Encyklopedia Finansów
Listy zastawne
Listy zastawne to papiery wartościowe, dzięki którym banki hipoteczne mogą pożyczać pieniądze na rynku – na atrakcyjnych warunkach i na długi okres. Listy zastawne na całym świecie są chętnie kupowane przez instytucje, poszukujące inwestycji o przewidywalnej stopie zwrotu i bardzo niskim ryzyku. Emisja listów zastawnych jest kluczowym zadaniem PKO Banku Hipotecznego.
rozwińLokata
Lokata, czyli inaczej depozyt, to jeden z podstawowych produktów bankowych. Deponujemy pieniądze, a bank w zamian wypłaca po umówionym okresie odsetki. Lokaty są formą pożyczki udzielanej bankowi przez klienta. Może być zakładana na czas od jednego dnia do kilku nawet lat. Oprocentowanie lokaty zależy na ogół od czasu, na jaki pieniądze pozostawione będą w banku, oraz od wysokości wpłacanej kwoty. Gdy stopy procentowe rosną, im okres lokaty jest dłuższy, tym wyższe oprocentowanie. Oprocentowanie lokat nie może przekraczać oprocentowania kredytów, bo bank ponosiłby straty, a na wyższym oprocentowaniu kredytów niż lokat - zarabia. Założenie lokaty oznacza, że przez pewien czas nie mamy dostępu do zdeponowanych pieniędzy. Możemy ją oczywiście zerwać, ale wtedy tracimy odsetki. Zakładając lokatę, trzeba dobrze zastanowić, na jaki okres to robimy.
rozwińLokata jednodniowa
Lokaty jednodniowe, czyli umowy pomiędzy klientem a bankiem o depozycie tylko na jeden dzień, były na początku lat dwutysięcznych bardzo popularnym sposobem unikania podatku od zysków kapitałowych, zwanego też „podatkiem Belki” (od nazwiska Marka Belki, ministra finansów, który wprowadził ten podatek w 2002 roku). Podatek ten płaci się również od odsetek uzyskiwanych od lokat w bankach. Ponieważ ustalony był również próg jednorazowego dochodu, który nie podlega opodatkowaniu, lokaty jednodniowe zakładano w taki sposób, żeby odsetki, od których trzeba byłoby zapłacić podatek, mieściły się poniżej tego progu. Mechanizm korzyści był sprytny, bo oczywiście nie trzeba było codziennie chodzić do banku, żeby odnowić lokatę. Ich cechą charakterystyczną była automatyczna odnawialność – każdego dnia zakładana była nowa lokata, aż do momentu osiągnięcia zapisanego w umowie terminu końcowego lokaty. Obecnie przy każdej lokacie obowiązuje konieczność odprowadzania podatku od zysków kapitałowych i dlatego lokat jednodniowych nikt już nie zakłada.
rozwińLokata nocna
Lokata nocna (overnight, O/N) otwierana w godzinach popołudniowych jednego dnia roboczego, trwa do rana następnego dnia. Najczęściej stosowana jest przez banki lokujące nawzajem u siebie pieniądze, gdy mają nadwyżki płynności. Oprocentowaniem takiej lokaty jest stawka WIBOR O/N liczona w skali roku. Zakładanie lokat nocnych banki oferują przedsiębiorstwom, a także klientom indywidualnym, ale dotyczy to wysokich kwot.
rozwińLokata online
Lokaty online polega na tym, że zakładamy ją przez internet albo aplikację mobilną – bez wizyty w oddziale banku. To taka sama lokata jak każda inna, ale w związku z tym, że banki chcą nas „oswoić” z operacjami przez internet albo mobilnymi, niejednokrotnie mogą zaoferować wyższe oprocentowanie niż na lokatach zakładanych w oddziałach. Banki oferują też lokowanie online nadwyżek środków, jakie mamy na rachunkach oszczędnościowo-rozliczeniowych (ROR). Na początku rozwoju bankowości internetowej lokaty online wyróżniały niektóre banki „internetowe”, jednak obecnie taka technika zakładania lokat jest w ofercie wszystkich instytucji.
rozwińLokata progresywna
Lokata progresywna to taki rodzaj lokaty, który pozwala na dopłacanie kolejnych pieniędzy do kwoty zdeponowanej na początku umowy. Zaletą lokaty progresywnej jest brak konieczności podpisywania kolejnych umów z bankiem w momencie lokowania nadwyżki środków w ramach istniejącej lokaty, doliczanie oprocentowania do kapitału oraz możliwość rozwiązania lokaty przed upływem okresu umownego bez utraty odsetek. Wysokość opłat ustalana jest indywidualnie w zależności od oferty banku. Warunkiem założenia lokaty progresywnej jest ustalenie z bankiem minimalnej kwoty oraz okresu, na jaki pieniądze zostaną ulokowane.
rozwińLokata w złoto
Lokata w złoto to zakup istniejącego fizycznie kruszcu, na przykład w postaci sztabek, monet czy biżuterii. Przy takiej inwestycji oczekujemy wzrostu wartości metalu. W powszechnej opinii oszczędności ulokowane w złoto są dobrym rozwiązaniem w czasach kryzysu. Faktycznie, dane historyczne pokazują, że wartość złota rośnie w okresach wojen i kryzysów, ale w okresach dobrej koniunktury i szybkiego rozwoju ceny złota są stabilne lub nawet spadają, a więc lokowanie pieniędzy w ten sposób nie chroni wartości oszczędności.
