Encyklopedia Finansów
Podpis zastępczy
Podpis zastępczy można złożyć za osobę, która nie potrafi się sama podpisać. Ktoś może nie móc się podpisać z wielu powodów i to wcale nie dlatego, że pisać się nie nauczył. Może być to osoba starsza, chora na chorobę Parkinsona alba inwalida, który nie ma rąk, bądź też ktoś, kto został sparaliżowany albo po prostu ma rękę w gipsie. Takich osób wcale nie jest mało, a wszystkie muszą mieć możliwość załatwiania spraw urzędowych, zawierania umów czy dysponowania swoimi pieniędzmi. Złożyć podpis zastępczy można jedynie za osobę, która nie może pisać, ale umie czytać. Podpisem zastępczym może być odcisk palca zamoczonego w tuszu, przy czym obok odcisku upoważniony do tego musi wpisać właściwe imię i nazwisko, a także sam się podpisać. Za kogoś, kto nie może się samodzielnie podpisać, podpisać może się inna osoba, ale też musi być do tego upoważniona. To niestety nie koniec kłopotów, bo takie upoważnienie musi jednak być z kolei poświadczone podpisem przez urzędnika, na przykład przez notariusza.
rozwińPolska Izba Ubezpieczeń (PIU)
Polska Izba Ubezpieczeń to organizacja branżowa działająca od 1990 roku, powołana do reprezentowania interesów towarzystw ubezpieczeniowych działających na polskim rynku. PIU dba także o sprawne i prawidłowe funkcjonowanie rynku ubezpieczeń w Polsce, wydając miedzy innymi zalecenia dobrych praktyk dla towarzystw ubezpieczeniowych. Zajmuje się też działalnością edukacyjną i informacyjną. Wszystkie działające towarzystwa ubezpieczeniowe mają obowiązek przynależności do PIU.
rozwińPolski Standard Płatności (PSP)
Polski Standard Płatności to firma będąca operatorem systemu płatności mobilnych BLIK, który utworzyło w 2013 roku sześć największych polskich banków wykorzystując do tego system IKO PKO Banku Polskiego. Dołączyła do nich Krajowa Izba Rozliczeniowa, zapewniająca infrastrukturę dla tego systemu. Do BLIK-u można mieć dostęp przez aplikację mobilną w smartfonie lub przez aplikację mobilną banku będącego uczestnikiem systemu. Identyfikacja w systemie BLIK polega na generowaniu jednorazowych 6-cyfrowych kodów, ważnych przez 2 minuty. Kody te wpisuje się do terminala płatniczego i na ich podstawie następuje autoryzacja transakcji przez bank. BLIK umożliwia płacenie w sklepach tradycyjnych i internetowych, w automatach do zakupu biletów komunikacyjnych, wypłatę gotówki z bankomatu, a nawet przelewanie gotówki „z telefonu na telefon” (czyli na rachunek bankowy odbiorcy identyfikowanego po numerze telefonu). Niebawem do systemu ma dołączyć kolejnych sześć banków.
rozwińPopyt
Popyt to zainteresowanie i skłonność do zakupu danego towaru lub usługi po określonej cenie i w określonym czasie. To właśnie popyt kształtuje podaż. Popyt maleje wraz ze wzrostem ceny danego towaru, a rośnie wraz z jej spadkiem. Na wielkość popytu w gospodarce wpływają dochody konsumentów oraz ich indywidualne gusta. Popyt zmienia się w zależności od ich upodobań, oczekiwań co do innowacyjności i jakości produktów. Marketingowcy uważają, nie bez racji, że popyt można „kreować”, czyli zwiększać go na określone dobra poprzez rozmaite działania marketingowe, a przede wszystkim uświadamianie ludziom ich potrzeb. Wielkość popytu obrazuje "krzywa popytu", która przedstawia ilość dóbr będących w potencjalnym zainteresowaniu konsumentów po określonych cenach. Gdy krzywa popytu przecina się z krzywą podaży osiągany jest punkt równowagi rynkowej. Oznacza on, że po tych cenach można sprzedać największą ilość dóbr.
