały uszczerbek na zdrowiu, pełne lub niepełne inwalidztwo. Ubezpieczenie takie może wykupić każdy. Obejmuje nie tylko nieszczęśliwe wypadki na terenie kraju, ale także za granicą, a każda osoba ubezpieczona indywidualnie określa kwotę ubezpieczenia. Wysokość składki zależy od klasyfikacji do grupy ryzyka – osoby pracujące w zawodach o podwyższonym ryzyku, jak górnicy, strażacy, policjanci, czy też sportowcy mogą się liczyć z wyższymi składkami.
rozwińNumer rachunku bankowego
Numer rachunku bankowego (zwany w skrócie NRB) to samo, co numer konta, na którym trzymamy, bądź na które przelewamy pieniądze. Numer ten składa się aż z 26 cyfr. Na początku jest dwucyfrowa liczba kontrolna, będąca wynikiem skomplikowanego algorytmu pozwalająca szybko wykryć pomyłki. Po niej następuje numer rozliczeniowy, pozwalający zidentyfikować bank. To osiem cyfr. Ostatnie 16 cyfr jest indywidualnym numerem rachunku klienta. Ujednolicone, 26-cyfrowe NRB zostały wprowadzone dopiero w 2004 roku. Narodowy Bank Polski oferuje możliwość sprawdzenia, czy dany numer konta jest poprawny. Gdy wysyłamy pieniądze za granicę lub z zagranicy do Polski, trzeba pamiętać o numerze IBAN. Brzmi groźnie, ale jest to bardzo proste, bo polega na poprzedzeniu 26-cyfrowego numeru dwuliterowym symbolem kraju, do którego pieniądze mają trafić. Dla Polski jest to "PL".
rozwiń