Encyklopedia Finansów
Fałszowanie podpisu
Fałszowanie cudzego podpisu jest przestępstwem. Prawo mówi, że każdy musi się podpisywać wyłącznie za siebie, a więc nie wolno podpisać się za kogoś innego, nawet jeśli on się na to zgodził. Można się natomiast podpisać z upoważnienia kogoś lub w zastępstwie kogoś, ale własnym podpisem. W sprawach bardzo ważnych, jak na przykład dysponowanie majątkiem, takie pełnomocnictwo do podpisywania się w imieniu innej osoby musi poświadczyć notariusz. Jeśli podpis został już przez kogoś złożony, to nie wolno go przerabiać, nawet gdyby wydawało się nam, że wygląda bardzo brzydko. To także byłoby przestępstwem. Najgorszym przestępstwem jest jednak posługiwanie się sfałszowanymi dokumentami, a zwłaszcza dokumentami ze sfałszowanym podpisem innej osoby. Szczególnie wtedy, gdy chcielibyśmy wyrządzić w ten sposób tej osobie krzywdę, na przykład okraść ją z pieniędzy. Za takie przestępstwo sąd może skazać fałszerza nawet na pięć lat więzienia. Rozpoznawaniem autentyczności podpisu zajmują się grafolodzy. Gdy są jakiekolwiek wątpliwości co do autentyczności podpisu, ich ekspertyza je rozstrzyga.
rozwińForex
Forex (od angielskiego foreign exchange) oznacza międzynarodowy rynek walutowy. Działają na nim banki i inne instytucje finansowe. Dziennie dokonują operacji o wartości przekraczającej 5 bilionów dolarów. Główną walutą uczestniczącą w wymianie jest dolar, następnie euro, jen i brytyjski funt. Rynek działa 24 godziny na dobę, wyłączając weekendy. Jego harmonogram wyznacza otwarcie giełdy w Sydney i ostatnia transakcja dokonana w Nowym Jorku, co w naszej strefie czasowej przekłada się na start o godz. 23 w niedzielę i zamknięcie o godz. 23 w piątek. Forex jest dostępny nie tylko dla największych instytucji finansowych świata, działający na nim brokerzy i banki udostępniają platformy internetowe swoim klientom. Uwaga – z raportów Komisji Nadzoru Finansowego wynika, że znakomita większość indywidualnych klientów korzystających z internetowych platform Forexu ponosi stratę.
rozwińForma płatności
Forma płatności to sposób, w jaki dokonujemy zapłaty. Dzięki bankowości elektronicznej i internetowej istnieje coraz więcej różnych form płatności i coraz więcej jest akceptowanych. Najbardziej oczywistą formą płatności jest gotówka. Potem do popularność zdobyły czeki, które do tej pory funkcjonują w kilku krajach, np. w USA. W Polsce się nie przyjęły i szybko zostały wyparte przez karty płatnicze, a obecnie coraz większą popularność zdobywają płatności elektroniczne – przez internet lub aplikację mobilną w smartfonie. Na rynku płatności elektronicznych pojawiają się nowi pośrednicy, z którymi banki muszą konkurować. Przy robieniu zakupów internetowych należy pamiętać, że często od formy płatności zależy termin dostawy.
rozwińFranczyza
Franczyza jest formą prowadzenia biznesu w taki sposób, że firma która wypracowała już i sprawdziła swoją koncepcję działania (franczyzodawca) udostępnia inny przedsiębiorcom (franczyzobiorcom) udział w swoim przedsięwzięciu. Franczyzodawca daje franczyzobiorcy, w zamian za opłatę franczyzową, znak towarowy, wiedzę techniczną i know-how związane z prowadzeniem biznesu, a często także logistykę i dostawy towarów. Na opłatę franczyzową składają się: opłata wstępna (zwaną licencyjną), a także comiesięczna opłata abonamentowa. Franczyzobiorca w zamian za licencję ma prawo i obowiązek prowadzenia działalności gospodarczej pod szyldem marki franczyzodawcy oraz działania zgodnie z jego koncepcją i założeniami biznesowymi. W trakcie umowy franczyzobiorca objęty jest opieką biznesową polegającą między innymi na szkoleniach biznesowych. Franczyza jest efektywną formą budowy sieci sprzedaży. Często wykorzystują ją sieci handlowe.
