Encyklopedia Finansów
Budżet rezerwowy
Budżet rezerwowy jest ważny zarówno dla całego państwa jak i dla rodziny. W budżecie państwa zapisana jest pewna kwota, nie większa niż 0,2 proc. wszystkich przewidywanych wydatków, która nie ma konkretnego przeznaczenia, a nazywa się rezerwą ogólną. Najprościej można powiedzieć, że to zaskórniaki, których wydanie może okazać się konieczne, gdy dojdzie do nadzwyczajnych zdarzeń, na przykład na wypadek powodzi, klęsk żywiołowych lub katastrof. Pieniądze te rząd może przeznaczać na pomoc dla poszkodowanych, akcję ratunkową lub dodatkowe inwestycje. Budżety rezerwowe mają też przedsiębiorstwa. Ważne jest to na przykład przy finansowaniu inwestycji, gdy okazuje się, że wykonawca nawalił albo ceny materiałów nieoczekiwanie wzrosły.
rozwińBudżetówka
Budżetówka to potoczne określenie dla państwowej sfery budżetowej, czyli wszystkich usług publicznych opłacanych z budżetu państwa. Są to między innymi administracja publiczna, oświata, służba zdrowia, straż pożarna, policja i wojsko. Do strefy budżetowej należy także wymiar sprawiedliwości, jednak tam płace regulowane są według innych zasad i indeksowane co roku. W wyniku kryzysu w 2010 roku rząd zamroził płace w sferze budżetowej, jednak od 2016 roku pensje pracowników budżetówki mają zostać podwyższone. Zmiany płac w sferze budżetowej muszą zostać zapisane w ustawie budżetowej, a potem uchwalone przez Sejm, gdyż są to wydatki publiczne.
rozwińByć na miniusie
Wyrażenie „być na minusie” czy też „być pod kreską” potocznie oznacza brak pieniędzy. Wtedy trzeba je pożyczyć. Być na minusie można z dwóch przyczyn: zbyt niskich dochodów lub za wysokich wydatków. Aby skutecznie zwalczać życie na minusie, należy postarać się, by dochody wzrosły albo ograniczyć wydatki. Być na minusie oznacza to samo, co być pod kreską.
rozwińCashback
Cashback (lub cash back) to usługa, która umożliwia posiadaczowi karty płatniczej pobranie gotówki podczas zakupów w sklepie. Z usługi cashback mogą skorzystać posiadacze kart debetowych MasterCard oraz Visa tych banków, które ją oferują. Wysokość pobranej kwoty w gotówce uzależniona jest od indywidualnej oferty banku (najczęściej jest to 200-300 zł). W Polsce istnieje duża liczba sklepów, stacji benzynowych i innych miejsc, w których można skorzystać z tej usługi. Opłaty cashback są często niższe niż wypłata gotówki z bankomatów, które nie należą do banku wydającego kartę. Wypłata gotówki odbywa się bardzo szybko – klient potwierdza dokonanie operacji kodem PIN do swojej karty płatniczej.
rozwińCel inflacyjny
Cel inflacyjny to roczny wzrost cen konsumpcyjnych, który powinien pomagać gospodarce stabilnie się rozwijać. Taki jest cel prowadzonej przez banki centralne polityki pieniężnej (monetarnej). Cel inflacyjny ustalają banki centralne lub specjalnie powołane do tego komitety albo organy tych banków. W Polsce jest to Rada Polityki Pieniężnej. Cel inflacyjny wynosi u nas 2,5 proc. rocznego wzrostu cen z możliwością wahań o jeden punkt procentowy w dół albo w górę. W strefie euro ustalony przez Europejski Bank Centralny cel to inflacja „w pobliżu” 2 proc. Można zapytać – po co nam cel inflacyjny w wysokości 2,5 proc., skoro mamy deflację? To prawda. Tylko, że gospodarki są ze sobą powiązane, a naszą deflację „importujemy” ze strefy euro, w której kryzys wcale się jeszcze nie skończył. Bankom centralnym rzadko udaje się utrzymać wzrost cen w pobliżu celu, ale gdyby nie ich starania, wzrosty i spadki cen mogłyby być bardzo szokujące. A to szkodziłoby całej gospodarce i nam wszystkim.
rozwińCena jednostki uczestnictwa
Jednostki uczestnictwa funduszu są wyceniane zazwyczaj każdego dnia, w którym ma miejsce sesja na GPW. Odbywa się to na podstawie wyceny aktywów netto funduszu i podzieleniu ich przez liczbę przydzielonych i zarejestrowanych jednostek uczestnictwa w dniu wyceny. Wyceny jednostek uczestnictwa z danego dnia podawane są na stronie: www.pkotfi.pl.
rozwińCesja
Cesja oznacza przekazanie praw. W wyniku cesji można przekazać najróżniejsze prawa, na przykład prawo do odszkodowania wynikające z ubezpieczenia nieruchomości wówczas, gdy ta obciążona jest hipoteką z powodu zaciągnięcia kredytu. Osoba, która dokonuje cesji jest nazywana cedentem, a osoba na którą przechodzą prawa – cesjonariuszem. Na podstawie umowy cesji można przenieść na przykład prawa do wierzytelności. W tym wypadku osoba, na którą zostały przeniesione te prawa, automatycznie nabywa również prawo do odsetek i zabezpieczeń, ale również ponosi ryzyko związane z niewypłacalnością dłużnika. Od umowy cesji płaci się podatek od czynności cywilnoprawnych. Cesja wierzytelności może być dokonana bez zgody i wiedzy dłużnika, powinien on być jednak powiadomiony przez cedenta lub cesjonariusza o dokonaniu cesji.