rozwińPoręczenie cywilne
Poręczenie cywilne to zapewnienie, że jeśli dłużnik, za którego ręczymy, nie spłaci długu, spłaci go poręczający, czyli dług przejdzie na nas. Jest ono jednak nieco „słabsze” niż poręczenie wekslowe. Poręczyciel może się ze swojego poręczenia wycofać, co prawda nie za dług, za który już poręczył, ale za mogący powstać w przyszłości. W przypadku weksla takiej możliwości nie ma – dług na zawsze będzie ciążył na poręczycielu, aż do całkowitej spłaty. Poręczenia cywilnego dokonuje się poprzez zawarcie pisemnej umowy. W umowie tej może być zapisane, że poręczyciel odpowiada za długi osoby, która je zaciągnęła, przez określony czas, na przykład przez okres do dwóch lat. W przypadku poręczenia weksla nie można ustalić takiego terminu – obowiązuje ono aż do całkowitej spłaty długów.
rozwińPoręczenie wekslowe
Poręczenie wekslowe (z franc. awal) polega na tym, że jeśli ktoś zaciągnął dług i wystawił weksel jako jego zabezpieczenie, możemy za ten dług poręczyć. Będąc poręczycielem takiego długu, czyli awalistą, odpowiadamy za jego spłatę tak samo, jak osoba, która dług zaciągnęła. Żeby poręczenie wekslowe było ważne, awalista musi nie tylko podpisać się na wekslu, ale napisać słowo „poręczam”. Poręczyciel może napisać też do jakiej kwoty poręcza weksel. Może być również kilku poręczycieli. Po co to wszystko? Zabezpieczenie długu wekslem jest już uważane za dość dobre. Ale jeśli weksel został poręczony, zabezpieczenie jest jeszcze lepsze. Poręczenie wekslowe uważane jest zaś za znacznie „silniejsze” zabezpieczenie niż poręczenie cywilne. Ten kogo namawiają, żeby został awalistą, musi pamiętać, że jeśli poręcza weksel, to swojego poręczenia nie może pod żadnym pozorem odwołać, nawet jeśli jest to weksel in blanco. Wierzyciel może się do niego zwrócić o zapłatę nawet zanim zwróci się o nią do swojego dłużnika. W przypadku firm poręczenia wekslowego dokonują również banki. Mają one podobne skutki jak gwarancje bankowe. Zabezpieczają firmę przed ryzykiem handlowym braku zapłaty oraz pozwalają znacznie łatwiej niż w innych przypadkach dochodzić roszczeń. Prowadząc handel, można więc żądać od kontrahenta weksla poręczonego przez jego bank. Gdy kontrahent żąda od nas weksla, a my możemy mieć na nim poręczenie naszego banku, łatwiej nam jest negocjować warunki kontraktu.
rozwińPoręczyciel
Poręczycielem, czyli inaczej żyrantem nazywamy osobę, która poświadcza, że kredytobiorca jest zdolny do spłaty zadłużenia. Poręczenie kredytu jest dla banku formą zabezpieczenia. Kiedy osoba, która wzięła kredyt, przestanie go spłacać, poręczyciel ma obowiązek przejąć te zobowiązania. Poręczycielem może zostać osoba, która ma zdolność kredytową na kwotę, co najmniej taką, na jaką poręcza. Poręczycielem nie może być jednak współmałżonek ani inna osoba żyjąca w tym samym gospodarstwie domowym. Bank nie może odmówić poręczycielowi udzielenia informacji o stanie spłaty zadłużenia, gdyż ma on takie same prawa, jak kredytobiorca.