rozwińFree cash flow (FCF)
Free cash flow (FCF) oznacza wolne przepływy środków pieniężnych do osób będących wierzycielami lub właścicielami kapitału. Wolnymi przepływami nazywane są nadwyżki lub niedobory (wtedy przepływy są ujemne) pieniędzy, powstające na skutek prowadzonej przez firmę działalności. Pod warunkiem, że firma ta ureguluje wszystkie zobowiązania wobec kontrahentów czy osób będących dostawcami kapitału. FCF jest ważnym wskaźnikiem finansowym pokazującym, ile pieniędzy może wygenerować firma po odliczeniu wszystkich kosztów na jej utrzymanie oraz rozwój, który w przyszłości przyniesie korzyści.
rozwińFundusz alimentacyjny
Fundusz alimentacyjny wypłaca świadczenia pieniężne przysługujące osobie, która ma zasądzone alimenty, ale ich egzekucja okazała się bezskuteczna. Innymi słowy fundusz zapewnia wypłatę alimentów, gdy płatnik okazał się niewypłacalny lub uchylił się od ich płacenia. Funduszu alimentacyjny został powołany po to, żeby wspierać opiekę nad dziećmi oraz osobami, które znalazły się w trudnej sytuacji życiowej z powodu niemożności wyegzekwowania świadczeń alimentacyjnych. Aby uzyskać świadczenia alimentacyjne, dochód na osobę w rodzinie nie może przekraczać 725 zł netto. Świadczenia alimentacyjne przyznawane są na podstawie zasądzonych alimentów, jednak nie przekraczają 500 zł.
rozwińFundusz emerytalny
Fundusz emerytalny to instytucja gromadząca i inwestująca pieniądze na naszą emeryturę. Po osiągnięciu wieku emerytalnego przez oszczędzającego, pieniądze, wraz z tym, co fundusz zarobił na inwestycjach, są wypłacane jako świadczenie. Fundusze pracują zatem na kapitałową część emerytury, to znaczy taką, która zbudowana jest z własnych składek oraz z zysków z zainwestowania tych pieniędzy. Najważniejszymi funduszami są otwarte fundusze emerytalne (OFE), powstałe w 1999 roku. Ich znaczenie po zmianach wprowadzonych w 2013 roku zmniejszyło się, gdyż trafia do nich znacznie mniejsza część składki niż wcześniej, co oznacza, że część emerytury wynikająca z zainwestowanych składek będzie mniejsza. OFE tworzą tak zwany II filar emerytalny. Oprócz nich istnieją również Pracownicze Programy Emerytalne (PPE), z których składki trafiają również do funduszy i są inwestowane. Zasada działania PPE polega na tym, że pracodawcy wpłacają do nich składki dla zatrudnionych. Takie programy są częścią III filaru emerytalnego. Oprócz nich do III filaru należą także IKE i IKZE.
rozwińFundusz inwestycyjny
Fundusz inwestycyjny to instytucja, której działalność polega na tym, że wiele osób (lub instytucji) wpłaca pieniądze, które później są inwestowane przez specjalistów zgodnie z polityką inwestycyjną konkretnego funduszu. Polityka inwestycyjna mówi o tym, w co fundusz inwestuje, czyli w jakie aktywa, a więc z jakim możemy liczyć się w związku z tym ryzykiem. Pod względem doboru aktywów i ryzyka fundusze bardzo różnią się od siebie – od takich, które inwestują głównie w rządowe obligacje, czyli uważanych za bezpieczne, aż do fundusz hedżingowych, czyli inwestujących większość pieniędzy nawet w najbardziej ryzykowne instrumenty pochodne. Fundusze inwestycyjne dzielą się na otwarte i zamknięte. Otwarte to takie, w których inwestorów wciąż może przybywać, w miarę jak kolejni kupują jednostki uczestnictwa. Zamknięte określają z góry wielkość zainwestowanych pieniędzy i sprzedają tylko odpowiadającą im określoną z góry liczbę certyfikatów inwestycyjnych. Ideę funduszy inwestycyjnych wymyślił holenderski kupiec Abraham van Ketwich w 1774 roku.