rozwińCesja wierzytelności
Cesja wierzytelności (czyli ich przelew) polega na przekazaniu prawa do tego, co nam się należy od dłużnika, innej osobie. Prawo, a ściślej Kodeks cywilny, zezwala na to, żeby wierzyciel przekazał komuś innemu prawa do wierzytelności. I właśnie takie przekazanie wierzytelności nazywamy cesją. Dokonanie takiej cesji jest sprawą wierzyciela i tego, kto chce od niego wierzytelności kupić. Może się to odbyć bez jakiejkolwiek wiedzy dłużnika. Może się więc okazać, że po pieniądze za niezapłaconą fakturę lub rachunek za telefon, gaz, energię elektryczną zgłasza się ktoś inny niż ten, z kim podpisaliśmy umowę. Tak samo może być z żądaniem zapłaty kolejnej raty kredytu lub pożyczki przez kogoś, kto nigdy niczego nam nie pożyczał. Powstaje pytanie, czy faktycznie może żądać od nas pieniędzy, czy nie jest po prostu oszustem. Prawo mówi tu jednoznacznie – dopóki nasz wierzyciel nie zawiadomi nas, a musi zawiadomić pisemnie, że dokonał cesji naszego długu, tylko jemu dług powinniśmy spłacać. Dopiero od momentu, kiedy nas o nowym wierzycielu poinformuje, mamy obowiązek spłacać dług temu, kto go kupił.
rozwińChwilówka
Chwilówka to szybka pożyczka gotówkowa. Chwilówki udzielane są przez firmy pożyczkowe bez badania zdolności kredytowej pożyczkobiorcy i dlatego są dostępne osobom bardzo zadłużonym. Firmy te udzielają chwilówek, ograniczając formalności do minimum. Różnica pomiędzy firmą pożyczkową a bankiem jest taka, że ten drugi udziela kredytów ze zgromadzonych wcześniej depozytów klientów, a firma pożyczkowa z kapitałów własnych. Bank dokładnie sprawdza zdolność kredytową pożyczkobiorcy, bo musi dbać o bezpieczeństwo depozytów, a więc starać się nie udzielać ryzykownych kredytów. Kapitały firm pożyczkowych zbierane są zwykle wśród prywatnych inwestorów, którzy szukają wysokich zysków, godząc się na wysokie ryzyko. Dlatego prawdziwe oprocentowanie chwilówek jest bardzo wysokie i sięga nawet kilku tysięcy procent w skali roku. Oznacza to konieczność spłacenia niewspółmiernie dużej kwoty w porównaniu z otrzymaną pożyczką. Nazwa "chwilówka" bierze się nie tylko stąd, że jest ona udzielana „od ręki” czy „na dowód”, ale taż na bardzo krótki czas, na przykład kilka dni lub na miesiąc.
rozwińCło
Cło to rodzaj podatku pobieranego przez kraj przy okazji wywozu towarów za granicę lub – najczęściej – ich importu. Państwo nakłada cła głównie po to, żeby zwiększyć wpływy do budżetu. Nakładanie ceł może być też związane z polityką ochrony rodzimych producentów i przedsiębiorstw przed importem towarów produkowanych za granicą, które w ten sposób stają się droższe o wysokość stawki celnej oraz ograniczenie importu. W Unii Europejskiej nie ma wewnętrznych granic celnych – towarów wywożonych z Polski do dowolnego jej kraju, ani też przywożonych nie wolno clić. Państwa stosują różne rodzaje opłat celnych – na przykład od wywozu towarów, czyli eksportowe, oraz przywozu, czyli importowe, a nawet tranzytowe, czyli od przewozu towarów przez swoje terytorium. Nad tym, żeby cła były znoszone, a ich stawki zmniejszane dyskutuje od lat Światowa Organizacja Handlu (WTO), gdyż cła wpływają na ograniczenie wymiany handlowej pomiędzy krajami.
rozwińConsulting
Konsulting (ang. consulting) to doradztwo, zwykle dotyczące różnych gałęzi biznesu, branż lub sektorów gospodarki. Konsultingiem zajmują się wyspecjalizowane firmy, które świadczą usługi polegające na przykład na udzielania informacji i porad, pomocy w doborze strategii firmy, reorganizacji przedsiębiorstwa i zarządzaniu finansowym. Oferują też specjalistyczne rozwiązania przy wprowadzaniu różnych projektów, na przykład informatycznych czy wdrożeniowych. Osoba pracująca w firmie konsultingowej nazywana jest konsultantem.
rozwińConsumer Confidence Index (CCI)
Consumer Confidence Index to indeks zaufania konsumentów, ważny wskaźnik mierzący to, czy konsumenci, czyli my wszyscy, z większym optymizmem patrzymy na gospodarkę. I wskutek tego jesteśmy bardziej skłonni do zakupów, czy też przeważa pesymizm, który zazwyczaj zakupom nie sprzyja. W Polsce wskaźnik ufności konsumenckiej (bieżący i przyszły) bada i ogłasza co miesiąc Główny Urząd Statystyczny. W USA Consumer Confidence Index publikuje niezależna organizacja non profit The Conference Board, która specjalizuje się w badaniach nastrojów konsumentów. Indeks ufności konsumentów mierzony jest na podstawie badań opinii pięciu tysięcy gospodarstw domowych w całym kraju raz w miesiącu. W ankiecie bierze się pod uwagę warunki gospodarcze, liczbę dostępnych miejsc pracy na rynku oraz średni dochód przypadający na każde gospodarstwo domowe. Amerykański CCI jest jednym z najważniejszych wskaźników makroekonomicznych, którym kierują się w swoich działaniach wielkie korporacje, w tym także banki, gdyż od nastrojów konsumentów na tym wielkim rynku w dużym stopniu zależy koniunktura w światowej gospodarce.
rozwiń