rozwińPośrednik finansowy
Pośrednictwo finansowe polega na przenoszeniu środków pieniężnych z miejsc, gdzie są ich nadwyżki, do tych, gdzie jest zapotrzebowanie na finansowanie. W tym sensie pośrednikami finansowymi są w zasadzie wszystkie instytucje finansowe, a więc banki, które przyjmują depozyty i udzielają kredytów, banki inwestycyjne, fundusze inwestycyjne i emerytalne oraz zakłady ubezpieczeń, a także giełdy, domy maklerskie, brokerskie itp. W węższym znaczeniu to pojęcie odnosi się do instytucji poszukujących dla swoich klientów możliwości lokowania ich nadwyżek finansowych lub pomoc w zaciąganiu kredytów.
rozwińPożyczka
Pożyczka to nie całkiem to samo, co kredyt, choć powszechnie tak się uważa i pojęć tych używa się wymiennie. Udzielanie kredytów to działalność zarezerwowana dla banków (i spółdzielczych kas oszczędnościowo kredytowych SKOK). To jak powinna wyglądać umowa o kredyt jest opisane bardzo szczegółowo w Prawie bankowym. Pożyczki w praktyce może udzielić każdy – ktoś z rodziny, znajomy albo specjalizująca się w udzielaniu pożyczek firma. Praktyka jest taka, że między znajomymi czy w rodzinie pożyczamy sobie pieniądze lub przedmioty nie zawierając pisemnych umów. Kodeks Cywilny mówi jednak, że jeśli wartość pożyczki przekracza 500 zł, umowa musi być spisana. Pożyczyć można pieniądze i rzeczy. W przeciwieństwie do kredytu, za który zawsze trzeba zapłacić na warunkach określonych w umowie, pożyczka może być nieodpłatna, czyli w przypadku pożyczania pieniędzy nie musi być oprocentowana. Umowę pożyczki można zawrzeć na dowolny termin, ale w przeciwieństwie do kredytu pożyczka może być też bezterminowa.
rozwińPożyczka hipoteczna
Pożyczka hipoteczna to określenie takiego rodzaju kredytu, zabezpieczonego hipoteką, który nie jest przeznaczony na konkretny cel, gdy kredytów hipotecznych udziela się na zakup nieruchomości. Pozyczka hipoteczna jest, więc rodzajem kredytu gotówkowego, ale z zabezpieczeniem na nieruchomości. Zabezpieczenie powoduje, że bank ponosi mniejsze ryzyko niż udzielając zwykłego kredytu gotówkowego, dlatego może być tańsza niż kredyt gotówkowy, a jej maksymalna wysokość zależy od wartości nieruchomości stanowiącej zabezpieczenie
rozwińProcent
Procent to jedna setna część. Jeden procent – 1 % – zapisać można także jako 0,01 albo 1/100. Jeden procent to 10 promili. Obliczenia procentowe stosuje się w niemal wszystkich dziedzinach nauk. Na skomplikowanych obliczenia procentowych opierają się narzędzia statystyczne. Do pomyłek może dochodzić, gdy procent mylimy z punktem procentowym. Na przykład, gdy oprocentowanie kredytu obniża się z 10% do 9%, to jest to obniżka o 1 punkt procentowy. Równocześnie obniżka wyniosła 10%. writeFlash({"src":"https://youtu.be/wsKq0uti_2M","width":"500","height":"375"});
rozwińProlongata
Prolongata oznacza to samo, co odroczenie, czyli przesuniecie terminu wynikającego z umowy, na przykład terminu płatności raty lub też całkowitej spłaty kredytu. W przypadku kredytów prolongata jest możliwa jedynie poprzez zmianę warunków umowy, a więc zawarcie do niej aneksu. O prolongatę spłaty kredytu może wystąpić każdy kredytobiorca. Prolongata może polegać na zawieszeniu płatności rat na pewien okres (są to tak zwane wakacje kredytowe) albo wydłużeniu okresu kredytowania, co skutkuje obniżeniem wysokości rat. W obu tych przypadkach zwiększa się jednak łączny koszt kredytu, a zawarcie aneksu do umowy bywa dodatkowo płatne.
rozwiń