rozwińLokata walutowa
Lokatę walutową można założyć w banku na określony czas o stałym lub zmiennym oprocentowaniu. Podobnie jak w przypadku kredytów walutowych, także oszczędzający w walutach ponoszą ryzyko kursowe. Kiedy złoty się umacnia, oszczędzający na lokacie walutowej traci, kiedy natomiast się osłabia – jest odwrotnie. Zakładając lokatę walutową, oprócz ryzyka kursowego, trzeba też wziąć pod uwagę różnicę stóp procentowych pomiędzy złotym a stopami dla wybranej waluty. Oprocentowanie lokat w złotych było niemal zawsze wyższe niż oprocentowanie lokat walutowych. Dlatego, od czasu kiedy w połowie lat 90. zeszłego stulecia złoty stał się walutą w pełni wymienialną, popularność lokat walutowych zaczęła spadać.
rozwińMakler
Makler to osoba zawodowo zajmująca się pośrednictwem w transakcjach kupna i sprzedaży na giełdzie papierów wartościowych lub instrumentów pochodnych. Do obowiązków maklera należy przyjmowanie zleceń od klientów, ich weryfikację, autoryzację i przekazywanie na giełdę. Makler pracujący na giełdzie przyjmuje z kolei zlecenia od tych, którzy są zatrudnieni w biurach i domach maklerskich. Maklerzy ci zajmują się ponadto analizą sytuacji rynkowej, komentowaniem wydarzeń na rynku i analizami giełdowymi, nabywaniem lub sprzedawaniem papierów wartościowych na zlecenie domów i biur maklerskich, przygotowywaniem rozliczeń dla klientów. Żeby zostać maklerem trzeba zdać egzamin, a licencję na wykonywanie zawodu wydaje Komisja Nadzoru Finansowego. Maklerzy zatrudnieni są również w biurach, towarzystwach funduszy inwestycyjnych i powszechnych towarzystwach emerytalnych.
rozwińMakroekonomia
Makroekonomia to dziedzina nauki o gospodarce i jej mechanizmach, zajmująca się nią jako całością, a więc najważniejszymi zjawiskami i trendami. W przeciwieństwie do mikroekonomii, nie analizuje pojedynczych zjawisk, ale bada wzajemne zależności tych, które na całość gospodarki mają najważniejszy wpływ. Makroekonomia zajmuje się więc na przykład badaniami zagadnień wzrostu gospodarczego (tego, co wzrost wspiera i co go osłabia), problematyką inflacji, bezrobociem, a także makroekonomiczną polityką państwa, czyli tym, jak powinno postępować państwo, żeby wspomagać wzrost gospodarczy, przeciwdziałać bezrobociu i nadmiernemu wzrostowi lub spadkowi cen. Makroekonomiści zajmują się analizą przyczyn, skutków i metod przeciwdziałania zjawiskom niekorzystnym dla gospodarki, badaniem związków przyczynowo-skutkowych pomiędzy zjawiskami gospodarczymi oraz prognozowaniem tendencji i trendów gospodarczych.
rozwińMarża
Marża to wynagrodzenie dla banku za udzielenie kredytu. Jest jednym z dwóch elementów oprocentowania kredytu – składa się ono z marży i stopy referencyjnej (np. stopy WIBOR 3M). Wysokość marży zależy między innymi od zdolności kredytowej, rodzaju kredytu, wysokości pożyczanej kwoty, wysokości wkładu własnego przy kredytach hipotecznych ale także od tego jak bardzo klient jest związany z bankiem, czy prowadzi w nim rachunek, ma lokaty lub karty kredytowe. Ponieważ marża jest ustalana podczas podpisywania umowy kredytowej, można ją negocjować. Wysokość marży jest stała, to znaczy nie zmienia się przez cały okres kredytowania, w przeciwieństwie do stopy procentowej, która jest zmienna. Marża może być wyrażana procentowo (odsetek udzielonego kredytu) lub jako kwota.
rozwińMediana
Mediana to inaczej wartość środkowa. Powiedzmy, że w badaniach – na przykład cen mieszkań w jakimś mieście – uzyskaliśmy 99 danych. Wtedy „układamy” je w kolejności, od najmniejszej do największej. Cena środkowa, czyli w tym wypadku pięćdziesiąta w kolejności będzie w naszych badaniach medianą. Gdy uzyskaliśmy 100 wyników (zawsze tak postępujemy, gdy liczba danych jest parzysta) dodajemy do siebie dwie środkowe dane (a więc pięćdziesiątą i pięćdziesiątą pierwszą) i dzielimy je przez dwa. Ich średnia będzie naszą medianą. Gdy mamy liczby 2, 3 i 7 medianą będzie liczba 3. Dla liczb 2,3,5 i 7 medianą będzie 4, czyli suma środkowych liczb 3 i 5 podzielona przez dwa. Po co liczyć medianę? W różnych badaniach zdarzają się zjawiska rzadkie, odstające wyraźnie od normy. Mogą one wpływać na zniekształcenie średniej arytmetycznej. Mediana w takich badaniach jest po prostu bardziej wiarygodna. Na przykład dla liczb 2,3 i 1000 medianą będzie 3, a średnią arytmetyczną 335. Jak widać stosowanie mediany zamiast średniej arytmetycznej daje bardziej wiarygodne rezultaty na przykład w badaniach dochodów.
rozwiń