rozwińFundusz inwestycyjny akcji
Fundusz inwestycyjny akcji to inwestycja związana z większym ryzykiem, ale pozwalająca też lepiej zarobić, czyli przynosząca wyższe stopy zwrotu w dłuższym czasie. Zgodnie z unijnym prawem, każdy fundusz ma obowiązek publikowania karty informacyjnej, w której opisana jest jego polityka inwestycyjna, czyli to, jakie papiery wartościowe lub instrumenty finansowe kupuje za powierzone mu pieniądze. Żaden fundusz nie kupuje wyłącznie jednego rodzaju papierów wartościowych, nawet te typowo akcyjne część pieniędzy, choć niewielką, przeznaczają na inne inwestycje. W karcie informacyjnej oceniony jest również wskaźnik ryzyka funduszu w skali od 1 (najniższe) do 7 (najwyższe). Fundusze akcji zazwyczaj sytuują się w okolicach od 5 do 7 na tej skali. Istnieją osobne fundusze inwestujące w duże spółki notowane na warszawskiej giełdzie, inne inwestują w średnie albo w małe. Inne fundusze inwestują praktycznie na wszystkich rynkach za granicą oraz w różnych walutach. Kupując jednostki uczestnictwa funduszu akcji zagranicznych, należy pamiętać o ryzyku kursowym. Mniej ryzykowne inwestycje związane jest z funduszami mieszanymi, nazywanymi też stabilnymi lub zrównoważonymi.
rozwińFundusz inwestycyjny papierów dłużnych
Fundusze inwestycyjne papierów dłużnych podejmują mniejsze ryzyko niż fundusze akcji i na skali od 1 do 7 sytuują się w okolicach 2-4. Zazwyczaj kupują obligacje polskiego Skarbu Państwa, obligacje komunalne, czasem też obligacje firm. Część pieniędzy inwestowana jest także w instrumenty rynku pieniężnego, takie jak bony skarbowe, czy też lokaty bankowe.Gdy fundusz inwestuje więcej pieniędzy w obligacje firm, czyli korporacyjne, ryzyko jest większe. Inwestycjami w obligacje korporacyjne zajmują się jednak zazwyczaj specjalnie przeznaczone do tego fundusze. Fundusze papierów dłużnych inwestują także w obligacje rządowe oraz firmowe za granicą. Fundusze te nie są nastawione na przynoszenie wysokich stóp zwrotu. Najczęściej służą ochronie kapitału, ewentualnie powolnemu powiększaniu go.
rozwińFundusz inwestycyjny rynku pieniężnego
Fundusz inwestycyjny rynku pieniężnego to fundusz o najniższym ryzyku. W skali od 1 do 7 wynosi ono zazwyczaj 1, a najwyżej 2. Rynek pieniężny to taki, na którym kupuje się i sprzedaje różne papiery wartościowe – na przykład bony pieniężne, których termin wykupu jest krótszy niż rok. O obligacjach, w które inwestują fundusze papierów dłuższych mówimy wtedy, gdy termin ten jest dłuższy niż rok. Instrumentami rynku pieniężnego są także lokaty międzybankowe oparte na stopie WIBOR. Fundusze rynku pieniężnego inwestują zazwyczaj w bony Skarbu Państwa lub Narodowego Banku Polskiego, a także w lokaty. Istnieją też fundusze, które kupują podobne instrumenty pieniężne za granicą. Kupienie jednostek uczestnictwa w funduszu rynku pieniężnego jest alternatywą dla depozytu bankowego.
rozwińFundusz inwestycyjny zamknięty (FIZ)
Jedna z form funduszy inwestycyjnych. Fundusz ten emituje w seriach certyfikaty inwestycyjne będące papierami wartościowymi. Certyfikaty funduszu mogą być przedmiotem notowań na rynku giełdowym. Oznacza to, że w odróżnieniu od funduszu inwestycyjnego otwartego FIZ nie oferuje inwestorom swoich tytułów uczestnictwa codziennie, tylko w określonych terminach. Podobnie jest w przypadku wykupu tytułów uczestnictwa – może się on odbywać, zgodnie ze statutem funduszu, jedynie co pewien czas (bądź w ogóle, jeżeli statut tak stanowi).
rozwiń